Giedrojcie o 44 w. od Wilna. Miał tu stać niegdyś zamek mitycznego księcia Giedrusa. Kościół o<l r. 1445, obecny mur. z r. 1809. Dnia 24 czerwca 1863 r. rozbity został w pobliżu oddział powstańczy Alberta Mińskiego. Sam M. dostał się do niewoli. Źródło:P-k po Guberni Wileńskiej E. Maliszewski r. 1919
GIEDROJCIE - Giedraičiai, miasteczko w okręgu uciańskim, koło Malat i w pobliżu przedwojennej granicy polsko-litewskiej. Giedrojcie uważa się za kolebkę spolonizowanego rodu litewskiego Giedroyciów. Po wybuchu polskiego Powstania Listopadowego 1830-31 złożony z miejscowej młodzieży 20-osobowy oddział partyzancki zastąpił drogę oddziałowi księcia Chyłkowa zmierzającego tędy do Święcian. W walce zginęło kilku z podkomendnych Chyłkowa, a jego żołnierze zabili wszystkich powstańców, a poza tym w odwecie zamordowali najbardziej szanowanego miejscowego obywatela Justyna Dmochowskiego. Natomiast podczas polskiego Powstania Styczniowego 1863-64 w okolicy Giedrojć doszło 24 czerwca 1863 roku do jednej z największych bitew powstańczych na ziemiach litewskich. Tutejszy majątek ziemski należał do Kiersnowskich. W 1880 roku w gminie giedrojckiej mieszkało 6641 osób, mówiących po litewsku i po polsku. W kościele w Giedrojciach, podobnie jak wówczas na całej Litwie, panował język polski. Na początku XX w. miejscowi parafianie oburzeni wprowadzeniem przez nowego proboszcza, nacjonalistę litewskiego, kazań litewskich zamiast polskich wyrzucili go z koscioła. Giedrojcie były terenem działań w czasie wyzwalania Wileńszczyzny przez wojsko polskie w 1919 roku; należały do Polski do czerwca 1920 roku, następnie pod okupacją litewską do października 1920 roku; wyzwolone przez zbuntowane oddziały polskie gen. Lucjana Żeligowskiego. W połowie listopada 1920 roku Polacy zatrzymali natarcie Litwinów na Giedrojcie. Litwa i strona polska zgodziły się na zawieszenie broni. Tymczasem już po uzgodnionym terminie zawieszenia broni (od 21 listopada miał obowiązywać rozejm), oddziały litewskie w nocy z 20 na 21 listopada 1920 roku zaatakowały z nienacka i zajęły polskie Giedrojcie. Walki trwały do ok. godz. 14, a następnie zostały przerwane interwencją Ligi Narodów. Z punktu widzenia militarnego zajęcie przez Litwinów maleńkich i bez żadnego znaczenia Giedrojć nie odegrało żadnej militarnej roli – był to sukces najwyżej o lokalnym znaczeniu i uzyskany przez wiarołomstwo, który propaganda litewska przedstawiała i przedstawia jako zwycięstwo równe np. Bitwie Narodów pod Lipskiem w 1813 roku. Przed I wojną światową w gminie Giedrojcie mieszkało 5788 Polaków i 3074 Litwinów. Polaków tych wynaradawiały do 1940 roku władze litewskie brutalną walką z polskością, a następnie Związek Sowiecki (Sowiecka Litwa) do 1991 i dzisiaj Polaków prawie tu nie ma. Urodzili się tu: Herman Giedroyć (zm. 1439), duchowny katolicki, absolwent Akademii Krakowskiej (w 1419 r. na tej uczelni studiowało 13 osób pochodzących z Litwy), od 1433 roku kanonik krakowski i od 1435 roku prałat włocławski (diecezja kujawska); Jan Stefan Giedroyć (1730-1803), biskup sufragan wileński 1763-65, biskup inflancki 1765-78 i następnie żmudzki, stronnik króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zaprotestował przeciwko I rozbiorowi Polski w 1772 roku; Michał Giedroyć (ok. 1420-1485 Kraków), zakonnik kanoników regularnych (zwanych w Polsce markami) w klasztorze św. Marka w Krakowie; zmarł w opinii świętości - zwany błogosławionym; w 1615 roku w Krakowie ukazał się w języku polskim „Żywot bł. Melchiora Giedroycia...” ks. A. Gronowskiego. Kult błogosławionego trwa w Krakowie po dziś dzień; rozpoczęto starania o jego beatyfikację; Józef Stefan Giedroyć (1730-1802), biskup sufragan wileński 1763-65, biskup inflancki 1765-78 (protestował przeciwko oderwaniu przez Rosję Inflant od Polski w 1772 roku) i następnie biskup żmudzki, zwolennik króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; Maria Wojciechowska z domu Kiersnowska (ur. 1869-1959), w latach 1922-26 polska pierwsza dama, żona prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Stanisława Wojciechowskiego; była córką Antoniego Kiersnowskiego h. Pobóg, właściciela Łabiejek i Kupryszek koło Giedroyć. http://www.kworum.com.pl/
