Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Niewiadomscy herbu Prus
7.06.2009 14:48
Niewiadomscy herbu Prus
Napisał Robert
¶roda, 05 kwiecień 2006
Byli w Rosji z Napoleonem
Ród Niewiadomskich z Podlasia
Wszystkie Ľródła i herbarze zgodnie podaj±, że rodzina ta pieczętowała się herbem Prus.
Pierwszymi znanymi przedstawicielami rodziny byli Paweł i Mikołaj z Niewiadomej, którzy w 1457 r. ¶wiadczyli na dokumencie fundacyjnym ko¶cioła w Niecieczy. W najstarszych aktach s±du ziemskiego drohiczyńskiego występowali: w 1454 r. Piotr i Paweł z Niewiadomy; następnie w 1463 r. Paweł Niewiadomski procesował się z Rusinami z Hołowienek. W kolejnych latach 1471-1481 znajdujemy w tych dokumentach m.in. wzmianki o Piotrze i jego bratanku Macieju (1470), Wojciechu z Niewiadomy i Katarzynie, żonie Piotra z Niewiadomej (1471), Piotrze z Niewiadomej i Stanisławie (1472), Macieju Niewiadomskim, oraz Piotrze i Andrzeju z Niewiadomej (1476), Wojciechu z Niewiadomej (1478), Piotrze Niewiadomskim (1479) i Andrzeju z Niewiadomej (1481).
"Kozaków płoszył"
W 1528 r. jeden z Niewiadomskich, dziedzic na Niewiadomej stawił się na przegl±d wojsk podlaskich do Drohiczyna. W 1580 r. podatek Batorego na wojnę o Inflanty prowadzon± przez Rzeczpospolit± z Rosj± zapłacili z Niewiadomej : Maciej i Sebastian, Paweł, oraz Jan i Serafin. Około 1550 r. na dobrach tych dziedziczyli ich ojcowie w osobach Jerzego, Mikołaja i Walentego – Niewiadomskich. Podobno już wtedy Niewiadom± dzielono na dwie czę¶ci, zwane dodatkowo jako Tuchny i Gołacze. ¦więcki, powołuj±c się na Kobierzyca wspomina jednego z wyżej wymienionych Niewiadomskich, dziedziców tychże dóbr pisz±c: „Niewiadomski z Niewiadomej na Podlasiu, stary żołnierz, żył około 1600 r. i często Kozaków płoszył.” W zamieszczonym obok tekstu wizerunku klejnotu szlacheckiego Niewiadomskich, według heraldyka Niesieckiego: „powinno być półtora krzyża tak jak w herbie Prus I, po prawej stronie jego podkowa cała obrócona obiema końcami do krzyża, po lewej za¶ stronie dwie podkowy, w hełmie trzy pióra strusie, tak go opisuje Kojałowicz, bo Paprocki i Okulski o nim milcz±.”
W zakonie Jezuitów
Nasi Niewiadomscy prócz posiadło¶ci w sokołowskim, za czasów I Rzeczpospolitej posiadali dobra m.in. w Małopolsce i na wschodzie – w ziemi oszmiańskiej. I tak znamy ich przedstawicieli w osobach : Piotra Sebastiana Niewiadomskiego z Niewiadomej (XVII w.) w województwie podlaskim, Daćboga Niewiadomskiego z powiatu oszmiańskiego (1674 r.) oraz Mikołaja, Jana i Piotra Niewiadomskich. Ostatni z nich był pisarzem grodzkim krasnostawskim. Wiemy też, że jeden z tego rodu – Teodor Niewiadomski był za czasów Niesieckiego z zakonie Jezuitów. Niewiadomskich, o przydomku rodzinnym Golenie, z Niewiadomej, herbu Prus odszukać można w „Poczcie szlachty galicyjskiej...” gdzie wzmiankuje się Tadeusza Marcina Niewiadomskiego z Niewiadomej oraz Ignacego Dominika Niewiadomskiego – burmistrza w Drohobyczu. J. Urwanowicz do piastuj±cych na Podlasiu stanowiska urzędnicze zalicza jeszcze Krzysztofa Niewiadomskiego w 1667 r. podstolego bielskiego.
Pułkownik Niewiadomski
Niekwestionowanym bohaterem narodowym był Jakub Niewiadomski – oficer utworzonego za zgod± Napoleona w Księstwie Warszawskim Wojska Polskiego. Uczestniczył on w kampaniach wojennych: w Rosji (1812 r.), Saksonii (1813 r.) i we Francji (1814 r.). Za męstwo na polu bitwy otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Zreszt±, aby zaprezentować męstwo Niewiadomskich nie trzeba sięgać daleko poza granice kraju. W „Dziejach Sokołowa...” Izabela Klarner opisuj±c powstanie ko¶ciuszkowskie z 1794 r. na Podlasiu podaje: „Organizuje się w Siedlcach 18 regiment pod dowództwem majora Izydora Krasińskiego. 2 czerwca komendant księstwa mazowieckiego nakazał wyprawić pułkownika Niewiadomskiego do Bielska. Wkrótce pułkownik Niewiadomski z pierwszym batalionem 18 regimentu wyruszył z Sokołowa 7 czerwca i przed połow± miesi±ca stan±ł w Tykocinie. Jazda polska zaczęła penetrować dolinę Biebrzy, a teren przestał być nękany przez nieprzyjaciela.
DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 23 IV 2004)
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze wypisy (dzięki uprzejmo¶ci Tomasza Jaszczołta)
Pierszymi przedstawicielami tej rodziny byli: Paweł i Mikołaj z Niewiadomej, którzy w 1457 r. ¶wiadczyli na dokumencie fundacyjnym ko¶cioła w Niecieczy. W najstarszych aktach:
1454 r. Piotr i Paweł z Niewiadomej
1463 r. Paweł Niewiadomski procesował się z Rusinami z Hołowienek
1470 r. Piotr z Niewiadomej ze swym bratankiem Maciejem
1471 r. Wojciech z Niewiadomy i Katarzyna żona Piotra z Niewiadomej
1478 r. Wojciech z Niewiadomej
1479 r. Piotr Niewiadomski
1481 r. Andrzej z Niewiadomy
Popis pospolitego ruszenia 1567 r. Radoszkowice na Litwie (koło Mińska Białoru¶)
Stawiło się 6 Niewiadomskich
Niewiadoma:
Paweł syn Walentego - koń
Mikołaj wysłał syna Sebstiana na klaczy z mieczem
Serafin syn Jerzego - klacz, miecz
Jan syn Jerzego - klacz, rohatyna
Hieronim syn Macieja - klacz, miecz
Stanisław syn Stanisława - wysłał przyjaciela(?) sewego Kosieradzkiego pieszo a sam ..... (nie mogę dlaszej czę¶ci tekstu przetłumaczyć z rosyjskiego) ..... "dei eor"twardy znak""
W wykazie przysięgi z 1569 r. nie znalazłem strony z Niewiadomskimi być może została wcze¶niej zniszczona
Podatek 1580 r.
Opłacili go z 8 włók ziemskich :
Paweł
Sebastian
Jan
Serafin
Niewiadomscy
Rejestr podatku tzw. pogłównego z 1676 r.
W Niewiadomej było 9 rodzin Niewiadomskich na 12 wszystkich w tej wsi
Prus Niewiadomscy odc.1
Fragmenty niepublikowanej monografii rodowej autorstwa inż. Andrzeja Niewiadomskiego z Berlina udostępnione w marcu 2003 r. Wstępne dane o historii i genealogii rodu Prus Niewiadomskich XVI-XVIII w. Część I: Podlasie, Chełmszczyzna, Galicja, Królestwo Polskie.
Niewiadomscy herbu Prus wywodzą się i wzięli swoje nazwisko od wsi Niewiadoma pod Sokołowem Podlaskim. Część tej szlacheckiej wsi na Podlasiu nazywała się „Goleń” i takiż też przydomek niektórych Niewiadomskich występuje sporadycznie do końca XVIII w. w aktach.
Zasadnie pisze Seweryn Uruski, zgodnie z tradycją rodzinną Niewiadomskich, że wzięli oni swą przymiotnikową formę nazwiska od wsi Niewiadoma pod Sokołowem. Potwierdza to m.in. dokument z 1580 r. gdzie Niewiadomscy wymienieni są jeszcze po imieniu. Jeszcze pod koniec XVII w. pisał się jeden z Niewiadomskich „Piotr Sebastian Niewiadomski z Niewiadomy”. Oczywiście nasuwa się pytanie – skąd wzięła się nazwa tej wsi? Chodzi o to, czy Niewiadomscy wzięli nazwisko od wsi Niewiadoma, czy było na odwrót? W przypadku wsi Niewidoma i Niewiadomskich, nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć, czy jest to ciąg typu: ród – wioska – nazwisko, czy tylko: wioska – nazwisko? W obu tych słowach – Niewiadoma – Niewiadomski zawarta jest sugestia o niewiadomym pochodzeniu i faktycznie w późniejszych wiekach przez wiele stuleci dawano w Polsce nieślubnym dzieciom, z nieznanego ojca nazwisko : „Niewiadomski”. Zwyczaj ten wszakże nie nadaje się do interpretacji znacznie wcześniejszego faktu, że już w XVI w. istniała wieś Niewiadoma („Niewiadomki” – Niewiadoma, wymieniona została w dokumencie Grzegorza biskupa włodzimierskiego z 1424 r. dotyczącego uzupełnienia funduszy kościoła w Sokołowie, przyp. DK)
Trudno sobie wyobrazić, ale wykluczyć nie można, iż o takiej a nie innej nazwie wsi zaważyć mogła „nieświadomość”, czyli brak wiedzy co do jej założycieli lub poprzednich właścicieli. Nieznanego pochodzenia było tam faktycznie stare cmentarzysko, na stoku pagórka obok grodziska z XI w. pod Niewiadomą. Również nie można wykluczyć, że założył ową wioskę ktoś o przydomku „Niewiadomy” lub, że nadano ją rycerzowi o takim przezwisku. Powyższe hipotezy są oczywiście tylko domysłem, bo nie znane są mi fakty lub dokumenty związane z założeniem lub nadaniem tej wsi. Herbem rodu Niewiadmoskich jest nieco zmieniony Prus I, zwany też czasem Turzyna. Jego odmienność polega na tym, że po jednej stronie półtora-ramiennego krzyża znajduje się poziomo leżąca srebrna podkowa ocelami do wewnątrz, a po jej drugiej stronie jej druga połowa. Innymi słowami jest to odmiana składająca się z półtorej krzyża i półtorej podkowy. Nie ulega wątpliwości, iż herb Prus jest pochodzenia pruskiego, to znaczy wywodzi się z terenów nadbałtyckich, zamieszkałych kiedyś przez pogański lud Prusów, a podbity przez Zakon Krzyżacki w połowie XIII w. jak podał prof. Władysław Semkowicz w pracy „Mazowieckie przywileje rodowe”, pruskie pochodzenie rodu Prusów, jest potwierdzone dokumentem źródłowym, w którym Trojden I (1313-1341) książę sochaczewski i czerski, nadał rycerzowi Windycy, synowi Obizorna przywilej podlegania tylko sądownictwu księcia i prawo łowienia bobrów na własnym terenie. Przywilej ten potwierdzili 13 X 1345 r. książęta Ziemowit i Kazimierz dla sześciu potomków owego Windyki a mianowicie dla: Tholokojty, Lykoty, Zbąda, Buychyla, Santora i Dobrogosta.Inny Windyka herbu Prus występuje też w zapiskach sądowych w r. 1407 na Mazowszu. Nie oznacza to jednak bynajmniej, iż wszystkie rody pieczętujące się później herbem Prus I, a jest ich ok. 138-147, pochodzą od tego Windyka.
