Kołomyja Kołomyja - 285 m npm, stolica Pokucia, liczy 45.000 mieszkańców,, w tem 15.000 Polaków, 9000 Rosyan i 20.000 Żydów, 1000 Niemców i innych. Nazwa miasta pochodzi od jego domniemanego założyciela ks. Halickiego, Kolomana, w XII wieku. Często niszczone przez Tatarów, Kozaków i Rumunów, nie posiada żadnych zabytków - a mimo znacznej liczby ludności nie ma charakteru większego miasta, pozostając w tej mierze daleko w tyle za sąsiednim Stanisławowem.
Miejsce rodzinne poety Fr. Karpińskiego, którego pomnik znajduje się na rynku. Rynek choć zaniedbany, lecz duży, przedstawia się szczególnie malowniczo w godzinach porannych lub w dni targowe, gdy zapełnią go w swych barwnych strojach Huculi i mieszkańcy Pokucia. Przy ul. Fr. Józefa park miejski, a w nim pomnik Mickiewicza, za miastem park studencki. Przy ul. Tarnowskich budynek Sokoła, przy nim największe boisko gimnastyczne w kraju; w zimie ślizgawka. Przy ul. Kraszewskiego zbudowany w stylu staropolskiego dworku Polski Dom Ludowy, w nim biblioteka i czytelnia T. S. L., muzeum pokuckie założone przez hr. Starzeńskiego, ze zbiorem wyrobów huculskich i pamiątek polskich z Pokucia (stęp 20 h). W cerkwi freski prof. Krycińskiego. W kościele cudowny obraz M.B. i artystycznie wykonana tabl. pam. hr. Ant. Golejewskiego (zm. 1893). Szkoła krajowa przemysłu drzewnego, 2 km za miastem obelisk w miejscu, gdzie w r. 1485 hospodar wołoski, Stefan W., składał hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi. Kąpiele w Prucie.
Jedyną w swoim rodzaju osobliwością jest patryarchalna kolej lokalna do Słobody Rungurskiej. Jej tor biegnie przez ulice miasta i rynek - pociągi posuwają się bardzo wolno, dzwoniąc ustawicznie, a idący przed lokomotywą konduktor spędza z toru przechodniów i zwierzęta. Długość linii wynosi 26 km, czas jazdy aż 3 godz.
Wykaz osób zamordowanych w tej miejscowości w latach 1939/1946.
Stanisław Kaliniewicz
Źródło: 1.Stanisław Jastrzębski "Ludobójstwo ludności polskiej przez OUN-UPA w województwie stanisławowskim w latach 1939-1946". 2. pismo "Na rubieży".
