Łomnica (niem. Lomnitz]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim, w gminie Mysłakowice, wzdłuż rzeki Łomnica, w Kotlinie Jeleniogórskiej u podnóża Rudaw Janowickich w Sudetach Zachodnich. W latach 1945-1954 siedziba gminy Łomnica. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa jeleniogórskiego.
Łomnica, jako osada powstała prawdopodobnie w końcówce XIII wieku. Potwierdzony dokumentacją jest fakt, że do 1366 r. właścicielem Łomnicy był Hans von Schilde, który to sprzedał majątek Nitschenowi von Erdmannsdorf. Kolejnym posiadaczem Łomnicy była szeroko rozgałęziona rodzina von Zedlitz. Fakt ten potwierdza dokumentacja do roku 1597. W okresie panowania we rodu von Zedlitz, wieś dzieliła się na trzy części. W 1368 r. istniał już kościół, który najprawdopodobniej w okresie wojen husyckich został zniszczony i około XV w. na jego miejscu wzniesiono nowy. W późniejszym czasie został przejęty jak większość kościołów katolickich przez ewangelików. Pozostawał w ich rękach do 15 lutego 1654 r. W Łomnicy mieszkał na przełomie XVI/XVII wieku, znany na owe czasy prorok, Hans Rischmann - człowiek nawiedzony (taki nasz Nostradamus). Sława jego rozniosła się bardzo daleko poza granice jego domu. Z podań wiadomo, że był kaleką – niemową, lecz swoje proroctwa wygłaszał podczas widzeń na szczycie Wzgórz Łomnickich – górze Witoszy w Staniszowie. Przepowiedział pożar w Jeleniej Górze około 1634 r., zawalenie się ratusza w 1739 r. i wiele innych wydarzeń historycznych na Śląsku, w Niemczech i w Polsce. W miejscowości mieści się szkoła podstawowa, gimnazjum, przedszkole, biblioteka, dwa pałce i kościół. Ciekawostką jest linia kolejowa z 1882 r. przecinająca wieś, która prowadzi z Jeleniej Góry do Kowar oraz Kamiennej Góry. Przez Łomnicę biegnie droga asfaltowa łącząca Jelenia górę z Janowicami Wielkimi, Trzcińskiem, Karpnikami i Mysłakowicami. Po wojnie 30-letniej Łomnica trafiła w ręce podpułkownika cesarsko-austriackiego Matthisa de Tomagnini (był to rok 1650). Był on mężem Anny Elisabet von Zedlitz z rodziny, która posiadała Łomnicę w poprzednich wiekach. W 1720 r. na zlecenie rodziny następuje rozbudowa pałacu w stylu barokowym. Rozbudową zajmuje się znany mistrz budowlany z Legnicy Martin Frantz. W 1726 r. majątek przynosi 1077 talarów podatków, dodatkowo chłopi płacą jeszcze 1285 talarów. Łomnica jest w tym czasie dużą oraz zamożną posiadłością. Nadchodzi rok 1738 i znów zmienia się właściciel jest nim poważny kupiec z Jeleniej Góry Christian Mentzel. Jako, że nie posiada on tytułu szlacheckiego musi otrzymać zgodę od cesarza na zakup majątku. Menzel w 1742 r. ofiarował grunt, na którym został zbudowany drewniany kościół ewangelicki. Grunt ten leży pośrodku wsi. Obecnie po kościele nie ma śladu, istnieją jedynie dwa flankowe budynki, była pastorówka i szkoła ewangelicka. W 1748 r. Łomnicę przejmuje syn Mentzela, który to funduje w 1750 r. murowane założenie kościoła i sąsiadujących budynków. Dnia 9 maja 1742 r. pierwszym pastorem Łomnicy staje się Ehrenfried Liebich. W 1765 r. majątek syna znanego kupca jeleniogórskiego szacowano na kwotę 25599 talarów. W miejscowości żyło wtedy 32 kmieci, 58 chałupników, 33 zagrodników, 19 rzemieślników, 51 wolnych ludzi. Założono w niej 4 manufaktury tkackie, gdzie odbywały się produkcje woalu, muślinu, płótna, katunu dekorowanego w barwne wzory. Od roku 1751 działała torfiarnia, która dawała zatrudnienie 4 