Przyjęli te godło jak inni uciekinierzy z Prus, a nawet pruscy jeńcy wojenni, osadzeni na gruntach książęcych, a stający do wojny pod wspólnym wezwaniem lub wspólną chorągwią. Także kilkanaście rodów „czysto” polskich, mających m.in. podwójny krzyż w godle, przeszło od XVI w do herbu Prus, usuwając prawe dolne ramię krzyża ze swojego dotychczasowego godła.Liczne są gniazda rodzin o herbie Prus z XIV-XV w. na Mazowszu, w okolicach Mławy, Różana, Ostrołęki, Wizny i Łomży. Dotyczy to też Podlasia, gdzie osadnictwo było często przedłużeniem mazowieckiego i zaczęło się z okresem walk z mieszkającymi tam pierwotnie Jaćwingami. J. Chwalibińska jest zdania, iż Prus I,II,III to różne rody, jedynym elementem łączącym je początkowo była świadomość odrębności narodowej, a wspomniany wyżej przywilej z 1345 r. stał się niejako spoiwem stwarzającym pozory rodu w pełnym sensie naturalnego, pochodzącego od owego Obizona z XIII w. W istocie ród heraldyczny Prusów powstał drogą łączenia się wielu, pierwotnie odrębnych rodów naturalnych, które wiązał wspólny herb lub inna cecha, jak w tym przypadku czynnik narodowy, czyli pruskie pochodzenie.Należy zauważyć, że motyw półtorej podkowy w herbie Niewiadomskich, jako dodatek do Prusa I, jest zdaje się jedyny tego rodzaju w polskiej heraldyce. Nie należy mylić Niewiadomskich herbu Prus z Niewiadomskimi herbu Dołęga. Ci ostatni wywodzą się z Niewiadowa pod Ujazdem, niedaleko Rawy Mazowieckiej.Pierwsza znana dotychczas mi wiadomość o podlaskich Niewiadomskich podaje zapis fundacyjny kościoła parafialnego w Czerwonce (Grochowskiej pod Sokołówem) z 19 II 1519 r., gdzie przy spisywaniu dokumentu obecny był marszałek Stanisław Niewiadomski. Był on w 1524-25 namiestnikiem (podstarościm) drohickim magnata Piotra Kiszki, a w 1525 r. marszałkiem hospodarskim, czyli królewskim, a więc wysokim lokalnym urzędnikiem w Wielkim Księstwie Litewskim.
Zapewne jest ów Stanisław tym samym Niewiadomskim, o którym wspominają regesty ziemi drohickiej z 1528 r., że nieznany z imienia „Niewiadomskij” wystawia na potrzeby walki jednego konnego.W 1580 r. mieszkali w Niewiadomej: Maciej i Sebastian synowie Mikołaja, Paweł syn Walentego oraz Jan i Serafin synowie Jerzego – Niewiadomscy. Tych pięciu szlachciców Niewidomskich posiadało wówczas w Niewidomej 8 2/3 włók ziemskich, czyli zaledwie 150 ha, byli więc drobną szlachtą. Następnie mamy dwupokoleniową, bo ok. 70 – letnią przerwę i nic nie wiemy o losach podlaskich Niewiadomskich, aż do czasów potopu szwedzkiego.Podejmując się w połowie lat 80.XX w. prac nad rodowodami Prus-Niewidoskich korzystałem z ustaleń moich poprzedników z gałęzi „galicyjskich” Niewidomskich, z dokumentów sprawy spadkowej po ppłk. Jakubie Ewaryście Niewiadomskim, z pamiętnika tego ostatniego i z pamiętnika jego bratanka Ksawerego Niewiadomskiego i wielu innych dokumentów i przekazów rodzinnych oraz odszukanych po parafiach metryk. Począkowo znani mi byli w powiązaniu z żyjącymi dziś osobami tylko Prus Niewiadomscy „trzciniccy”, potomkowie Ignacego i Kunegundy z Myczkowskich (pobrali się 9 VI 1779 r. w Trzcinicy pod Jasłem, metryki ślubu i narodzin ich 7 dzieci zachowaly się), gdzie Ignacy był w latach 1777-1799 – przez 22 lata sekretarzem i zarządcą tamtejszych dóbr księcia Stanisława Jabłonowskiego.
Po nich mam w swoich archiwach kilkuset potomków po mieczu i kądzieli Niewiadomskich. Ponadto znane mi były wzmianki o kilkudziesięciu żyjących w Xvi-XIX w. Prus Niewiadomskich, w tym o litewskiej linii na Budziłkach i Polanach na Wilią w oszmiańskim powiecie, opisanych przez Ignacego Chodzkę w noweli „Wyklęty” na podstawie archiwum rodzinnego Niewiadomskich (o herbie nieco odmiennym, jak go podaje Kojałowicz i używającej przydomku „Goleń”).W herbarzach najobszerniej opisał ród Niewiadomskich Seweryn hrabia Uruski w swym dziele „Rodzina” opierając się na m.in. dokumentach i wyjaśnieniach złożonych w Heroldii Królestwa Polskiego w 1841 r. przez najstarszego syna ww. Ignacego Prus Niewiadomskiego, ppkł. Jakuba Ewerysta i jego brata Józefa (pradziadka autora tego tekstu inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego, przyp. DK). Drzewo rodowe ppkł. Jakuba Ewerysta sięga 5 generacji wstecz od jego ojca Ignacego poczynając i Heroldia w swym orzeczeniu pisze, że: „wykazał on stan szlachecki swych przodków od 1663 r.”. Bardzo podobne drzewo genealogiczne złożył już 58 lat wcześniej, bo w r. 1783 w sądzie grodzkim w Trembowli, w celu wykazania szlachectwa w Galicji brat stryjeczny ww. Ignacego – Tadeusz Marcin „Goleń” z Niewiadomej. Różni się jednak ono od tego, którym wykazał się Jakub Eweryst w dwóch szczegółach:-po pierwsze rodzicami Ludwika Franciszka Niewiadomskiego (chorąży bielski 1669 r.) nie są jak w drzewie Jakuba – Krzysztof (podstoli wizki 1664 r.) i Antonina z Mokrzeckich, lecz Krzysztof (rzekomy krajczy litewski?) i Ludwika z Czerniechowskich, co jednak nie wyklucza, iż jest to ten sam Krzysztof (mógł mieć np. dwie żony).-po drugie, o ile drzewo Jakuba Niewidomskiego zaczyna się Piotrem, ojcem Krzysztofa, to drzewo Tadeusza Marcina idzie jeszcze dalej o jedną generację wstecz, podając innego ojca Krzysztofa, a mianowicie Erazma (referendarza koronnego?) żonatego z Celestyną Skorupską i dziadka Krzysztofa – o imieniu Edward (podkomorzy nurski?) i babkę Eleonorę Firlejównę.
Opis tego drzewa genealogicznego Tadeusza Marcina Niewiadomskiego jest w moim posiadaniu.Nie sposób dziś jadnak ustalić, która wersja jest bardziej prawdziwa i dlaczego Tadeusz Marcin używał jeszcze przydomku „Goleń z Niewiadomej”, a bracia jego stryjeczni: Józef, Jan i Ignacy przy potwierdzaniu szlachectwa w sądzie grodzkim we Lwowie w 1782 r. tego przydomku już nie użyli. Nie wiadomo też, kiedy i dlaczego nasi przodkowie opuścili Niewiadomą na Podlasiu.Odwiedziwszy wiskę Niewiadomą pod Sokołowem latem 1986 r. dowiedziałem się od 86letniego wówczas pan Aleksandra Wierzbickiego, którego matka była z Niewiadomskich, że za jego pamięci było jeszcze trzech Niewiadomskich w niewiadomej. Jeden z nich przeniósł się do Hajnówki, drugi wyemigrował przed II wojną światową do Ameryki po spadek, po powrocie kupił 7 ha w pobliskiej Tchórznicy, umarł, a jego żona wraz z córką wyjechała na ziemie zachodnie, zaś syn mieszka u Wolskich w Tchórznicy.
Według pana Wierzbickiego wieś Niewiadoma była niegdyś szlachecka i że w jej wschodniej części był „wikszy” majątek i zwał się „Goleń”.W Sokołowie urodził się np. powstaniec – emigrant 1831/32 Józef Niewiadomski zm. 1866 r. w Bourges, rolnik, syn Jana i Marianny, w powstaniu listopadowym podoficer artylerii, kanonier 7 batalionu Rybińskiego, odznaczony krzyżem Virtuti Militari lat 33, czyli urodzony ok. 1799 r.
GAZETA SOKOŁOWSKA 23 marca 2003 r.
Prus Niewiadomscy część II
Ustalenia genealogiczne dotyczące przedstawicieli rodu Prus Niewiadomskich (poczynione przez inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego z Berlina)
Od Krzysztofa do Ignacego Niewiadomskiego XVII-XVIII w.: Według danych z herbarza Uruskiego (opartych na wywodzie ppkł. Jakuba Ewarysta Niewiadomskiego z 1841 r. dla Heroldii) i rodowodu Tadeusza Marcina niewiadomskiego dla sądu w Trębowli w 1782 r. oraz danych z akt sądowych i innych dokumentów historycznych da się wywnioskować takie oto drzewo genealogiczne Prus Niewiadomskich, zaczynające się pierwszym udokumentowanym protoplastą Krzysztofem Niewiadomskim i jego żoną Antoniną Mokrzecką:Krzysztof Niewiadomski – syn Piotra wg herbarza Uruskiego, opartych na wywodzie szlachectwa ppkł. Jakuba Ewarysta dla Heroldii z 1841 r. lub syn Erazma, wg wywodu szlachectwa przez Tadeusza Marcina dla sądu w Trembowli w 1783 r.
