Małyński (Ród)

[herb_lewa]porajMałyńscy herbu Poraj

Można i z wielu znakomitemi domami na Rusi i na Litwie spokrewniona rodzina Małyńskich, przydomku Behren a herbu Poraj, z Sieradzkiego wiedzie swój początek. Jej gniazdem jest Małyn, osada w województwie kaliskiem, w obwodzie sieradzkim, w powiecie Szadkowskim położona i w spisie urzędowym miejscowości Królestwa Polskiego pomieszczona.
Nie rzadkemi były u nas przykłady, że rody całe z jednych dzielnic Rzeczypospolitej przenosiły się do drugiej. Częste wyprawy rycerskie wiodły synów Wielkiej i Małej Polski na pokrewną Litwę i Ruś, i na odwrót dzielnych Rusinów i przezornych a serdecznych Litwinów na wielkopolskie błonia i nadwiślańskie brzegi. Śród tych orężnych pielgrzymek nieraz strudzony bojami rycerz, spotkawszy miłą sercu bogdankę, składał miecz u jej stóp i ślubnym związany węzłem, pozostawał w ściślejszej swej małżonki ojczyźnie, a potomkowie jego już tylko z tradycyi wiedzieli, że ich kolebka rodowa gdzieś w oddali, na innym krańcu Rzeczypospolitej się mieściła. Tak widzimy między innemi jedne gałąź Biegańskich, dalej Czackich, Gołuchowskich, Grabionków, Małyńskich, Mańkowskich, Ponińskich, Święcickich, Twardowskich, Wawrzeckich, Wybranowskich itd. przeniesionych z Korony na Ruś i na Litwę; tak znów np. Hulewiczów i Czarneckich gałąź z dalekiego Wołynia pośród nas Wielkopolan dziś kwitnie.
Małyńskich wspominają akta trembowelskie już z drugiej połowy XVI wieku, jako osiadłych na Rusi, wszakże z wyraźną wzmianką, że pochodzą z Ziemi Sieradzkiej.
Filjacya dokładna pokoleń dochodzi do Mateusza z Małyna Małyńskego (I pok.), męża rycerskiego, który w ostatnich latach panowania Zygmunta Augusta, biorąc udział w wyprawie Mikołaja Radziwiłła przeciw Moskwie, pod Krzemieniec później przybywszy 1576 r., tam poznał i zdołał pozyskać serce i rękę księżniczki Zbarazkiej, córki księcia Piotra, z którą otrzymał w wianie majętność Wołoczyszcza i odtąd tutaj stale osiadł (akta grodzkie trembowelskie, 1640 r. lib. 142 fol. 1507). — W tym samym czasie Jan Małyński, brat Stanisława Bonawentury, „de Terra et Districtu Siradensi", nabył od Mikołaja Baworowskiego dobra Sułkowce (Tamże, r. 1589 Lib. 16 fol. 310), wszakże nie musieli obaj pozostawić potomstwa, bo już o nich dalszej wzmianki w aktach nie ma. Byli to prawdobodobnie bracia Mateusza. Syn tegoż z księżniczki Zbarazkiej:

