Skwarzawa wś, pow. złoczowski, 15 kim. na płn.-zach. od Złoczowa, 7 kim. na płn.-zach. od urz. pocz. w Kniażeni. Na płn.-zach. leży Ostrowczyk Polny, na płn.-wsch. Buzek, na wschód Beiżec, na płd. Kniażą (st. dr. żel.), na zach. Bortków i Firlejówka. Wś leży w dorzeczu Bugu za pośrednictwem dwu potoków podążających do Ostrowczyka. Własność większa ma roli or. 492, łąk i ogr. 78, pastw. 146, lasu 47 mr.; wł. mn. roli or. 1659, łąk i ogr. 686, pastw. 194 mr. W r. 1880 było 307 dm., 1901 mk. w gminie, 6 dm, 66 mk. na obsz. dwór. (399 rz.-kat., 1521 gr.-katol, 44 izrael., 3 innych wyznań; 956 Polaków, 1004 Rusinów, 6 innej narodowości). Paraf. rz.-kat. w Białymkamieniu, gr.-kat. w miejscu, dek. złoczowski. We wsi jest cerkiew p. w. św. Jerzego, szkoła etat. jednokl. (od 1856r.)zjęz. wykł. ruskim, kasa poźyczk. gra. z kapit. 198 złr. i młyn wodny o 2 kamieniach [1]
* 1866 Apolinary Jaworski * 1892 wielki pożar strawił 100 chat, pozostawiając 700 ludzi bez dachu nad głową [2]
Pogrzeb małżonki prezesa Koła polskiego ś. p. Otylii z Malinowskich Jaworskiej odbył się wczoraj w Skwarzawie. Na pogrzebie było Koło polskie re prezentowane przez deputacyę, złożoną z pp.: hr. Łosia, Kluvkiego i Chamca. Deputavya złożyła wieniec na trumnie. [Czas 17.12.1890]
— JE. Apolinary Jaworski obchodził onegdaj w Skwarzawie dzień swych imienin. Czcigodny prezes Koła otrzymał setki telegra mów i listów z najserdeczniejszemi życzeniami, a wśród tych gratulacyj wiele od PP. Ministrów z Wiednia. Okoliczni obywatele stawili się w Skwarzawie osobiście, by wyrazić czcigodnemu i zasłużonemu przywódcy posłów polskich serdeczne życzenia [Czas 26.7.1892]
Dla Hryńka Kołaczeka ze Skwarzawy, uznanego za marnotrawcę, ustanowiono kuratorem Iwana Maciów ze okwarzawy. Z c. k. Sądu powiatowego m. del. Złoczów, dnia 16 listopada 1892 [Gazeta Lwowska 1.9.1893]
Oburzająca denucyacya. Tutejszy organ moskalofilski Hałyczanin doniósł w jednym z ostatnich numerów, że p. Jaworski, syn powszechnie szanowanego prezesa Koła polskiego i właściciela dóbr Skwarzawy w powiecie złoczowskim, dopuścić się miał profanacyi obrazu świętego Michała, gdyż chcąc wypróbować jakąś matę, wrzekomo nieprzepuszczającą kul, pożyczył z cerkwi stary obraz świętego Michała, pokrył go tą matą i z przyjaciółmi swymi strzelał do niego. Kule przebiły nietylko ową matę, ale także i obraz. Matę tę, jak opowiada Hałyczanin, wynaleść miał paroch w Skwarzawie X. Strumiński i on to prosił nawet p. Jaworskiego o jej wypróbowanie i pożyczył w tym celu święty obraz. Zajście to miało tak oburzyć ludność miejsową, że w najbliższą niedzielę nie chciała wpuścić X. Strumińskiego do cerkwi. Jesteśmy głęboko przekonani, że całe to donie sienie jest niegodnem kłamstwem i dlatego pewni jesteśmy, że osoby, przeciw którym Hałyczanin w tej notatce swe żądło zwrócił, tudzież powołane do tego władze wystąpią energicznie i zaprzeczą temu niegodziwemu oszczerstwu, a winnych pociągną do odpowiedzialności. [Czas 8.7.1893]
O przybyciu ministra Jaworskiego do Skwarzawy na święta Bożego Narodzenia piszą nam: Dusza się zachwyca i serce się raduje, gdy się widzi lud wiejski, lud prosty, dźwigający się powoli z upadku i ciemnoty, gdy się widzi go „nieskalanym prądem niszczącym społeczną moralność* Kto był obecnym podczas przyjazdu p. ministra Jaworskiego do Skwarzawy, kto wi dział licznie zebraną ludność na stacyi kolejowej, witającą radosnymi okrzykami swego ukochanego p. dziedzica, — tę wielką radość, jaka się malowała na ogorzałych prostaczych licach wskutek przyjazdu dostojnego gospodarza, ten byłby dostrzegł, że tu między dworem a gminą istnieje nierozerwalny węzeł, jakaś spójnia, która wytwarza ten tak miły stosunek ludu wiejskiego do jego ukochanego dziedzica; ten także byłby i dostrzegł, że nie jest to chwilowo wywołany entuzyazm z okazyi zostania właściciela wsi ministrem, lecz że na wytworzenie takiego stosunku, całe latu składać się musiały. Nie moją to rzeczą wdawać się w ocenę, jakie czynniki wpływały i wpływają na to, dość tylko zaznaczyć, że p. minister posiadając w wysokim stopniu dobre i szlachetne serce, łagodne i ze wszech miar dobrotliwe usposobienie, daje możność przystępu do siebie nawet najuboższemu prostaczkowi, a że cnoty te przelać się starał i na synów swoich, przeto ten sympatyczny stosunek, ta serdeczna miłość wieśniaków do dworu od dawna już istnieje. [Gazeta Narodowa 24.12.1893]