Żonaty z Antoniną Aleksandrą Mokrzecką (tak zapisana w aktach grodzkich goniądzkich w 1668 r., ale w aktach grodzkich lwowskich 1663 r. pisana również jako – Mokrzycka). Rotmistrz wojsk koronnych 1658 r., rotmistrz parafii tykocińskiej, knyszyńskiej i goniądzkiej z zadaniem zapewnienia bezpieczeństwa obywateli od gwałtów popełnianych przez kupy swawolne” 1658 r., poborca wojskowy ziemi bielskiej z traktu tykocińskiego 1658 r., leśniczy goniądzki, deputat sejmiku ziemi bielskiej dla zorganizowania wyprawy łanowej w 1655 r., komisarz rewizyjny ksiąg ziemskich brańskich i tykocińskich 1662 r., elektor króla Michała Korybuta z ziemi bielskiej 1669 r., wójt knyszyński 1664-67 na zasadzie konsensusu od króla Jan Kazimierza na nabycie wójtostwa w starostwie knyszyńskim od Jana Karwowskiego, podstoli wizki 1662 r., podstoli bielski 1667 r., czyli znany i szanowany szlachcic na Podlasiu w czasach szwedzkiego potopu 1655-60, a i dość zamożny o czym świadczy wykup intratnego wójtostwa knyszyńskiego. Żył jeszcze w 1670 r. bo wówczas składał podpis jako świadek sądowy na potwierdzenie szlachectwa rodziny Szorców. Zachowały się dane o jego dwóch synach: Ludwiku Franciszku i Władysławie. Nie wyklucza to istnienia innych jeszcze dzieci, a zwłaszcza córek.
Linia Władysława Niewiadomskiego
Władysław Niewiadomski – młodszy syn podstolego Krzysztofa i Mokrzyckiej, pisał się z „Niewiadomej” i był w 1694 r. podstolim wizkim, a w 1697 r. elektorem króla Augusta II z ziemi bielskiej. Miał za żonę podobnie jak ojciec – Antoninę Mokrzycką (nie wiadomo, czy to pomyłka, czy zbieżność imienia i nazwiska?). Z niej zaś trzech synów: Stefana – stolnika bracławskiego 1721 r., Jana i Antoniego. O potomstwie dwóch pierwszych nic nie wiadomo. Antoni Niewiadomski, syn Władysława miał zaś z Marianną Wróblewską syna Aleksandra, który był elektorem króla Augusta II z ziemi chełmskiej w 1697 r., chorąży pancerny 1713 r., komornik ziemski chełmski 1722 r. Był on żonaty z Teofilą Krupską i miał z nią syna Franciszka. Ten ostatni, żonaty był z kolei z Joanną Zbijewską 1740 r. Na nim urywa się ślad potomków po Władysławie, młodszym synu podstolego Krzysztofa. Puścili widać ci Niewiadomscy Podlasie w kierunku południowym – Chełmszczyzna, ziemia przemyska.
Linia Ludwika Franciszka Niewiadomskiego
Ludwik Franciszek – starszy syn podstolego Krzysztofa i Mokrzyckiej, jak ojciec podstoli bielski, nominacja 19 III 1691 r. Jest on w 1696 r. właścicielem wsi Kulesze Niziołki na Podlasiu (w łomżyńskim) i chorążym bielskim. W 1697 r. podpisuje ordynację dla posłów ziemi bielskiej na sejm walny. Żonaty z Anną Krupską miał syna Antoniego podstolego pilzneńskiego ???, który z żony Zuzanny Jackowskiej pozostawił dwóch synów: Jacka i Józefa.
Odnoga Józefa Niewiadomskiego Józef, syn Antoniego i Jackowskiej, brat Jacka jest rzekomym podczaszym drohickim. Żonaty z Marianną Żaboklicką miał syna Tadeusza Marcina. Józef i żona zmarli przed r. 1784. W każdym razie jeśli nawet Józef tylko się pisał podstolim, to musiał być posesjonatem na Podlasiu. Tadeusz Marcin „Goleń” z iewiadomej Niewiadomski, syn Józefa i Żaboklickiej, wybiera karierę wojskową co mogłoby sugerować, iż miał brata (starszego), który dziedziczył ojcowiznę? Jest on kadetem w 1777 r., chorążym w 1778 r., a w Insurekcję Kościszkowską pułkownikiem, dowódcą 18 regimentu (utworzony w Siedlcach), wyzwalającego ziemię wizką (w czerwcu 1794 r. stacjonował w Sokołowie).
W 1783 r. potwierdził on szlachectwo w Galicji przed sądem w Trembowli. Prawdopodobnie to on był tym Tadeuszem Niewiadomskim, pułkownikiem wojsk polskich, który w monografii Żychlińskiego o rodzie Olędzkich herbu Rawicz wymieniony jest jako mąż Franciszki Olędzkiej (linia litewska). Do dziś nie wiadomo na pewno, czy ów Tadeusz Marcin Niewiadomski pozostawił potomstwo, ale wydaje się bardzo prawdopodobne, że jest on protoplastą linii podolskiej z Filipowców, którą dalej prowadził Andrzej Tytus Niewiadomski, detaxator w okręgu zaleszczyckim i spatobierca cząstki dóbr Filipkowce na Podolu galicyjskim. Andrzej Tytus Niewiadomski był synem Tadeusza, również detaxatora w okręgu zaleszczyckim i włacicielem tychże dóbr Filipkowce nad lewym dopływem Dniestru – ieczławką, kilka kilometrów przed jej ujściem, nieopodal Mielnicy i Ujścia Biskupiego. Używali oni herbu Prus z dodatkiem Gole ń, jak Niewiadomscy na Polnach- Budziłkach w Oszmiańskim na Litwie. Dalej prowadzi tę linię Modest Niewiadomski, syn Andrzeja Tytusa, który urodził się w 1831 r. Franciszek Jan Niewiadomski, syn Modesta wspomniał swoim dzieciom, że łączy ich jakieś daekie pokrewieństwo z kompozytorem Stanisławem Niewiadomskim (ur. 1859 r. w Soposznie pod Żółkwią, zm. 1932 r. we Lwowie.
Odnoga Jacka Niewiadomskiego
Jacek był synem Antoniego i Jackowskiej, bratem Józefa. Z nieznanej żony pozostawił trzech synów: Jozefa, Jana i Ignacego, którzy jako bracia potwierdzają szlachectwo w 1782 r. w Galicji przed sądem grodzkim lwowskim. Józef Niewiadomski syn Jacka zamieszkiwał w majątku Dubienko nad Wełnianką, dopływem Bugu w ziemi chełmskiej.
Jakub Ewaryst opisuje w swoim pamiętniku, jak jadąc do Dubienka odwiedził swego „stryja i stryjenkę”.Jakub Niewiadomski syn Jacka mieszakł może jako oficjalista lub dzierżawca we wsi – majątku Brzyzna, 22 km na zachód od dzisiejszych granic Polski z Ukrainą na Bugu. Brzyzna po II rozbiorze była austriacka, po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. znalazła się w Królestwie Polskim.Ignacy Niewiadomski, również syn Jacka, początkowo sekretarz, a następnie pełnomocnik i zarządca dóbr księcia Stanisława Jabłonowskiego we wsi Trzcinica pod Jasłem. Ze swej żony Kunegundy Myczkowskiej miał 2 córki i 5 synów, a dalej 38 wnuków! Jest on protoplastą wszystkich znanych mi i „kwitnących” do dziś „trzcinickich” Prus Niewiadomskich, których zebrałem w moich 17 tablicach. Świadkiem ślubu, który odbył się 9 VI 1779 r. był starosta, ksążę Stanisław Jabłonowski (wnuk hetmana) i hrabina Katarzyna z Łętowskich Kuropatnicka i księżna Anna z hrabiów Siemieńskich księżna Jabłonowska.
Nie trudno zauważyć, iż bardzo żadkie imię chrzczonego wówczas dziecka Niewiadomskich „Ewaryst” zostało wybrane ze względu na ojca chrzestnego. On to Jakub Ewaryst Niewiadomski napisze pół wieku później w swych pamiętnikach o Ignacym i Kunegundzie, że: „rodzice byli biedni i dwukrotnie pogorzelcami”. Z pięciu synów i dwóch córek Ignacego i Kunegundy Niewiadomskich wyżej wymieniony Jakub Ewaryst był bezpotomny. Pozostali dali początek czterem trzcinickim liniom Prus Niewiadomskich. Oto skrótowe dane na ich temat:Jakyb Ewaryst Niewiadomski, pierworodny syn Ignacego (ur. 25 VII 1780 r. zm. 2 VIII 1860 r. w Warszawie i tam pochowany na cmentarzu powązkowskim). W wojsku polskim Księstwa Warszawskiego od 1811 r. szef biura żywności w Ministerstwie Wojny, odbył kampanię napoleońską 1812-14, otrzymał Krzyż zasługi srebrny i złoty. W Królestwie Polskim szef biura funduszy Komisji Rządowej Wojny.
Po kapitulacji powstania z 1831 r. pozostał w Warszawie i ponowił przysięgę na wierność carowi zostając radcą Najwyższej Izby Obrachunkowej. Był masonem w loży „Bouclier du Nord” Ożenił się w podeszłym weku (1842) z wdową Teklą z Zyllów i był bezpotomny. Pozostawił za to obszerny diariusz swego życia (pamiętnik, który jest w posiadaniu inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego przyp. DK)Stanisław Jan Nepomucen Niewiadomski (ur. 15 V 1784 r.w Trzcinicy, zm. 7 V 1837 r w Augustowie). Był prezydentem Kilec 1819-31, masone w loży „Wielkiego Wschodu Polski”, trzykrotnie żonaty 1. Róża Godlewska, 2. Józefa Gorzkowska, 3. Tekla Sierpińska. Pozostawił córkę i pięciu synów. Maciej Józef Niewiadomski (ur. 3 III 1786 r. w Trzcinicy, zm. 4 IV 1828 r. śmiercią tragiczną w Tursku nad Wisłą. Był rządcą dóbr w Odrzykoniu i Tursku. Ożeniony z Anną Świejkowską herbu Trzaska, miał z nią 11 dzieci, w tym 6 synów i 5 córek.Ignacy Dominik Niewiadomski (ur. 5 VIII 1790 r. w Trzcinicy, zm. 13 V 1858 r. w Drohobyczu). Ożeniony z Fortunatą Byczkowską, miał z nią 3 córki i 4 synów. Józef Kajetan Niewiadomski (ur. 28 III 1796 r. w Trzcinicy, zm. 27 XII 1870 r. w Warszawie). Był podobnie jak jego starszy o 16 lat brat Jakub Ewaryst urzędnikiem wojskowym (kontroler II klasy) w Komisji Rządowej Wojny w Królestwie Polskim. Oeniony z Barbarą Gąsowską miał z nią 2 córki i 2 synów (Był to pradziadek inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego). Oprócz wyżej wymienionych synów Ignacego i Kunegundy Niewiadomskich – ci mieli jeszcze dwie córki: Petronellę Annę żonę Jakuba Bonawentury Lewickiego i Joannę małżonkę Mikołaja Zarudzkiego.