Filip z Małyna Małyński (II pok.), dziedzic miasta i zamku Wołoczyszcza, dóbr Kozina vel Białka, klucza Kałachorówki, nabytego od Jakóba z Gawron Pretficza, kasztelana kamienieckiego (akta grodzkie tremb, 1597 r. Lib. 20 fol. 910), dóbr Kozówca w Latyczówskiem, kupionych od Jerzego Niemsty, starościca warszawskiego (tamże 1590 Lib. 17 fol. 209), zamku i wsi Kociubińce, Krogulec i Niźborg (tamże 1590 Lib. 20 fol. 94), wreszcie dóbr Bucyków, Leżanówka, Hlibów, Ostapie, Okno, Poznanka i Zarubińce (Tamże Lib. 20 fol. 780), piastował urząd sędziego grodzkiego trembowelskiego (Tamże 1593 Lib. 18 fol. 1648) i ożeniony był z szlachetnie urodzoną Ludzicką, córką Mikołaja, wojskiego trembowelskiego, i Zofii z Bielickich herbu Pobóg (Tamże). — Niech nam wolno będzie tutaj nawiasem wyrazić zdziwienie, iż czcigodny O. Kasper Niesiecki, tak sumienny w swych na całą Polskę rozgałęzionych badaniach, przebywając we Lwowie i mając akta trembowelskie nieraz przed sobą, mógł był pominąć całkiem Małyńskich, którzy w końcu XVI wieku już tak rozległe mieli posiadłości ziemskie w Trembo-welskićm, a krwią złączeni byli z znakomitym książąt Zbarazkich domem. Również i Ludzickich pominął, którzy przecież dzierżyli na Rusi w XVI wieku ziemskie urzędy, a dzis juz od dawna, jak się zdaje, wygaśli. - Klip Małyński pozostawił córkę Zofią Aleksandrę, wydaną pmo vto za Jana z Bestwiny na Kopyczyńcu Kopycinskego herbu Topacz, sdo vto za Jana Fredrę herbu Bończa, sędziego ziemskiego przemyślskiego (Akta tremb. 1615 Lib. 143 fol. 1070, r. 1617 Lib. 113 fol. 216 i 217), syna Andrzeja Fredry, wojskiego przemyślskiego, i Elżbiety Urbańskiej herbu Nieczuja; wnuka Stanisława i Katarzyny Morawskiej herbu Dąbrowa; praprawnuka Henryka i Katarzyny Czuryłówny herbu Korczak, podkomorzanki przemyślskiej itd. itd. Zofia Aleksandra Małyńska żyła z obu mężami bezpotomnie. Jej brat, a syn Filipa z Ludzickiej:

Mikołaj z Małyna Małyński (III pok.), pan na Wołoczyszczach, Niżoborgu, Bożyszczach i innych dobrach po rodzicach odziedziczonych, rotmistrz JKMci, jeden z komisarzów Rzeczypospolitej do zawarcia z Moskwą pokoju w Polanowie, między Wiazmą a Dorohobużem (27 maja 1634 r.), o którym wspomina Naruszewicz w „Życiu Chodkiewicza" i Niemcewicz* zawarł śluby małżeńskie z Anną Łachodowską herbu Korczak, córką Jana Hieronima, kasztelana wołyńskiego (um. 1622 r.). Z tą miał troje dzieci: córkę Helenę w Zakonie Ś. Benedykta we Lwowie (Akta tremb. 1671 Lib. 142 fol. 1507), synów Felicy-ana, młodo zmarłego i Stefana. Wdowa po nim wyszła powtórnie za mąż za Stanisława Boratyńskiego, który wnet musiał umrzeć, bo już w r. 1638 widzimy ją małżonką Stanisława Brzoski, podkomorzego nurskiego (Tamże 1638 Lib. 37 fol. 573).
Stefan z Małyna Małyński (IV pok.) występuje w aktach grodu trembowelskiego od r.'1630 (wtedy jako małoletni), aż do r. 1671, w którym już nie żył. Dziedziczył na wszystkich majątkach porodzicielskich i rezydował w Wołoczyszczach. Według papierów, zachowanych w domu Małyńskich, był kasztelanem brzezińskim od r. 1653 do 1657. W spisie kasztelanów tych go nie ma, mógł zaś nim być pomiędzy Stanisławem Mikołajem Witowskim, Janem Borkiem a Aleksandrem Skrzyńskim, w latach pomiędzy 1637 a 1662, gdzie w spisie widoczną jest przerwa. Widzieliśmy powyżćj przy Rawiczach Dembińskich, że Niesiecki, a za nim późniejsi pisarze opuścili jednego kasztelana rogozińskiego z tego rodu, Eremiasza (Hieronima), chociaż uchwałą senatu tenże kasztelan mianowany był komisarzem do rozgraniczenia Inflant i otrzymał ze skarbu 1000 złp. na^ koszta podróży. Łatwo zatćm da się wytłómaczyć pominięcie Stefana Małyńskiego, który tylko cztery lata zasiadał na senatorskiem krześle i to w czasie najkłopo-tliwszym dla Rzeczyposlitej, zewsząd zalanej wojskami nieprzyjacielskiemu — Z Elżbiety Koreckiej syn jego jedynak:

