Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Terespol
22.06.2009 13:33
Terespol
Miasto na Równinie Kodeńskiej, na lewym brzegu Bugu. Siedziba urzędu miasta i gminy. Położone przy międzynarodowej szosie E-30 i tranzytowej linii kolejowej. Przejście graniczne do Białorusi kolejowe i drogowe (dla ruchu osobowego). Przejście dla samochodów ciężarowych przeniesiono do pobliskich Kukuryk.
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1512 r. kiedy to teren obecnego miasta należał do wsi królewskiej Błotków (w ziemi brzeskiej). W wieku XVI i XVII we władaniu rodu Hronostajów a następnie Krzysztofa Dorochostajskiego. Wieś była ulubionym miejscem pobytu królowej Marii Ludwiki (podczas obrad sejmu w Brześciu) a Szymon Strowolski pisał o "pięknych i wytwornych ogrodach w Błotkowie" (przed 1652 r.).
Na gruntach wsi Błotków w latach 1694-97 Józef Bogusław Suszka (późniejszy kasztelan wileński i hetman polny litewski) lokował miasto na prawie magdeburskim. Na cześć swej żony Teresy z Gosiewskich nazwał miasto Terespolem (z gr. -"miasto Teresy")
W pocz. XVIII w. był centrum dóbr rodu Pociejów a od poł. wieku rezydencją podskarbiego wielkiego litewskiego Jana Jerzego Fleminga (ojca słynnej Izabeli Czartoryskiej). Sprowadzono wówczas do miasta rzemieślników pochodzących z Niemiec i Szkocji oraz wybudowano kościół, zbór ewangelicki i cerkiew unicką. Terespol liczył wtedy ponad 250 domów (ok. 2000 mieszkańców) i ze względu na murowaną zabudowę uchodził za jedno z najpiękniejszych miast nie tylko na Pd. Podlasiu. W 1764 został zniszczony przez wojska księcia Karola Stanisława Radziwiłła. W 1794 r. na gruntach pobliskiej wsi Polatycze miała miejsce zwycięska dla Rosjan bitwa wojsk rosyjskich pod dowództwem gen. A. Suworowa z oddziałami powstańczymi gen. Karola Sierakowskiego. Na przełomie XVIII/XIX w. stał się własnością ks. Czartoryskich.
Po 1831 r. miasto stało się własnością rządu a od 1832 r. przez 18 lat istniała tutaj komora celna między Królestwem Polskim i cesarstwem rosyjskim. W latach 1919-23 zbudowano trakt bity przez Podlasie, a w latach 1867-78 linię kolejową Warszawa-Terespol (w roku 1880 przedłużoną do Brześcia). Gdy w 1845 r. postanowiono pobliską twierdzę Brześć otoczyć fortami, miasto zostało „przesunięte" o kilka kilometrów na zachód - na obecne miejsce. Na przełomie XIX i XX w. Terespol znany był z handlu kiszona kapustą i ogórkami. Po 1944 r. zlokalizowano w nim drogowe i kolejowe przejścia graniczne.
Z dawnego miasta pozostała jedynie czynna cerkiew prawosławna p.w. św. Jana Teologa, klasycystyczna, murowana z końca XVIII w. (fundacji Antoniego Pocieja - pierwotnie cerkiew unicka, po 1874 r. prawosławna, po I WŚ neounicka a potem znów prawosławna...), obok dzwonnica typu bramowego z tego samego okresu. Na terenie nowego miasta parafialny kościół podominikański p.w. Świętej Trójcy z 1863 r. (zamknięty w latach 1888-1905), murowany z wysoką wieżą, kilkakrotnie przebudowywany (wg. projektu P. Jabłońskiego, ze współczesną dobudową). Na cmentarzu prawosławnym drewniana kaplica cmentarna z 1903 r. p.w. Zmartwychwstania Pańskiego.
W centrum miasta - pomnik budowy traktu brzeskiego, żelazny obelisk z 1823 r. wzniesiony na pamiątkę zbudowania pierwszej w Królestwie Polskim drogi bitej Warszawa - Siedlce - Terespol - Brześć, tzw. traktu warszawsko-brzeskiego. Na nim metalowe płaskorzeźby przedstawiające widoki trzech miast: Brześcia, Siedlec, Warszawy oraz sceny z budowy traktu. Drugi bliźniaczy pomnik znajduje się w Warszawie przy ul. Grochowskiej.
W pobliżu Terespola i w samej miejscowości pozostałości fortów, będących dawniej częścią rozległego fortyfikacyjnego położonej po drugiej stronie Bugu Twierdzy Brzeskiej.