GAZETA SOKOŁOWSKA 6 kwietnia 2003 r.
Prus Niewiadomscy część III
Inni przedstawiciele Prus Niewiadomskich w XVI-XIX w i XX w.
W dokumentach historycznych na przestrzeni 340 lat począwszy od roku 1524 do 1864 występuje ok. 30 innych Niewidomskich ze stanu szlacheckiego (nie licząc tych z litewskiej gałęzi), u których bliższego pokrewieństwa dopatrzyć się trudno w wymienionych dwóch pierwszych odcinkach monografi.
Najwczeniej wymienini są: nieznanego imienia Niewidomski, który „walczył na turnieju w Krakowie 1598 r., dzielny wojownik przeciw Kozakom i Tatarom stawał” – podawał Uruski, a Niesiecki pisał o nim „stary żołnierz, często Kozaków płaszał”. Nie wiemy czy to podlaski, czy litewski Niewiadomski? W 1611 r. mamy Jana Niewidomskiego, rotmistrza Jego królewskiej Mości. W 1649 r. zaś Stanisława Niewidomskiego syna Wojciecha.W ziemi chełmskiej: Piotr Sebastian Niewiadomski (zm. 1721 r.) pisał się z „Niewiadomy”, bo tak nazwał go Niesiecki w swym herbarzu, był pisarzem grodzkim krasnostawskim 1685 r., elektorem królów Jana III w 1685 r. z województwa podlaskiego, ale już w 1697 r. Augusta II z województwa chełmskiego. Z żony Marianny Piotrowskiej miał synów: Andrzeja, dziedzica Wiśniewa oraz Wacława, ożenionego z Eufrozyną Zbijewską w 1721 r. Mo że to ten sam Wacław, który podpisał w 1697 r. elekcję z województwa sieradzkiego? Z kolei jego synem był Wojciech (Adalbert) Ignacy, żonaty z Marianną Baczewską, którzy posiadali w 1751 r. wieś Niedziakowice 12 km od Chełma.Ponad to: Bazyli Niewiadomski, żonaty 1670 r. z Marcybellą Łyczkówną, miał z nią syna Erazma (1697 r.) żonatego z Dorotą Kuczyńską, a oni synów: Jana i Wacława.Dalej: Antoni Niewiadomski, podstoli wizki z żony Maianny Gerenicz miał syna Stefana, również podstolego wizkiego (1774) i rotmistrza w wojskach księcia Radziwiłła (1765).
Z końcem XVIII w. był on bodaj ostatnim Niewiadomskim posesjonatem (czyli posiadającym samodzielnie większy majątek obejmujący przynajmniej jedną wieś) na Podlasiu.Michał Niewiadomski był posłem ziemi bielskiej na elekcję 1697 r. Tadeusz Niewiadomski został mianowany 1655 r. deputatem sejmiku z zadaniem wybierania prochu i ołowiu na potrzeby pospolitego ruszenia ziemi bielskiej przeciw Szwedom. Teodor Niewiadomski by w 1700 r. z zakonie jezuitów. Tymoteusz Niewiadomski zakonnik, pijar od 1707 r. , nauczyciel, kaznodzieja i pisarz. W 1732 r. rektor w Łukowie, budowniczy tamtejszego murowanego kolegium, potem w Dąbrownicy na Polesiu, gdzie zmarł 22 III 1740 r. Kazimierz Niewiadomski towarzysz pancerny w 1714 r. W 1719 r. uzyskuje on banicję na sukcesorów „Oranscienos”. Jan Niewiadomski jako deputat chorągwi husarskiej hetmana polnego wybierał 1III 1774 r. pogłówne z dóbr Kowalewszczyzna, będącego własnością Orsettich.
Cyprian Niewiadomski zm. ok. 1821 r. student prawa 1813 r. oraz matematyki – fizyki na wydziale filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1819 r jako stypendysta na studiach w Paryżu. Po powrocie wykładał na UW geometrię i algebrę.Z Podlasia (wzmianki z 1524,1528,1580) przeniósł się któryś z Niewiadomskich i to bardzo wcześnie, bo pewnie jeszcze w XVI w. na Litwę i tam stał się protoplastą linii Niewiadomskich na Polanach – Budziłkach.Na Podlasiu, gdzie Niewiadomscy byli jeszcze do poł. XVIII w. szlachtą posiadającą wsie, piastującą lokalne godności i zajmując urzędy ziemskie, zapewne ci bardziej majętni wymarli po mieczu, a reszta ostatecznie straciła po rozbiorach status szlachecki.Niektórzy wszakże przenieśli się wcześniej do Chełmszczyzny i Galicji. W tej ostatniej byli w koń. XVIII w. szlachtą służebną (oficjaliści, zarządcy) niemal bez majątku i ziemi w Trzcinicy pod Jasłem lub właścicielami niewielkich części ziemi w Filipkowcach na Podolu.
W XIX w. przeszli ci Prus Niewidomscy do warstwy polskiej inteligencji (urzędniczej), zachowując i dowodząc wszakże szlachectwa wobec władz zaborczych. Na skutek wojen napoleońskich jedna z gałęzi Niewiadomskich (przodkowie w linii prostej inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego przyp. DK) przeniosła się do Warszawy oraz Kielc wówczas w Królestwie Polskim, reszta pozostała w austriackiej Galicji. Niektórym przedstawicielom warszawskiej gałęzi Niewiadomskich poświęcono kilka biogramów w Polskim Słowniku Biograficznym. Galicyjska zaś galąź Niewiadomskich (Lwów, Kraków) była już wtedy o wiele bardziej rozrodzona, ale i ona miała cały szereg osobistości.Oto sławniejsi przedstawiciele obu gałęzi:Michał i Jakub Niewiadomscy, dwaj synowie Ksawerego (zm.1837), wnuka Ignacego i Kunegundy, polegli w powstaniu węgierskim 1848 r.
Juwental Niewiadomski wnuk Ignacego i Kunegundy, zginął zamordowany pod Mołożowem, jako lekarz oddziału powstańczego w 1863 r. Wincenty Niewidmski (zm.1892) wnuk Ignacego i Kunegundy (pradziad inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego przyp. DK) m.in. literat, wykonywał w mennicy warszawskiej pieczęcie dla tajnego Rządu Narodowego w tymże powstaniu 1863 r. Czesław Niewiadomski (zm. 1929) doktor praw, urodzony w Tarnawie Wołoskiej, syn Ksawerego, żonaty z Bronisławą Szczerbińską miał z nią pięcioro dzieci, m.in. inspektora policji Karola (zm. 1953) i dyplomowanego inżyniera górnictwa Stanisława (zm. 1940), wybitnego specjalistę od kopalnictwa żup solnych, dyrektora Państwowej Szkoły Górniczej w Katowicach. Aresztowany przez Gestapo i zamordowany 20 V 1940 r.Janina Niewiadomska (zm1919) wnuczka Kasawerego, sanitariuszka zginęła jak Orlątko broniące Lwowa podczas walk o Peresenkówkę. Henryk Niewiadomski (zm. 1881), wnuk Ignacego i Kunegundy, oraz syn tego Henryka, Marian (zm.1943) obaj inżynierowie kolejnictwa, budowali koleje w Galicji.Roman Mieczysław Niewiadomski (zm.1944) prawnuk Ignacego i unegundy (dziadek pana Andrzeja przyp. DK) również inżynier kolejnictwa, budował drogi żelazne w Rosji i na Kaukazie oraz wydał krytyczną pracę analizującą gospodarkę Cesarstwa Rosyjskiego.
Cecylia Niewiadomska (zm.1925) siostra powyższego Romana wybitna działaczka oświatowa. Eligiusz Niewiadomski (stracony 1923) młodszy brat Roman i Cecylii, artysta malarz i historyk sztuki, był zamachowcem i zabójcą prezydenta Narutowicza 16 XII 1922 r. Syn Eligiusz – Stefan zginął w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, a córka Eligiusz – Anna (Hania) Demidecka była więźniarka obozu koncentracyjnego w Ravensbruk pod Berlinem, to żona ministra rządy RP na emigracji w Londynie. Roman Niewiadomski (zm. 1978) – (ojciec Pana Andrzeja przyp. DK) członek korporacji akademickiej „Walencja” w Rydze, inż. Budownictwa, był jachtowym kapitanem morskim i współzałożycielem oraz pierwszym prezesem Polskiego Związku Bokserskiego, także specjalistą od epoki napoleońskiej. Stanisław Niewiadomski (zm. 1990) – (stryj Pana Andrzeja przyp. DK) był znanym polonistą w gimnazjach warszawskich i autorem wspomnień w książce o stolicy „Warszawa jakiej nie ma” (PIW 1988).
Do wybitnych naukowców z gałęzi Niewiadomskich galicyjskich zaliczyć trzeba m.in.: Henryka Niewiadmoskiego (zm. 1992) syna wspomnianego wcześniej Mariana, był on profesorem doktorem (chemia), Witolda Mariana Niewiadomskiego, brata Henryka, profesora, doktora, członka PAN (uprawa roślin), Jerzego Niewiadmoskiego – profesora inżyniera (konstrukcje stalowa) na Poliechnice w Gliwicach, Krystynę z Niewiadomskich Kaufmann, profesor doktor (medycyna) w Caputh pod Berlinem. Z tej rodziny też, ale być może był kuzynem Ignacego Niewiadomskiego z Trzcinicy – był Stanisław Niewiadomski (zm. 1936) kompozytor wielu pieśni polskich.Z bogato i prawie kompletnie przeze mnie udokumentowanej linii potomków Ignacego Prus Niewiadomskiego i Kunegundy Myczkowskiej z Trzcinicy w sumie mam w swoich tabelach 619 osób z czego po mieczu, czyli mężczyzn (264) i kobiet (355) o nazwisku Niewiadomski – pisze inż. Andrzej Prus Niewiadomski dzieląc się swoją widzą na łamach naszej gazety.
GAZETA SOKOŁOWSKA 20 kwietnia 2003 r.