Mikołaj II-gi z Małyna Małyński (V pok.), nabywca od Kazimirskich klucza Kuleszowskiego w Kijowskiem, poślubił Katarzynę Sułkowską herbu Sulima, podczaszankę bracławską (zob. niż. rodowód Sułkowskich) i spłodził z nią córkę Annę za Tomaszem Zaleskim herbu Jelita (Akta pobernadyńskie lwowskie, 1696 Lib. 470 fol. 839), oraz syna Wacława.
Wacław z Małyna z Małyński (VI pok.), pan na Kuleszowie, regent ziem kijowskich, miał za żonę Helenę Olszańska herbu Jastrzębiec, z szlachetnego wołyńskiego domu, który wydał Mikołaja, kasztelana wołyńskiego, ożenionego z Teresą Wielhorską i Jerzego, ich syna, marszałka Trybunału 1728 r., ożenionego z Rozalią Ledóchowską. Helena z Olszańskich Małyńska była właśnie córką kasztelana Mikołaja z Wielhorskiej, kasztelanki wołyńskiej, jak się okazuje z plenipotencyi, którą Mikołaj Małyński daje dziadowi swemu Mikołajowi Olszańskiemu w grodzie lwowskim (1686 Protoc. 909 fol. 25). Wacław Małyński przez ożenienie swoje dał powód do długoletnich zatargów z domem Czackich o spadek znacznych dóbr po zejściu ostatniego z Olszańskich. Zatargi te skończyły się sądem polu-bowym wojewody kijowskiego Potockiego, który wreszcie obie możne rodziny pogodził, przysądzając Czackim klucz Brusiłowski w Kijowskiem, a MałyńsMm Tar-takowskie, Mielnickie i inne dobra, w rozmaitych dzielnicach kraju leżące. Działo się to w marcu 1756 roku, w którym także Małyńscy przypadające na nich dobra w posiadanie wzięli. — Pozostawił Wacław z kasztelanki Olszańskiej czworo dzieci: córkę Maryannę, zamężną Ciesielską herbu Lubicz, i trzech synów: Karola, Mikołaja, od których dwie poszły linie, i Łukasza, kanonika metropolitalnego lwowskiego (Akta grodzkie lwowskie z r. 1725 Protoc. 915 fol. 305). Ponieważ młodsza gałąź po Mikołaju wygasła po mieczu, przeto od niej najpierw poczynamy.

I.Gałąź młodsza, wygasła.
Mikołaj III-ci z Małyna Małyński (VII pok.), młodszy syn Wacława, cześnik owrucki, pan na Brzuchowiczach, Poddębcach itd., po dwakroć wstępował w zwiąski małżeńskie, nasamprzód z Thokarską herbu Lewart, z której córka, Eleonora Żbikowska herbu Grzymała, i trzech synów: Benedykt, pan na Bodziaczowie, Antoni, młodo zgasły, obaj bezpotomni, i Stanisław (VIII pok.), którego z Konstancyi Zapolskiej herbu Pobóg (zob. Roczn. I str. 365) córka Maryanna za Antonim Buszczyńskim herbu Strzemię (zob. Roczn. II str. 48) i syn Mikołaj IV-ty z Małyna Małyński (IX pok.), starosta krzemieńczucki, miecznik województwa wołyńskiego, wybrany sędzią deputatem na Trybunał koronny w 1765, pan licznych dóbr na Ukrainie i na Wołyniu, zmarły 1783 r., bezpotomny z Joanną ze Skrzyńskich herbu Zaremba (Akta grodzkie lwowskie 1747 r. Protoc. 291 fol. 568). — Po raz wtóry pojął cześnik owrucki za małżonkę Rozalią Aksakównę herbu własnego, z którą miał dwie córki : Petronellę Ostrowską herbu Leliwa i Teresę, w Zakonie, oraz dwóch synów: Leona Józefa i Wacława.

