Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Rodzina Ruszczyców na Ukrainie
10.01.2022 17:15
Od kilku lat zajmuję się genealogią rodziny Ruszczyców herbu Lis i postanowiłam napisać parę słów o trzech rotmistrzach wojsk koronnych Rzeczypospolitej w oparciu o księgi metryczne i inne dokumenty znalezione w sieci. Zainteresowanych szczegółami odsyłam do drzew genealogicznych stworzonych przeze mnie u Mormonów i na portalu Geni. Będę wdzięczna za uwagi i sprostowania błędów. Serdecznie pozdrawiam wszystkich Detektywów Przeszłości.
Danuta Ruszczyc Kaczmarska
Pierwsze pokolenie Ruszczyców na Ukrainie
Rodzina Ruszczyców pochodzi z niezamożnej szlachty z województwa wileńskiego, z gminy Olkowicze, gdzie nadal istnieją dwie wsie Ruszczyce Wielkie i Ruszczyce Małe. Musieli dawni Ruszczyce być ludźmi przedsiębiorczymi, bo w początkach XVI wieku jedna ich gałąź była właścicielami Kodnia (wówczas jeszcze nie miasta) i młynów na Bugu, które to dobra sprzedali Janowi Sapieże w 1511 roku. Akt sprzedaży Kodnia znajduje się w Archiwum Państwowym w Krakowie i jest najstarszym dokumentem dotyczącym Ruszczyców.
Nazwisko Ruszczyc rozsławił Henryk Sienkiewicz, który w Panu Wołodyjowskim wspomina często Jerzego Ruszczyca (ur. ok. 1620) pułkownika i rotmistrza jazdy koronnej Rzeczypospolitej jako najlepszego zagończyka na Litwie i Ukrainie. W drugiej połowie XVII wieku, Jerzy Ruszczyc wraz z bratem Romanem (ur. ok. 1620) rotmistrzem chorągwi kozackiej, albo walczyli na czele swoich chorągwi, albo przebywali (z wojskiem lub bez) na Wołyniu, Podolu i Ukrainie. Na przykład, Jerzy i Roman wspólnie dzierżawili od Mikołaja Jerzego Czartoryskiego wieś Olszana koło Łucka, gdzie jeszcze w osiemnastym i dziewiętnastym wieku mieszkali Ruszczycowie, być może ich potomkowie. Nie wiadomo jak miał na imię ojciec Jerzego i Romana, ani skąd pochodził. Prawdopodobnie wywodził się z kodeńskiej gałęzi Ruszczyców mieszkających, po sprzedaży Kodnia w 1511 roku, na terenach obecnej Białorusi.
Trzecim rotmistrzem chorągwi koronnych z pierwszego pokolenia Ruszczyców na Ukrainie był Jan Ruszczyc, urodzony około 1625 roku, syn Piotra i wnuk Michna z miejscowości Mokrany w województwie brzeskim. W drzewie genealogicznym zamieszczonym w wywodzie szlacheckim wydanym w Grodnie w 1817 roku, figuruje jako Iwan. Po około dwudziestu latach służby wojskowej, Jan otrzymał od króla Jana Kazimierza 3 włóki (ok. 50 ha) ziemi w Rzeczycy (parafia Dywin) koło Brześcia. Jan miał trzech synów Fedora, Grzegorza i Marcina, a zmarł po dziesiątym października 1694 roku, kiedy to jeszcze przebywał w obozie wojskowym pod Kudryńcami.
Pułkownik Jerzy Ruszczyc był żonaty z Katarzyną de Bierow, o czym wiadomo z patentu szlacheckiego wydanego we Lwowie w 1805 roku i miał syna Damiana (ur. ok. 1655), który również był rotmistrzem chorągwi wojsk koronnych i pułkownikiem. Natomiast Roman Ruszczyc i jego żona Katarzyna mieli dwóch synów i dwie córki urodzonych w latach 1650 – 1660: pułkownika Romana Ruszczyca rotmistrza chorągwi wołoskiej (zmarł po 1724), Aleksandra rotmistrza chorągwi wołoskiej w latach 1691 – 1696, Konstancję żonę pułkownika Wojciecha Antoniego Cieńskiego, oraz Annę żonę Konstantego Zahorowskiego regimentarza koronnego, który zginął w bitwie pod Hodowem 11 czerwca 1694 roku.
Rotmistrzowie wojsk koronnych z pierwszego pokolenia Ruszczyców na Ukrainie byli wolnymi półdzikimi rycerzami Rzeczypospolitej, nie znającymi ograniczeń i często nie słuchającymi rozkazów swoich przełożonych. Przykładem takiego postępowania jest historia Jerzego Ruszczyca, który w roku 1673, pełniąc służbę zwiadowczą w okolicach Śniatynia, wyprawiał się często do Mołdawii rabując napotykane tam bydło. Jan III Sobieski, któremu zależało na poparciu Mołdawian tuż przed bitwą pod Chocimiem, kazał mu oddać trzody i Jerzy uniknął rozstrzelania tylko dzięki wcześniejszym zasługom wojennym. Różni autorzy przypisują tę historię różnym rotmistrzom Ruszczycom, bo też mogła ona się wydarzyć każdemu z nich.