PS. Pozdrawiam serdecznie Pani± Ryszardę z Niewiadomskich Rempałę z Warszawy i Pana inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego z Berlina
http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46
Napisał Robert
¶roda, 05 kwiecień 2006
Byli w Rosji z Napoleonem
Ród Niewiadomskich z Podlasia
Wszystkie Ľródła i herbarze zgodnie podaj±, że rodzina ta pieczętowała się herbem Prus.
Pierwszymi znanymi przedstawicielami rodziny byli Paweł i Mikołaj z Niewiadomej, którzy w 1457 r. ¶wiadczyli na dokumencie fundacyjnym ko¶cioła w Niecieczy. W najstarszych aktach s±du ziemskiego drohiczyńskiego występowali: w 1454 r. Piotr i Paweł z Niewiadomy; następnie w 1463 r. Paweł Niewiadomski procesował się z Rusinami z Hołowienek. W kolejnych latach 1471-1481 znajdujemy w tych dokumentach m.in. wzmianki o Piotrze i jego bratanku Macieju (1470), Wojciechu z Niewiadomy i Katarzynie, żonie Piotra z Niewiadomej (1471), Piotrze z Niewiadomej i Stanisławie (1472), Macieju Niewiadomskim, oraz Piotrze i Andrzeju z Niewiadomej (1476), Wojciechu z Niewiadomej (1478), Piotrze Niewiadomskim (1479) i Andrzeju z Niewiadomej (1481).
"Kozaków płoszył"
W 1528 r. jeden z Niewiadomskich, dziedzic na Niewiadomej stawił się na przegl±d wojsk podlaskich do Drohiczyna. W 1580 r. podatek Batorego na wojnę o Inflanty prowadzon± przez Rzeczpospolit± z Rosj± zapłacili z Niewiadomej : Maciej i Sebastian, Paweł, oraz Jan i Serafin. Około 1550 r. na dobrach tych dziedziczyli ich ojcowie w osobach Jerzego, Mikołaja i Walentego – Niewiadomskich. Podobno już wtedy Niewiadom± dzielono na dwie czę¶ci, zwane dodatkowo jako Tuchny i Gołacze. ¦więcki, powołuj±c się na Kobierzyca wspomina jednego z wyżej wymienionych Niewiadomskich, dziedziców tychże dóbr pisz±c: „Niewiadomski z Niewiadomej na Podlasiu, stary żołnierz, żył około 1600 r. i często Kozaków płoszył.” W zamieszczonym obok tekstu wizerunku klejnotu szlacheckiego Niewiadomskich, według heraldyka Niesieckiego: „powinno być półtora krzyża tak jak w herbie Prus I, po prawej stronie jego podkowa cała obrócona obiema końcami do krzyża, po lewej za¶ stronie dwie podkowy, w hełmie trzy pióra strusie, tak go opisuje Kojałowicz, bo Paprocki i Okulski o nim milcz±.”
W zakonie Jezuitów
Nasi Niewiadomscy prócz posiadło¶ci w sokołowskim, za czasów I Rzeczpospolitej posiadali dobra m.in. w Małopolsce i na wschodzie – w ziemi oszmiańskiej. I tak znamy ich przedstawicieli w osobach : Piotra Sebastiana Niewiadomskiego z Niewiadomej (XVII w.) w województwie podlaskim, Daćboga Niewiadomskiego z powiatu oszmiańskiego (1674 r.) oraz Mikołaja, Jana i Piotra Niewiadomskich. Ostatni z nich był pisarzem grodzkim krasnostawskim. Wiemy też, że jeden z tego rodu – Teodor Niewiadomski był za czasów Niesieckiego z zakonie Jezuitów. Niewiadomskich, o przydomku rodzinnym Golenie, z Niewiadomej, herbu Prus odszukać można w „Poczcie szlachty galicyjskiej...” gdzie wzmiankuje się Tadeusza Marcina Niewiadomskiego z Niewiadomej oraz Ignacego Dominika Niewiadomskiego – burmistrza w Drohobyczu. J. Urwanowicz do piastuj±cych na Podlasiu stanowiska urzędnicze zalicza jeszcze Krzysztofa Niewiadomskiego w 1667 r. podstolego bielskiego.
Pułkownik Niewiadomski
Niekwestionowanym bohaterem narodowym był Jakub Niewiadomski – oficer utworzonego za zgod± Napoleona w Księstwie Warszawskim Wojska Polskiego. Uczestniczył on w kampaniach wojennych: w Rosji (1812 r.), Saksonii (1813 r.) i we Francji (1814 r.). Za męstwo na polu bitwy otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Zreszt±, aby zaprezentować męstwo Niewiadomskich nie trzeba sięgać daleko poza granice kraju. W „Dziejach Sokołowa...” Izabela Klarner opisuj±c powstanie ko¶ciuszkowskie z 1794 r. na Podlasiu podaje: „Organizuje się w Siedlcach 18 regiment pod dowództwem majora Izydora Krasińskiego. 2 czerwca komendant księstwa mazowieckiego nakazał wyprawić pułkownika Niewiadomskiego do Bielska. Wkrótce pułkownik Niewiadomski z pierwszym batalionem 18 regimentu wyruszył z Sokołowa 7 czerwca i przed połow± miesi±ca stan±ł w Tykocinie. Jazda polska zaczęła penetrować dolinę Biebrzy, a teren przestał być nękany przez nieprzyjaciela.
DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 23 IV 2004)
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze wypisy (dzięki uprzejmo¶ci Tomasza Jaszczołta)
Pierszymi przedstawicielami tej rodziny byli: Paweł i Mikołaj z Niewiadomej, którzy w 1457 r. ¶wiadczyli na dokumencie fundacyjnym ko¶cioła w Niecieczy. W najstarszych aktach:
1454 r. Piotr i Paweł z Niewiadomej
1463 r. Paweł Niewiadomski procesował się z Rusinami z Hołowienek
1470 r. Piotr z Niewiadomej ze swym bratankiem Maciejem
1471 r. Wojciech z Niewiadomy i Katarzyna żona Piotra z Niewiadomej
1478 r. Wojciech z Niewiadomej
1479 r. Piotr Niewiadomski
1481 r. Andrzej z Niewiadomy
Popis pospolitego ruszenia 1567 r. Radoszkowice na Litwie (koło Mińska Białoru¶)
Stawiło się 6 Niewiadomskich
Niewiadoma:
Paweł syn Walentego - koń
Mikołaj wysłał syna Sebstiana na klaczy z mieczem
Serafin syn Jerzego - klacz, miecz
Jan syn Jerzego - klacz, rohatyna
Hieronim syn Macieja - klacz, miecz
Stanisław syn Stanisława - wysłał przyjaciela(?) sewego Kosieradzkiego pieszo a sam ..... (nie mogę dlaszej czę¶ci tekstu przetłumaczyć z rosyjskiego) ..... "dei eor"twardy znak""
W wykazie przysięgi z 1569 r. nie znalazłem strony z Niewiadomskimi być może została wcze¶niej zniszczona
Podatek 1580 r.
Opłacili go z 8 włók ziemskich :
Paweł
Sebastian
Jan
Serafin
Niewiadomscy
Rejestr podatku tzw. pogłównego z 1676 r.
W Niewiadomej było 9 rodzin Niewiadomskich na 12 wszystkich w tej wsi
Prus Niewiadomscy odc.1
Fragmenty niepublikowanej monografii rodowej autorstwa inż. Andrzeja Niewiadomskiego z Berlina udostępnione w marcu 2003 r. Wstępne dane o historii i genealogii rodu Prus Niewiadomskich XVI-XVIII w. Część I: Podlasie, Chełmszczyzna, Galicja, Królestwo Polskie.
Niewiadomscy herbu Prus wywodzą się i wzięli swoje nazwisko od wsi Niewiadoma pod Sokołowem Podlaskim. Część tej szlacheckiej wsi na Podlasiu nazywała się „Goleń” i takiż też przydomek niektórych Niewiadomskich występuje sporadycznie do końca XVIII w. w aktach.
Zasadnie pisze Seweryn Uruski, zgodnie z tradycją rodzinną Niewiadomskich, że wzięli oni swą przymiotnikową formę nazwiska od wsi Niewiadoma pod Sokołowem. Potwierdza to m.in. dokument z 1580 r. gdzie Niewiadomscy wymienieni są jeszcze po imieniu. Jeszcze pod koniec XVII w. pisał się jeden z Niewiadomskich „Piotr Sebastian Niewiadomski z Niewiadomy”. Oczywiście nasuwa się pytanie – skąd wzięła się nazwa tej wsi? Chodzi o to, czy Niewiadomscy wzięli nazwisko od wsi Niewiadoma, czy było na odwrót? W przypadku wsi Niewidoma i Niewiadomskich, nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć, czy jest to ciąg typu: ród – wioska – nazwisko, czy tylko: wioska – nazwisko? W obu tych słowach – Niewiadoma – Niewiadomski zawarta jest sugestia o niewiadomym pochodzeniu i faktycznie w późniejszych wiekach przez wiele stuleci dawano w Polsce nieślubnym dzieciom, z nieznanego ojca nazwisko : „Niewiadomski”. Zwyczaj ten wszakże nie nadaje się do interpretacji znacznie wcześniejszego faktu, że już w XVI w. istniała wieś Niewiadoma („Niewiadomki” – Niewiadoma, wymieniona została w dokumencie Grzegorza biskupa włodzimierskiego z 1424 r. dotyczącego uzupełnienia funduszy kościoła w Sokołowie, przyp. DK)
Trudno sobie wyobrazić, ale wykluczyć nie można, iż o takiej a nie innej nazwie wsi zaważyć mogła „nieświadomość”, czyli brak wiedzy co do jej założycieli lub poprzednich właścicieli. Nieznanego pochodzenia było tam faktycznie stare cmentarzysko, na stoku pagórka obok grodziska z XI w. pod Niewiadomą. Również nie można wykluczyć, że założył ową wioskę ktoś o przydomku „Niewiadomy” lub, że nadano ją rycerzowi o takim przezwisku. Powyższe hipotezy są oczywiście tylko domysłem, bo nie znane są mi fakty lub dokumenty związane z założeniem lub nadaniem tej wsi. Herbem rodu Niewiadmoskich jest nieco zmieniony Prus I, zwany też czasem Turzyna. Jego odmienność polega na tym, że po jednej stronie półtora-ramiennego krzyża znajduje się poziomo leżąca srebrna podkowa ocelami do wewnątrz, a po jej drugiej stronie jej druga połowa. Innymi słowami jest to odmiana składająca się z półtorej krzyża i półtorej podkowy. Nie ulega wątpliwości, iż herb Prus jest pochodzenia pruskiego, to znaczy wywodzi się z terenów nadbałtyckich, zamieszkałych kiedyś przez pogański lud Prusów, a podbity przez Zakon Krzyżacki w połowie XIII w. jak podał prof. Władysław Semkowicz w pracy „Mazowieckie przywileje rodowe”, pruskie pochodzenie rodu Prusów, jest potwierdzone dokumentem źródłowym, w którym Trojden I (1313-1341) książę sochaczewski i czerski, nadał rycerzowi Windycy, synowi Obizorna przywilej podlegania tylko sądownictwu księcia i prawo łowienia bobrów na własnym terenie. Przywilej ten potwierdzili 13 X 1345 r. książęta Ziemowit i Kazimierz dla sześciu potomków owego Windyki a mianowicie dla: Tholokojty, Lykoty, Zbąda, Buychyla, Santora i Dobrogosta.Inny Windyka herbu Prus występuje też w zapiskach sądowych w r. 1407 na Mazowszu. Nie oznacza to jednak bynajmniej, iż wszystkie rody pieczętujące się później herbem Prus I, a jest ich ok. 138-147, pochodzą od tego Windyka.