1.Leon Józef z Małyna Małyński (VIII pok.), wojski wołyński, chorąży pancerny, deputat na Trybunał koronny w r. 1760, pan na Brzuchowiczach i Poddębcach, był osobistością wielce wpływową na Wołyniu. Dla bystrego umysłu i cnót obywatelskich szanowany i wzięty w obywatelstwie, miał i u króla Augusta III poważanie, jak świadczą listy tego monarchy doń pisane, a dotąd zachowane w rodzinie. Pisał i poezye, acz nie ogłoszone drukiem. Miał za żonę Annę Zassównę, córkę Andrzeja, generała brygady wojsk koronnych, z niéj córkę, Maryannę Biernacką herbu Poraj i dwóch synów. Z tych:
a.) Kajetan (IX pok.), starosta dymitrowski, bezżenny, sprzedał klucz Poddębicki w r. 1782 Olizarom.
b.) Franciszek (IX pok.), starosta skalnicki, bezpotomny z Sławo-szewską herbu Godziemba, był ostatnim po mieczu z gałęzi młodszej, która na nim wygasła.
2.Wacław ligi z Małyna Małyński (Vm pok.), drugi syn Mikołaja mgo z Aksakówny, miecznik owrucki, pozostawił z Zarembianki Skrzyńskiej tylko dwie córki: Annę za Janem Pawłem Boreyką herbu własnego (zob.
Roczn. II str. 274 do 276) i Ewę, małżonkę Stefana Aksaka, ostatniego z rodu.

II.Gałąź starsza, kwitnąca.
Karol z Małyna Małyński (VII pok.), starszy syn Wacława Igo, regenta Ziem kijowskich i Heleny Olszańskiej, kasztelanki wołyńskiej, cześnik bracławski, pan na Sachowiczach, słynny był z dziwactw, procesów i awanturniczego charakteru. Na czele nadwornej swej milicyi robił najazdy, palił wsie, strzelał do ludzi, a spraw miał po sądach i Trybunałach takie mnóstwo, iż dla ich obrony aż dwunastu utrzymywał adwokatów. Poślubił Barbarę Aksakównę herbu własnego1), córkę Kazimierza na Zahorowie, skarbnika kijowskiego, i Konstancyi Czołhańskiej herbu Sas (córki Adama, starosty cieszkowskiego, i Zofii Grochowskiej herbu Junosza, kasztelanki przemyślskiej — zob. Roczn. I str. 23). Miał z nią dwoje dzieci: Kazimierza, bezpotomnego i Michała, o którym niżej. Po śmierci pierwszej żony wszedł powtórnie w związki małżeńskie z Eufrozyną z Tajkuł Pepłowską herbu Gozdawa, córką Aleksandra, łowczego żytomirskiego, pisarza grodzkiego buskiego, i Teresy Stępkowskiej herbu Suchekomnaty (zob. Rocznik. I str. 250), z którą żył bezdzietnie. Ta po jego śmierci wyszła sdo vto za Włodzimierza Hulewicza herbu Nowina i miała z nim syna Eliasza, Biskupa sufragana i archidyakona łuckiego.

Michał Mateusz, dwóch imion, z Małyna Małyński (VIII pok.), stolnik parnawski, podskarbi i generał województwa kijowskiego w r. 1767. Z Gratusem hr. Tarnowskim i z Wawrzyńcem Lanckorońskim, starostą stopnickim, krewnymi swymi po kądzieli, wiódł sprawy o dobra, których nie wygrał, po śmierci zaś swego przyrodniego brata, Biskupa Hulewicza odziedziczył znaczny spadek wraz z Wielhorskimi i Krasickimi. Żonaty był z Emerencyanną z Kłodna Kłodnicką herbu Łada, której jeden z przodków, Stanisław Kłodnicki, poseł od króla Zygmunta Augusta do Neapolu, pojął tam za małżonkę Julię margrabiankę de Lauro, synowiec rodzoną ksiąźęcia Neapolitańskiego de Monteleone z domu Pigna-tellich; drugi zaś, Kasper Kłodnicki, starosta błoński i wolkinicki, ożeniony był z Anną księżniczką Massalską (zob niż. rodowód Massalskich). Ich syn jedynak: Jan Iszy Jerzy z Małyna Małyński (IX pok.), stolnik wendeński, starosta sierkowski, pan na kluczach Kuleszowskim, Wielhorskim i Jurkowszczyźnie, był wielkim miłośnikiem astronomii, której się oddawał gorliwie na swym Kuleszowskim zamku. Dużo podróżował, zwiedził Wschód i Ziemię Świętą, zkąd przez Rzym powracając, otrzymał od Papieża Piusa YH obraz Najświętszej Maryi Panny, słynący dotąd cudami w bocznym ołtarzu kościoła Zwiapelskiego, gdzie go Jan Jerzy umieścić kazał. 'L Cecylii Głoskowskiej herbu Korab1,urodzonej z ka-sztelanki Nowosieleckiéj herbu Nałęcz (która po śmierci Jana Jerzego wyszła sdo vto za Franciszka Czarneckiego, starostę dymitrowskiego), pozostawił córkę TeMę, wydaną za Ludwika z Buhryna hr. Czarneckiego, marszałka ostrogsMego, pana na dobrach Tywrowskich i Woronowickich; odziedziczonych po swoim przodku po kądzieli, kniaziu Bohuszu Eorotko, i syna Józefa.