mistrzów i 18 robotników. Przynosiło to około 1 miliona kostek torfu rocznie. Nie była to jedyna w okolicy torfiarnia. Leżąca w pobliżu miejscowość Trzcińsko również znana była z jego wydobycia. Wyrobiska po torfiarni skłoniły ludzi do zakładania stawów hodowlanych, których powstało aż 36. Hodowane były w nich głownie karpie. Źródła podają, że w rzece Łomnicy i Jedlicy występowały znaczne ilości pstrąga i kiełbia. W 1786 r. Łomnica posiadała 3 folwarki, 2 szkoły, 2 kościoły, 2 plebanie, 4 manufaktury tkackie, bielnik, magiel, 2 młyny wodne i kawiarnię. Miejscowość była rozsławiana nie tylko z powodu, wcześnie wspomnianego, proroka, ale także artysty Balzera Grimminga. Był to człowiek wszechstronnie uzdolniony, tworzący meble, łóżka z baldachimem, tapety typu angielskiego. Zajmował się również drukowaniem płótna i pozłacaniem, a znajomość pozyskiwania i obróbki drewna przyniosły mu sławę. Łomnica w rękach rodziny Mentzel pozostawała do 1809 r., kiedy to ostatni potomek męski przekazał majątek swojej byłej żonie. Ta z kolei sprzedała posiadłość w 1811 r. kupcowi George Flauch. Po jego śmierci wdowa przekazała dobra w ręce swojego zięcia Barona Moritza von Roth. Wówczas we wsi znajdowało się 185 domów, 3 folwarki i 2 pałace. Miejscową atrakcją była obora, w której hodowano woły. Polecano ją turystom ze względu na zastosowanie w niej angielskiego systemu podwójnych, ocieplonych ścian. Tłumaczono przybyszom, że w ten sposób odzyskują połowę ciepła. W tym okresie w dokumentacji wymieniana jest cegielnia oraz 3 młyny, z czego jeden był przeznaczony do mielenia kory dębowej i 3 warsztaty płóciennicze. W 1835 r. Łomnica zostaje kupiona przez posła pruskiego przy dworze sycylijskim, Carla Gustava Ernesta von Kuster. W rękach tej rodziny pałace pozostawały do 1945 roku. W 1840 r. po licznych przebudowach, część dworska składała się z 12 budynków. Zawierały się w nim dwa pałace i 3 folwarki. W folwarkach hodowano ponad 1000 szt. owiec merynosów i woły. Stało we wsi już 178 domów, dwa kościoły, dwie plebanie, 2 szkoły 3 młyny i farbiarnia. Niedaleko wsi prężnie funkcjonowała kopalnia - kamieniołom szpatu polnego. Właścicielem jej byli Vielhamer i Seifert. Dostarczali oni ponad 100 ton surowca rocznie do królewskiej fabryki porcelany w Berlinie i innych wytwórni po 6 talarów za tonę. W XIX wieku w górnej części wsi zbudowano papiernię. W końcówce II wojny światowej papiernia należała do spółki. W eksploatacji była jedna maszyna papiernicza, na której wytwarzano dziennie do 12 ton papieru. Po wojnie chwilowo zakład był nie czynny dopiero po 1946 r. wznowiono prace po założeniu nowego napędu. W 1861 r. majątek rodziny von Kuster obejmował 1824 morgi gruntu i przynosiła dochody rzędu 2190 talarów. W 1880 r. funkcjonowały dwie gospody, w których były miejsca noclegowe, a w okresie międzywojennym istniało już 5 gospód. W tym okresie oddzielono dolną część Łomnicy i przyłączono do Jeleniej Góry, jako osiedle pod domki jednorodzinne. Po roku 1945, kiedy to wywłaszczono rodzinę von Kuster z pałaców i folwarków w pałacu założono najpierw szkołę rolniczą, następnie szkołę podstawową, która funkcjonowała do 1978 r. W tym roku doszło do zawalenia się stropów. Szkołę przeniesiono, a pałac był stopniowo rozgrabiany aż do 1991 r. Wtedy to budowlę nabyła polsko-niemiecka wspólnota właścicieli przy udziale ostatniej właścicielki Constanze von Kuster http://www.rudawyjanowickie.pl