Przyjęli te godło jak inni uciekinierzy z Prus, a nawet pruscy jeńcy wojenni, osadzeni na gruntach książęcych, a stający do wojny pod wspólnym wezwaniem lub wspólną chorągwią. Także kilkanaście rodów „czysto” polskich, mających m.in. podwójny krzyż w godle, przeszło od XVI w do herbu Prus, usuwając prawe dolne ramię krzyża ze swojego dotychczasowego godła.Liczne są gniazda rodzin o herbie Prus z XIV-XV w. na Mazowszu, w okolicach Mławy, Różana, Ostrołęki, Wizny i Łomży. Dotyczy to też Podlasia, gdzie osadnictwo było często przedłużeniem mazowieckiego i zaczęło się z okresem walk z mieszkającymi tam pierwotnie Jaćwingami. J. Chwalibińska jest zdania, iż Prus I,II,III to różne rody, jedynym elementem łączącym je początkowo była świadomość odrębności narodowej, a wspomniany wyżej przywilej z 1345 r. stał się niejako spoiwem stwarzającym pozory rodu w pełnym sensie naturalnego, pochodzącego od owego Obizona z XIII w. W istocie ród heraldyczny Prusów powstał drogą łączenia się wielu, pierwotnie odrębnych rodów naturalnych, które wiązał wspólny herb lub inna cecha, jak w tym przypadku czynnik narodowy, czyli pruskie pochodzenie.Należy zauważyć, że motyw półtorej podkowy w herbie Niewiadomskich, jako dodatek do Prusa I, jest zdaje się jedyny tego rodzaju w polskiej heraldyce. Nie należy mylić Niewiadomskich herbu Prus z Niewiadomskimi herbu Dołęga. Ci ostatni wywodzą się z Niewiadowa pod Ujazdem, niedaleko Rawy Mazowieckiej.Pierwsza znana dotychczas mi wiadomość o podlaskich Niewiadomskich podaje zapis fundacyjny kościoła parafialnego w Czerwonce (Grochowskiej pod Sokołówem) z 19 II 1519 r., gdzie przy spisywaniu dokumentu obecny był marszałek Stanisław Niewiadomski. Był on w 1524-25 namiestnikiem (podstarościm) drohickim magnata Piotra Kiszki, a w 1525 r. marszałkiem hospodarskim, czyli królewskim, a więc wysokim lokalnym urzędnikiem w Wielkim Księstwie Litewskim.
Zapewne jest ów Stanisław tym samym Niewiadomskim, o którym wspominają regesty ziemi drohickiej z 1528 r., że nieznany z imienia „Niewiadomskij” wystawia na potrzeby walki jednego konnego.W 1580 r. mieszkali w Niewiadomej: Maciej i Sebastian synowie Mikołaja, Paweł syn Walentego oraz Jan i Serafin synowie Jerzego – Niewiadomscy. Tych pięciu szlachciców Niewidomskich posiadało wówczas w Niewidomej 8 2/3 włók ziemskich, czyli zaledwie 150 ha, byli więc drobną szlachtą. Następnie mamy dwupokoleniową, bo ok. 70 – letnią przerwę i nic nie wiemy o losach podlaskich Niewiadomskich, aż do czasów potopu szwedzkiego.Podejmując się w połowie lat 80.XX w. prac nad rodowodami Prus-Niewidoskich korzystałem z ustaleń moich poprzedników z gałęzi „galicyjskich” Niewidomskich, z dokumentów sprawy spadkowej po ppłk. Jakubie Ewaryście Niewiadomskim, z pamiętnika tego ostatniego i z pamiętnika jego bratanka Ksawerego Niewiadomskiego i wielu innych dokumentów i przekazów rodzinnych oraz odszukanych po parafiach metryk. Począkowo znani mi byli w powiązaniu z żyjącymi dziś osobami tylko Prus Niewiadomscy „trzciniccy”, potomkowie Ignacego i Kunegundy z Myczkowskich (pobrali się 9 VI 1779 r. w Trzcinicy pod Jasłem, metryki ślubu i narodzin ich 7 dzieci zachowaly się), gdzie Ignacy był w latach 1777-1799 – przez 22 lata sekretarzem i zarządcą tamtejszych dóbr księcia Stanisława Jabłonowskiego.
Po nich mam w swoich archiwach kilkuset potomków po mieczu i kądzieli Niewiadomskich. Ponadto znane mi były wzmianki o kilkudziesięciu żyjących w Xvi-XIX w. Prus Niewiadomskich, w tym o litewskiej linii na Budziłkach i Polanach na Wilią w oszmiańskim powiecie, opisanych przez Ignacego Chodzkę w noweli „Wyklęty” na podstawie archiwum rodzinnego Niewiadomskich (o herbie nieco odmiennym, jak go podaje Kojałowicz i używającej przydomku „Goleń”).W herbarzach najobszerniej opisał ród Niewiadomskich Seweryn hrabia Uruski w swym dziele „Rodzina” opierając się na m.in. dokumentach i wyjaśnieniach złożonych w Heroldii Królestwa Polskiego w 1841 r. przez najstarszego syna ww. Ignacego Prus Niewiadomskiego, ppkł. Jakuba Ewerysta i jego brata Józefa (pradziadka autora tego tekstu inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego, przyp. DK). Drzewo rodowe ppkł. Jakuba Ewerysta sięga 5 generacji wstecz od jego ojca Ignacego poczynając i Heroldia w swym orzeczeniu pisze, że: „wykazał on stan szlachecki swych przodków od 1663 r.”. Bardzo podobne drzewo genealogiczne złożył już 58 lat wcześniej, bo w r. 1783 w sądzie grodzkim w Trembowli, w celu wykazania szlachectwa w Galicji brat stryjeczny ww. Ignacego – Tadeusz Marcin „Goleń” z Niewiadomej. Różni się jednak ono od tego, którym wykazał się Jakub Eweryst w dwóch szczegółach:-po pierwsze rodzicami Ludwika Franciszka Niewiadomskiego (chorąży bielski 1669 r.) nie są jak w drzewie Jakuba – Krzysztof (podstoli wizki 1664 r.) i Antonina z Mokrzeckich, lecz Krzysztof (rzekomy krajczy litewski?) i Ludwika z Czerniechowskich, co jednak nie wyklucza, iż jest to ten sam Krzysztof (mógł mieć np. dwie żony).-po drugie, o ile drzewo Jakuba Niewidomskiego zaczyna się Piotrem, ojcem Krzysztofa, to drzewo Tadeusza Marcina idzie jeszcze dalej o jedną generację wstecz, podając innego ojca Krzysztofa, a mianowicie Erazma (referendarza koronnego?) żonatego z Celestyną Skorupską i dziadka Krzysztofa – o imieniu Edward (podkomorzy nurski?) i babkę Eleonorę Firlejównę.
Opis tego drzewa genealogicznego Tadeusza Marcina Niewiadomskiego jest w moim posiadaniu.Nie sposób dziś jadnak ustalić, która wersja jest bardziej prawdziwa i dlaczego Tadeusz Marcin używał jeszcze przydomku „Goleń z Niewiadomej”, a bracia jego stryjeczni: Józef, Jan i Ignacy przy potwierdzaniu szlachectwa w sądzie grodzkim we Lwowie w 1782 r. tego przydomku już nie użyli. Nie wiadomo też, kiedy i dlaczego nasi przodkowie opuścili Niewiadomą na Podlasiu.Odwiedziwszy wiskę Niewiadomą pod Sokołowem latem 1986 r. dowiedziałem się od 86letniego wówczas pan Aleksandra Wierzbickiego, którego matka była z Niewiadomskich, że za jego pamięci było jeszcze trzech Niewiadomskich w niewiadomej. Jeden z nich przeniósł się do Hajnówki, drugi wyemigrował przed II wojną światową do Ameryki po spadek, po powrocie kupił 7 ha w pobliskiej Tchórznicy, umarł, a jego żona wraz z córką wyjechała na ziemie zachodnie, zaś syn mieszka u Wolskich w Tchórznicy.
Według pana Wierzbickiego wieś Niewiadoma była niegdyś szlachecka i że w jej wschodniej części był „wikszy” majątek i zwał się „Goleń”.W Sokołowie urodził się np. powstaniec – emigrant 1831/32 Józef Niewiadomski zm. 1866 r. w Bourges, rolnik, syn Jana i Marianny, w powstaniu listopadowym podoficer artylerii, kanonier 7 batalionu Rybińskiego, odznaczony krzyżem Virtuti Militari lat 33, czyli urodzony ok. 1799 r.
GAZETA SOKOŁOWSKA 23 marca 2003 r.
Prus Niewiadomscy część II
Ustalenia genealogiczne dotyczące przedstawicieli rodu Prus Niewiadomskich (poczynione przez inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego z Berlina)
Od Krzysztofa do Ignacego Niewiadomskiego XVII-XVIII w.: Według danych z herbarza Uruskiego (opartych na wywodzie ppkł. Jakuba Ewarysta Niewiadomskiego z 1841 r. dla Heroldii) i rodowodu Tadeusza Marcina niewiadomskiego dla sądu w Trębowli w 1782 r. oraz danych z akt sądowych i innych dokumentów historycznych da się wywnioskować takie oto drzewo genealogiczne Prus Niewiadomskich, zaczynające się pierwszym udokumentowanym protoplastą Krzysztofem Niewiadomskim i jego żoną Antoniną Mokrzecką:Krzysztof Niewiadomski – syn Piotra wg herbarza Uruskiego, opartych na wywodzie szlachectwa ppkł. Jakuba Ewarysta dla Heroldii z 1841 r. lub syn Erazma, wg wywodu szlachectwa przez Tadeusza Marcina dla sądu w Trembowli w 1783 r.