Józef Kalasanty Symeon z Małyna Małyński (X pok.), urodzony dnia 11 października 1784 r., zmarły 15 maja 1855 r., marszałek szlachty, kawaler orderów, pan na Kuleszach, Wielhorze, Dorohobuźu, Oźowcach, Niewierkowie, Bil-czu itd., z rezydencyą w Bilczu, wszedł w związek małżeński z Julią hr. Czarnecką herbu Prus Ilio (zob. Roczn. I str. 52), zmarłą 20 grudnia 1860 r„ córką Franciszka Władysława Czarneckiego, chorążego w. litewskiego, kawalera orderów Orła białego i Ś. Stanisława, brata Antoniego, krajczego koronnego, od którego idzie wielkopolska gałąź hrabiów Czarneckich, wnuka zaś Jana Antoniego, kasztelana bracławskiego, z Felicyanny z Obór Kolumna Czosnowskiéj, kasztelanki wyszogrodzkiej (Akta gr. lwow. 1747 Prot 291 foL 567 i 568). Matką Julii z hrabiów Czarneckich Małyńskiej była Aniela Korzeniewska herbu Waga, córka Leona Onufrego, kasztelana zakroczymskiego i Maryi Józefy Szaniawskiej herbu Junosza, podstolanki koronnej8). Z tego małżeństwa pozostało czworo dzieci. Z tych:

1.Michał ligi z Małyna Małyński (XIpok.), były marszałek szlachty dubieński, pan klucza Zabarskiego, nabytego przez matkę od Lubomirskich, i Berezeńskiego, rodowego dziedzictwa Korzeniewskich, który odziedziczył po dziadzie wujecznym, generale Michale Korzeniewskim, ostatnim z rodu. Klucz Berezeński składa się z 1 miasta i 15 wsi, ogółem 100,000 morgów ziemi z 7,000 mieszkańców, z piękną rezydencyą Zurne pód Bereznem. Ożeniony z baronówną Anną W rangę 11, wdową po hr. Bolesławie Chodkiewiczu (zob. Roczn. II str. 59).
Z niej:
Maksymilian Jerzy Leon (XII pok.). EmanueL
2.Aniela z Małyna Małyńska, dziedziczka klucza Wołoczyskiego (1 miasto i 9 wsi). Zaślubiona Januszowi Ledóchowskiemu herbu Szaława*), synowi Wincentego, marszałka wołyńskiego i Anny Głębockiej ; stło vto za generałem Michałem Korzeniewskim. Rezydencya, jedna z najpiękniejszych na Wołyniu, w Smordach pod Dubnem.
3.Jan ligi Antoni z Małyna hrabia4) Małyński (XI pok.), kawaler orderu Teutońskiego, autor wielu prac literackich w języku francuskim, właściciel klucza Niewierkowskiego w RowieńsMóm6) i majętności Ożochowieckiej, czyli Nowozbarazkiej w Starokonstantynowskióm.
4.Cecylia z Małyna Małyńska, dziedziczka majętności Bilcze, z zamkiem i parkiem nad Styrem, małżonka Michała Fereświta Sołtana herbu własnego, syna śp. pułkownika Adama Lwa Sołtana i Idalii z Pociejów, wnuka Stanisława, marszałka nadw. lit. i księżniczki Franciszki Radziwiłłówny, brata Aleksandra i Adama Lwa Sołtanów i Maryi hrabiny Sierakowskiej z Waplewa (zob. Roczn. II str. 311).

Bibliografia

Żychliński T., Złota Księga Szlachty Polskiej rocz.4