[]
Miasto na Równinie Kodeńskiej, na lewym brzegu Bugu. Siedziba urzędu miasta i gminy. Położone przy międzynarodowej szosie E-30 i tranzytowej linii kolejowej. Przejście graniczne do Białorusi kolejowe i drogowe (dla ruchu osobowego). Przejście dla samochodów ciężarowych przeniesiono do pobliskich Kukuryk.
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1512 r. kiedy to teren obecnego miasta należał do wsi królewskiej Błotków (w ziemi brzeskiej). W wieku XVI i XVII we władaniu rodu Hronostajów a następnie Krzysztofa Dorochostajskiego. Wieś była ulubionym miejscem pobytu królowej Marii Ludwiki (podczas obrad sejmu w Brześciu) a Szymon Strowolski pisał o "pięknych i wytwornych ogrodach w Błotkowie" (przed 1652 r.).
Na gruntach wsi Błotków w latach 1694-97 Józef Bogusław Suszka (późniejszy kasztelan wileński i hetman polny litewski) lokował miasto na prawie magdeburskim. Na cześć swej żony Teresy z Gosiewskich nazwał miasto Terespolem (z gr. -"miasto Teresy")
W pocz. XVIII w. był centrum dóbr rodu Pociejów a od poł. wieku rezydencją podskarbiego wielkiego litewskiego Jana Jerzego Fleminga (ojca słynnej Izabeli Czartoryskiej). Sprowadzono wówczas do miasta rzemieślników pochodzących z Niemiec i Szkocji oraz wybudowano kościół, zbór ewangelicki i cerkiew unicką. Terespol liczył wtedy ponad 250 domów (ok. 2000 mieszkańców) i ze względu na murowaną zabudowę uchodził za jedno z najpiękniejszych miast nie tylko na Pd. Podlasiu. W 1764 został zniszczony przez wojska księcia Karola Stanisława Radziwiłła. W 1794 r. na gruntach pobliskiej wsi Polatycze miała miejsce zwycięska dla Rosjan bitwa wojsk rosyjskich pod dowództwem gen. A. Suworowa z oddziałami powstańczymi gen. Karola Sierakowskiego. Na przełomie XVIII/XIX w. stał się własnością ks. Czartoryskich.
Po 1831 r. miasto stało się własnością rządu a od 1832 r. przez 18 lat istniała tutaj komora celna między Królestwem Polskim i cesarstwem rosyjskim. W latach 1919-23 zbudowano trakt bity przez Podlasie, a w latach 1867-78 linię kolejową Warszawa-Terespol (w roku 1880 przedłużoną do Brześcia). Gdy w 1845 r. postanowiono pobliską twierdzę Brześć otoczyć fortami, miasto zostało „przesunięte" o kilka kilometrów na zachód - na obecne miejsce. Na przełomie XIX i XX w. Terespol znany był z handlu kiszona kapustą i ogórkami. Po 1944 r. zlokalizowano w nim drogowe i kolejowe przejścia graniczne.
Z dawnego miasta pozostała jedynie czynna cerkiew prawosławna p.w. św. Jana Teologa, klasycystyczna, murowana z końca XVIII w. (fundacji Antoniego Pocieja - pierwotnie cerkiew unicka, po 1874 r. prawosławna, po I WŚ neounicka a potem znów prawosławna...), obok dzwonnica typu bramowego z tego samego okresu. Na terenie nowego miasta parafialny kościół podominikański p.w. Świętej Trójcy z 1863 r. (zamknięty w latach 1888-1905), murowany z wysoką wieżą, kilkakrotnie przebudowywany (wg. projektu P. Jabłońskiego, ze współczesną dobudową). Na cmentarzu prawosławnym drewniana kaplica cmentarna z 1903 r. p.w. Zmartwychwstania Pańskiego.
W centrum miasta - pomnik budowy traktu brzeskiego, żelazny obelisk z 1823 r. wzniesiony na pamiątkę zbudowania pierwszej w Królestwie Polskim drogi bitej Warszawa - Siedlce - Terespol - Brześć, tzw. traktu warszawsko-brzeskiego. Na nim metalowe płaskorzeźby przedstawiające widoki trzech miast: Brześcia, Siedlec, Warszawy oraz sceny z budowy traktu. Drugi bliźniaczy pomnik znajduje się w Warszawie przy ul. Grochowskiej.
W pobliżu Terespola i w samej miejscowości pozostałości fortów, będących dawniej częścią rozległego fortyfikacyjnego położonej po drugiej stronie Bugu Twierdzy Brzeskiej.
[]