Żonaty z Antoniną Aleksandrą Mokrzecką (tak zapisana w aktach grodzkich goniądzkich w 1668 r., ale w aktach grodzkich lwowskich 1663 r. pisana również jako – Mokrzycka). Rotmistrz wojsk koronnych 1658 r., rotmistrz parafii tykocińskiej, knyszyńskiej i goniądzkiej z zadaniem zapewnienia bezpieczeństwa obywateli od gwałtów popełnianych przez kupy swawolne” 1658 r., poborca wojskowy ziemi bielskiej z traktu tykocińskiego 1658 r., leśniczy goniądzki, deputat sejmiku ziemi bielskiej dla zorganizowania wyprawy łanowej w 1655 r., komisarz rewizyjny ksiąg ziemskich brańskich i tykocińskich 1662 r., elektor króla Michała Korybuta z ziemi bielskiej 1669 r., wójt knyszyński 1664-67 na zasadzie konsensusu od króla Jan Kazimierza na nabycie wójtostwa w starostwie knyszyńskim od Jana Karwowskiego, podstoli wizki 1662 r., podstoli bielski 1667 r., czyli znany i szanowany szlachcic na Podlasiu w czasach szwedzkiego potopu 1655-60, a i dość zamożny o czym świadczy wykup intratnego wójtostwa knyszyńskiego. Żył jeszcze w 1670 r. bo wówczas składał podpis jako świadek sądowy na potwierdzenie szlachectwa rodziny Szorców. Zachowały się dane o jego dwóch synach: Ludwiku Franciszku i Władysławie. Nie wyklucza to istnienia innych jeszcze dzieci, a zwłaszcza córek.
Linia Władysława Niewiadomskiego
Władysław Niewiadomski – młodszy syn podstolego Krzysztofa i Mokrzyckiej, pisał się z „Niewiadomej” i był w 1694 r. podstolim wizkim, a w 1697 r. elektorem króla Augusta II z ziemi bielskiej. Miał za żonę podobnie jak ojciec – Antoninę Mokrzycką (nie wiadomo, czy to pomyłka, czy zbieżność imienia i nazwiska?). Z niej zaś trzech synów: Stefana – stolnika bracławskiego 1721 r., Jana i Antoniego. O potomstwie dwóch pierwszych nic nie wiadomo. Antoni Niewiadomski, syn Władysława miał zaś z Marianną Wróblewską syna Aleksandra, który był elektorem króla Augusta II z ziemi chełmskiej w 1697 r., chorąży pancerny 1713 r., komornik ziemski chełmski 1722 r. Był on żonaty z Teofilą Krupską i miał z nią syna Franciszka. Ten ostatni, żonaty był z kolei z Joanną Zbijewską 1740 r. Na nim urywa się ślad potomków po Władysławie, młodszym synu podstolego Krzysztofa. Puścili widać ci Niewiadomscy Podlasie w kierunku południowym – Chełmszczyzna, ziemia przemyska.
Linia Ludwika Franciszka Niewiadomskiego
Ludwik Franciszek – starszy syn podstolego Krzysztofa i Mokrzyckiej, jak ojciec podstoli bielski, nominacja 19 III 1691 r. Jest on w 1696 r. właścicielem wsi Kulesze Niziołki na Podlasiu (w łomżyńskim) i chorążym bielskim. W 1697 r. podpisuje ordynację dla posłów ziemi bielskiej na sejm walny. Żonaty z Anną Krupską miał syna Antoniego podstolego pilzneńskiego ???, który z żony Zuzanny Jackowskiej pozostawił dwóch synów: Jacka i Józefa.
Odnoga Józefa Niewiadomskiego Józef, syn Antoniego i Jackowskiej, brat Jacka jest rzekomym podczaszym drohickim. Żonaty z Marianną Żaboklicką miał syna Tadeusza Marcina. Józef i żona zmarli przed r. 1784. W każdym razie jeśli nawet Józef tylko się pisał podstolim, to musiał być posesjonatem na Podlasiu. Tadeusz Marcin „Goleń” z iewiadomej Niewiadomski, syn Józefa i Żaboklickiej, wybiera karierę wojskową co mogłoby sugerować, iż miał brata (starszego), który dziedziczył ojcowiznę? Jest on kadetem w 1777 r., chorążym w 1778 r., a w Insurekcję Kościszkowską pułkownikiem, dowódcą 18 regimentu (utworzony w Siedlcach), wyzwalającego ziemię wizką (w czerwcu 1794 r. stacjonował w Sokołowie).
W 1783 r. potwierdził on szlachectwo w Galicji przed sądem w Trembowli. Prawdopodobnie to on był tym Tadeuszem Niewiadomskim, pułkownikiem wojsk polskich, który w monografii Żychlińskiego o rodzie Olędzkich herbu Rawicz wymieniony jest jako mąż Franciszki Olędzkiej (linia litewska). Do dziś nie wiadomo na pewno, czy ów Tadeusz Marcin Niewiadomski pozostawił potomstwo, ale wydaje się bardzo prawdopodobne, że jest on protoplastą linii podolskiej z Filipowców, którą dalej prowadził Andrzej Tytus Niewiadomski, detaxator w okręgu zaleszczyckim i spatobierca cząstki dóbr Filipkowce na Podolu galicyjskim. Andrzej Tytus Niewiadomski był synem Tadeusza, również detaxatora w okręgu zaleszczyckim i włacicielem tychże dóbr Filipkowce nad lewym dopływem Dniestru – ieczławką, kilka kilometrów przed jej ujściem, nieopodal Mielnicy i Ujścia Biskupiego. Używali oni herbu Prus z dodatkiem Gole ń, jak Niewiadomscy na Polnach- Budziłkach w Oszmiańskim na Litwie. Dalej prowadzi tę linię Modest Niewiadomski, syn Andrzeja Tytusa, który urodził się w 1831 r. Franciszek Jan Niewiadomski, syn Modesta wspomniał swoim dzieciom, że łączy ich jakieś daekie pokrewieństwo z kompozytorem Stanisławem Niewiadomskim (ur. 1859 r. w Soposznie pod Żółkwią, zm. 1932 r. we Lwowie.
Odnoga Jacka Niewiadomskiego
Jacek był synem Antoniego i Jackowskiej, bratem Józefa. Z nieznanej żony pozostawił trzech synów: Jozefa, Jana i Ignacego, którzy jako bracia potwierdzają szlachectwo w 1782 r. w Galicji przed sądem grodzkim lwowskim. Józef Niewiadomski syn Jacka zamieszkiwał w majątku Dubienko nad Wełnianką, dopływem Bugu w ziemi chełmskiej.
Jakub Ewaryst opisuje w swoim pamiętniku, jak jadąc do Dubienka odwiedził swego „stryja i stryjenkę”.Jakub Niewiadomski syn Jacka mieszakł może jako oficjalista lub dzierżawca we wsi – majątku Brzyzna, 22 km na zachód od dzisiejszych granic Polski z Ukrainą na Bugu. Brzyzna po II rozbiorze była austriacka, po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. znalazła się w Królestwie Polskim.Ignacy Niewiadomski, również syn Jacka, początkowo sekretarz, a następnie pełnomocnik i zarządca dóbr księcia Stanisława Jabłonowskiego we wsi Trzcinica pod Jasłem. Ze swej żony Kunegundy Myczkowskiej miał 2 córki i 5 synów, a dalej 38 wnuków! Jest on protoplastą wszystkich znanych mi i „kwitnących” do dziś „trzcinickich” Prus Niewiadomskich, których zebrałem w moich 17 tablicach. Świadkiem ślubu, który odbył się 9 VI 1779 r. był starosta, ksążę Stanisław Jabłonowski (wnuk hetmana) i hrabina Katarzyna z Łętowskich Kuropatnicka i księżna Anna z hrabiów Siemieńskich księżna Jabłonowska.
Nie trudno zauważyć, iż bardzo żadkie imię chrzczonego wówczas dziecka Niewiadomskich „Ewaryst” zostało wybrane ze względu na ojca chrzestnego. On to Jakub Ewaryst Niewiadomski napisze pół wieku później w swych pamiętnikach o Ignacym i Kunegundzie, że: „rodzice byli biedni i dwukrotnie pogorzelcami”. Z pięciu synów i dwóch córek Ignacego i Kunegundy Niewiadomskich wyżej wymieniony Jakub Ewaryst był bezpotomny. Pozostali dali początek czterem trzcinickim liniom Prus Niewiadomskich. Oto skrótowe dane na ich temat:Jakyb Ewaryst Niewiadomski, pierworodny syn Ignacego (ur. 25 VII 1780 r. zm. 2 VIII 1860 r. w Warszawie i tam pochowany na cmentarzu powązkowskim). W wojsku polskim Księstwa Warszawskiego od 1811 r. szef biura żywności w Ministerstwie Wojny, odbył kampanię napoleońską 1812-14, otrzymał Krzyż zasługi srebrny i złoty. W Królestwie Polskim szef biura funduszy Komisji Rządowej Wojny.
Po kapitulacji powstania z 1831 r. pozostał w Warszawie i ponowił przysięgę na wierność carowi zostając radcą Najwyższej Izby Obrachunkowej. Był masonem w loży „Bouclier du Nord” Ożenił się w podeszłym weku (1842) z wdową Teklą z Zyllów i był bezpotomny. Pozostawił za to obszerny diariusz swego życia (pamiętnik, który jest w posiadaniu inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego przyp. DK)Stanisław Jan Nepomucen Niewiadomski (ur. 15 V 1784 r.w Trzcinicy, zm. 7 V 1837 r w Augustowie). Był prezydentem Kilec 1819-31, masone w loży „Wielkiego Wschodu Polski”, trzykrotnie żonaty 1. Róża Godlewska, 2. Józefa Gorzkowska, 3. Tekla Sierpińska. Pozostawił córkę i pięciu synów. Maciej Józef Niewiadomski (ur. 3 III 1786 r. w Trzcinicy, zm. 4 IV 1828 r. śmiercią tragiczną w Tursku nad Wisłą. Był rządcą dóbr w Odrzykoniu i Tursku. Ożeniony z Anną Świejkowską herbu Trzaska, miał z nią 11 dzieci, w tym 6 synów i 5 córek.Ignacy Dominik Niewiadomski (ur. 5 VIII 1790 r. w Trzcinicy, zm. 13 V 1858 r. w Drohobyczu). Ożeniony z Fortunatą Byczkowską, miał z nią 3 córki i 4 synów. Józef Kajetan Niewiadomski (ur. 28 III 1796 r. w Trzcinicy, zm. 27 XII 1870 r. w Warszawie). Był podobnie jak jego starszy o 16 lat brat Jakub Ewaryst urzędnikiem wojskowym (kontroler II klasy) w Komisji Rządowej Wojny w Królestwie Polskim. Oeniony z Barbarą Gąsowską miał z nią 2 córki i 2 synów (Był to pradziadek inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego). Oprócz wyżej wymienionych synów Ignacego i Kunegundy Niewiadomskich – ci mieli jeszcze dwie córki: Petronellę Annę żonę Jakuba Bonawentury Lewickiego i Joannę małżonkę Mikołaja Zarudzkiego.