Danuta Ruszczyc Kaczmarska
Pierwsze pokolenie Ruszczyców na Ukrainie
Rodzina Ruszczyców pochodzi z niezamożnej szlachty z województwa wileńskiego, z gminy Olkowicze, gdzie nadal istnieją dwie wsie Ruszczyce Wielkie i Ruszczyce Małe. Musieli dawni Ruszczyce być ludźmi przedsiębiorczymi, bo w początkach XVI wieku jedna ich gałąź była właścicielami Kodnia (wówczas jeszcze nie miasta) i młynów na Bugu, które to dobra sprzedali Janowi Sapieże w 1511 roku. Akt sprzedaży Kodnia znajduje się w Archiwum Państwowym w Krakowie i jest najstarszym dokumentem dotyczącym Ruszczyców.
Nazwisko Ruszczyc rozsławił Henryk Sienkiewicz, który w Panu Wołodyjowskim wspomina często Jerzego Ruszczyca (ur. ok. 1620) pułkownika i rotmistrza jazdy koronnej Rzeczypospolitej jako najlepszego zagończyka na Litwie i Ukrainie. W drugiej połowie XVII wieku, Jerzy Ruszczyc wraz z bratem Romanem (ur. ok. 1620) rotmistrzem chorągwi kozackiej, albo walczyli na czele swoich chorągwi, albo przebywali (z wojskiem lub bez) na Wołyniu, Podolu i Ukrainie. Na przykład, Jerzy i Roman wspólnie dzierżawili od Mikołaja Jerzego Czartoryskiego wieś Olszana koło Łucka, gdzie jeszcze w osiemnastym i dziewiętnastym wieku mieszkali Ruszczycowie, być może ich potomkowie. Nie wiadomo jak miał na imię ojciec Jerzego i Romana, ani skąd pochodził. Prawdopodobnie wywodził się z kodeńskiej gałęzi Ruszczyców mieszkających, po sprzedaży Kodnia w 1511 roku, na terenach obecnej Białorusi.
Trzecim rotmistrzem chorągwi koronnych z pierwszego pokolenia Ruszczyców na Ukrainie był Jan Ruszczyc, urodzony około 1625 roku, syn Piotra i wnuk Michna z miejscowości Mokrany w województwie brzeskim. W drzewie genealogicznym zamieszczonym w wywodzie szlacheckim wydanym w Grodnie w 1817 roku, figuruje jako Iwan. Po około dwudziestu latach służby wojskowej, Jan otrzymał od króla Jana Kazimierza 3 włóki (ok. 50 ha) ziemi w Rzeczycy (parafia Dywin) koło Brześcia. Jan miał trzech synów Fedora, Grzegorza i Marcina, a zmarł po dziesiątym października 1694 roku, kiedy to jeszcze przebywał w obozie wojskowym pod Kudryńcami.
Pułkownik Jerzy Ruszczyc był żonaty z Katarzyną de Bierow, o czym wiadomo z patentu szlacheckiego wydanego we Lwowie w 1805 roku i miał syna Damiana (ur. ok. 1655), który również był rotmistrzem chorągwi wojsk koronnych i pułkownikiem. Natomiast Roman Ruszczyc i jego żona Katarzyna mieli dwóch synów i dwie córki urodzonych w latach 1650 – 1660: pułkownika Romana Ruszczyca rotmistrza chorągwi wołoskiej (zmarł po 1724), Aleksandra rotmistrza chorągwi wołoskiej w latach 1691 – 1696, Konstancję żonę pułkownika Wojciecha Antoniego Cieńskiego, oraz Annę żonę Konstantego Zahorowskiego regimentarza koronnego, który zginął w bitwie pod Hodowem 11 czerwca 1694 roku.
Rotmistrzowie wojsk koronnych z pierwszego pokolenia Ruszczyców na Ukrainie byli wolnymi półdzikimi rycerzami Rzeczypospolitej, nie znającymi ograniczeń i często nie słuchającymi rozkazów swoich przełożonych. Przykładem takiego postępowania jest historia Jerzego Ruszczyca, który w roku 1673, pełniąc służbę zwiadowczą w okolicach Śniatynia, wyprawiał się często do Mołdawii rabując napotykane tam bydło. Jan III Sobieski, któremu zależało na poparciu Mołdawian tuż przed bitwą pod Chocimiem, kazał mu oddać trzody i Jerzy uniknął rozstrzelania tylko dzięki wcześniejszym zasługom wojennym. Różni autorzy przypisują tę historię różnym rotmistrzom Ruszczycom, bo też mogła ona się wydarzyć każdemu z nich.