GAZETA SOKOŁOWSKA 6 kwietnia 2003 r.
Prus Niewiadomscy część III
Inni przedstawiciele Prus Niewiadomskich w XVI-XIX w i XX w.
W dokumentach historycznych na przestrzeni 340 lat począwszy od roku 1524 do 1864 występuje ok. 30 innych Niewidomskich ze stanu szlacheckiego (nie licząc tych z litewskiej gałęzi), u których bliższego pokrewieństwa dopatrzyć się trudno w wymienionych dwóch pierwszych odcinkach monografi.
Najwczeniej wymienini są: nieznanego imienia Niewidomski, który „walczył na turnieju w Krakowie 1598 r., dzielny wojownik przeciw Kozakom i Tatarom stawał” – podawał Uruski, a Niesiecki pisał o nim „stary żołnierz, często Kozaków płaszał”. Nie wiemy czy to podlaski, czy litewski Niewiadomski? W 1611 r. mamy Jana Niewidomskiego, rotmistrza Jego królewskiej Mości. W 1649 r. zaś Stanisława Niewidomskiego syna Wojciecha.W ziemi chełmskiej: Piotr Sebastian Niewiadomski (zm. 1721 r.) pisał się z „Niewiadomy”, bo tak nazwał go Niesiecki w swym herbarzu, był pisarzem grodzkim krasnostawskim 1685 r., elektorem królów Jana III w 1685 r. z województwa podlaskiego, ale już w 1697 r. Augusta II z województwa chełmskiego. Z żony Marianny Piotrowskiej miał synów: Andrzeja, dziedzica Wiśniewa oraz Wacława, ożenionego z Eufrozyną Zbijewską w 1721 r. Mo że to ten sam Wacław, który podpisał w 1697 r. elekcję z województwa sieradzkiego? Z kolei jego synem był Wojciech (Adalbert) Ignacy, żonaty z Marianną Baczewską, którzy posiadali w 1751 r. wieś Niedziakowice 12 km od Chełma.Ponad to: Bazyli Niewiadomski, żonaty 1670 r. z Marcybellą Łyczkówną, miał z nią syna Erazma (1697 r.) żonatego z Dorotą Kuczyńską, a oni synów: Jana i Wacława.Dalej: Antoni Niewiadomski, podstoli wizki z żony Maianny Gerenicz miał syna Stefana, również podstolego wizkiego (1774) i rotmistrza w wojskach księcia Radziwiłła (1765).
Z końcem XVIII w. był on bodaj ostatnim Niewiadomskim posesjonatem (czyli posiadającym samodzielnie większy majątek obejmujący przynajmniej jedną wieś) na Podlasiu.Michał Niewiadomski był posłem ziemi bielskiej na elekcję 1697 r. Tadeusz Niewiadomski został mianowany 1655 r. deputatem sejmiku z zadaniem wybierania prochu i ołowiu na potrzeby pospolitego ruszenia ziemi bielskiej przeciw Szwedom. Teodor Niewiadomski by w 1700 r. z zakonie jezuitów. Tymoteusz Niewiadomski zakonnik, pijar od 1707 r. , nauczyciel, kaznodzieja i pisarz. W 1732 r. rektor w Łukowie, budowniczy tamtejszego murowanego kolegium, potem w Dąbrownicy na Polesiu, gdzie zmarł 22 III 1740 r. Kazimierz Niewiadomski towarzysz pancerny w 1714 r. W 1719 r. uzyskuje on banicję na sukcesorów „Oranscienos”. Jan Niewiadomski jako deputat chorągwi husarskiej hetmana polnego wybierał 1III 1774 r. pogłówne z dóbr Kowalewszczyzna, będącego własnością Orsettich.
Cyprian Niewiadomski zm. ok. 1821 r. student prawa 1813 r. oraz matematyki – fizyki na wydziale filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1819 r jako stypendysta na studiach w Paryżu. Po powrocie wykładał na UW geometrię i algebrę.Z Podlasia (wzmianki z 1524,1528,1580) przeniósł się któryś z Niewiadomskich i to bardzo wcześnie, bo pewnie jeszcze w XVI w. na Litwę i tam stał się protoplastą linii Niewiadomskich na Polanach – Budziłkach.Na Podlasiu, gdzie Niewiadomscy byli jeszcze do poł. XVIII w. szlachtą posiadającą wsie, piastującą lokalne godności i zajmując urzędy ziemskie, zapewne ci bardziej majętni wymarli po mieczu, a reszta ostatecznie straciła po rozbiorach status szlachecki.Niektórzy wszakże przenieśli się wcześniej do Chełmszczyzny i Galicji. W tej ostatniej byli w koń. XVIII w. szlachtą służebną (oficjaliści, zarządcy) niemal bez majątku i ziemi w Trzcinicy pod Jasłem lub właścicielami niewielkich części ziemi w Filipkowcach na Podolu.
W XIX w. przeszli ci Prus Niewidomscy do warstwy polskiej inteligencji (urzędniczej), zachowując i dowodząc wszakże szlachectwa wobec władz zaborczych. Na skutek wojen napoleońskich jedna z gałęzi Niewiadomskich (przodkowie w linii prostej inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego przyp. DK) przeniosła się do Warszawy oraz Kielc wówczas w Królestwie Polskim, reszta pozostała w austriackiej Galicji. Niektórym przedstawicielom warszawskiej gałęzi Niewiadomskich poświęcono kilka biogramów w Polskim Słowniku Biograficznym. Galicyjska zaś galąź Niewiadomskich (Lwów, Kraków) była już wtedy o wiele bardziej rozrodzona, ale i ona miała cały szereg osobistości.Oto sławniejsi przedstawiciele obu gałęzi:Michał i Jakub Niewiadomscy, dwaj synowie Ksawerego (zm.1837), wnuka Ignacego i Kunegundy, polegli w powstaniu węgierskim 1848 r.
Juwental Niewiadomski wnuk Ignacego i Kunegundy, zginął zamordowany pod Mołożowem, jako lekarz oddziału powstańczego w 1863 r. Wincenty Niewidmski (zm.1892) wnuk Ignacego i Kunegundy (pradziad inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego przyp. DK) m.in. literat, wykonywał w mennicy warszawskiej pieczęcie dla tajnego Rządu Narodowego w tymże powstaniu 1863 r. Czesław Niewiadomski (zm. 1929) doktor praw, urodzony w Tarnawie Wołoskiej, syn Ksawerego, żonaty z Bronisławą Szczerbińską miał z nią pięcioro dzieci, m.in. inspektora policji Karola (zm. 1953) i dyplomowanego inżyniera górnictwa Stanisława (zm. 1940), wybitnego specjalistę od kopalnictwa żup solnych, dyrektora Państwowej Szkoły Górniczej w Katowicach. Aresztowany przez Gestapo i zamordowany 20 V 1940 r.Janina Niewiadomska (zm1919) wnuczka Kasawerego, sanitariuszka zginęła jak Orlątko broniące Lwowa podczas walk o Peresenkówkę. Henryk Niewiadomski (zm. 1881), wnuk Ignacego i Kunegundy, oraz syn tego Henryka, Marian (zm.1943) obaj inżynierowie kolejnictwa, budowali koleje w Galicji.Roman Mieczysław Niewiadomski (zm.1944) prawnuk Ignacego i unegundy (dziadek pana Andrzeja przyp. DK) również inżynier kolejnictwa, budował drogi żelazne w Rosji i na Kaukazie oraz wydał krytyczną pracę analizującą gospodarkę Cesarstwa Rosyjskiego.
Cecylia Niewiadomska (zm.1925) siostra powyższego Romana wybitna działaczka oświatowa. Eligiusz Niewiadomski (stracony 1923) młodszy brat Roman i Cecylii, artysta malarz i historyk sztuki, był zamachowcem i zabójcą prezydenta Narutowicza 16 XII 1922 r. Syn Eligiusz – Stefan zginął w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, a córka Eligiusz – Anna (Hania) Demidecka była więźniarka obozu koncentracyjnego w Ravensbruk pod Berlinem, to żona ministra rządy RP na emigracji w Londynie. Roman Niewiadomski (zm. 1978) – (ojciec Pana Andrzeja przyp. DK) członek korporacji akademickiej „Walencja” w Rydze, inż. Budownictwa, był jachtowym kapitanem morskim i współzałożycielem oraz pierwszym prezesem Polskiego Związku Bokserskiego, także specjalistą od epoki napoleońskiej. Stanisław Niewiadomski (zm. 1990) – (stryj Pana Andrzeja przyp. DK) był znanym polonistą w gimnazjach warszawskich i autorem wspomnień w książce o stolicy „Warszawa jakiej nie ma” (PIW 1988).
Do wybitnych naukowców z gałęzi Niewiadomskich galicyjskich zaliczyć trzeba m.in.: Henryka Niewiadmoskiego (zm. 1992) syna wspomnianego wcześniej Mariana, był on profesorem doktorem (chemia), Witolda Mariana Niewiadomskiego, brata Henryka, profesora, doktora, członka PAN (uprawa roślin), Jerzego Niewiadmoskiego – profesora inżyniera (konstrukcje stalowa) na Poliechnice w Gliwicach, Krystynę z Niewiadomskich Kaufmann, profesor doktor (medycyna) w Caputh pod Berlinem. Z tej rodziny też, ale być może był kuzynem Ignacego Niewiadomskiego z Trzcinicy – był Stanisław Niewiadomski (zm. 1936) kompozytor wielu pieśni polskich.Z bogato i prawie kompletnie przeze mnie udokumentowanej linii potomków Ignacego Prus Niewiadomskiego i Kunegundy Myczkowskiej z Trzcinicy w sumie mam w swoich tabelach 619 osób z czego po mieczu, czyli mężczyzn (264) i kobiet (355) o nazwisku Niewiadomski – pisze inż. Andrzej Prus Niewiadomski dzieląc się swoją widzą na łamach naszej gazety.
GAZETA SOKOŁOWSKA 20 kwietnia 2003 r.
PS. Pozdrawiam serdecznie Pani± Ryszardę z Niewiadomskich Rempałę z Warszawy i Pana inż. Andrzeja Prus Niewiadomskiego z Berlina
http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46