Jabłonka - gm. Dydnia, woj. podkarpackie
Wśród parku krajobrazowego obfitującego we wspaniałe okazy drzew (m.in. stare dęby) stoi zabytkowy dwór. Murowany z cegły budynek został wzniesiony pod koniec XVIII w. W następnym stuleciu stanowił własność Słoneckich, Jaruntowskich i Kraińskich. Przebudowany po 1914 r. Dwór na rzucie prostokąta, parterowy z mieszkalnym poddaszem (niestety znacznie zniszczony w okresie powojennym) jest zwróconym frontem na południe. Dwutraktowy z salonem na osi od północy. Elewacja frontowa z portykiem o dwóch kondygnacjach, wspartym na czterech kolumnach. Od północy wsparty na czterech filarach balkon. Dach mansardowy z lukarnami, kryty dachówką, nad portykiem dwuspadowy. Piwnice częściowo o sklepieniu krzyżowym. Z pięknego wystroju wewnętrznego zachowały się tylko XIX-wieczne kominki: w salonie (kamienny z 2 konsolkami) i w jednym z pokoi (narożny, ujęty w pilastry, dźwigające gzyms, powyżej nisza). Poniżej dworu znajduje się staw.
Bibliografia
http://gminadydnia.pl/content/view/36/56/
Dwór wzniesiony został w XIX wieku przez Antoniego Jaruntowskiego po powrocie z powstania listopadowego w roku 1831. W roku 1890 dobudował balkon od strony północnej wsparty na czterech kamiennych kolumnach.
Na przełomie XVIII i XIX wieku Jabłonka należała do rodziny Jaruntowskich herbu Prus III. Jedyna córka Antoniego Jaruntowskiego - Marcelina, poślubiwszy Zenona Słoneckiego wniosła posiadane przez jej rodzinę dobra w dom mężowski (1844).
Około 1890 roku Jabłonkę odkupił Władysław Kraiński herbu Jelita (1841 - 1926), żonaty z Marią Trzecieską herbu Strzemię (1853 - 1932). Ostatnim właścicielem dworu do roku 1945 był Antoni Kraiński syn Marii i Władysława.
Ostatni właściciel w 1914 roku gruntownie przerobił i unowocześnił dwór. Usunięto dawny dach, zastępując go nowym, wyższym, mansardowym. Pod jego połacią urządzono szereg pokoi gościnnych. W tym samym czasie dodana została od strony wschodniej duża oszklona weranda, a od zachodniej taras, nad którym po roku 1930 dobudowano taras górny wsparty na szeregu filarów drewnianych (obecnie nie istnieje).
Po roku 1945 budynek stał się własnością gromadzką wykorzystywaną na cele mieszkalne. Zamieszkiwało w pomieszczeniach poddasza od strony południowej dwie rodziny, które używały piwnic jako stajni i magazynów płodów rolnych. Sale na parterze były w użyciu gromady wykorzystywane jako świetlice. Po roku 1966 dokonano adaptacji dworu na potrzeby szkoły. W okresie 1972 do sierpnia 2001 eksploatowano pomieszczenia budynku jako sale lekcyjne oraz mieszkania dla nauczycieli.
Od roku 2001 do sierpnia 2003 budynek nie był wykorzystywany.
Obecnie dwór stanowi zabytek i wraz z drzewostanem objety jest ochroną Konserwatora Zabytków w Krośnie, wpisanym do rejestru zabytków w roku 1974 pod numerem A-780.
Główne części osiemnastowiecznego ogrodu tarasami opadają ku pomocy. Z nich zaś otwierają się szerokie osie widokowe w kierunku potoku oraz na przeciwległe wzniesienia. W starodrzewie, w obrębie naturalnego pochodzenia grup drzew, widoczne są późniejsze nawarstwienia komponowanych nasadzeń.
Ogrody w Jabłonce, należą do ciekawszych rozplanowań na Podkarpaciu. Atrakcyjność rozplanowań podkreśla eksponowane stanowisko dworu i ogrodu usytuowanego na skarpie, jak również szerokie osie widokowe. Pierwotnie w dolinie potoku, tj. na osi widokowej od dworu rozplanowane były stawy gospodarcze i parter wodny.
W składzie florystycznym zanotowano ponad 60 gatunków roślin drzewiastych oraz krzewów. Z gatunków obcych występuje tu: magnolia pośrednia, sosna wejmutka i sosna rumelijska, okazałe żywotniki, świerk kłujący, platan klonolistny, liczne dęby błotne i daglezja zielona. Z drzew krajowych okazała limba i cis pospolity. Najokazalsze drzewa, jak liczne dęby błotne, stare żywotniki, sosna limba i dęby czerwone rosną wzdłuż głównej drogi i podjazdu pod dwór. Najpoważniejsze zniekształcenia to występowanie na dużej powierzchni samosiewów, gospodarcze użytkowanie, a także rzędowe nasadzenia w centralnej części.
Drewniany kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej został wzniesiony w latach 1936–1939. Jest budowlą jednonawową, reprezentuje wzorowany na świątyniach podhalańskich styl narodowy w architekturze drewnianej okresu międzywojennego. W ołtarzu głównym znajduje się krucyfiks z przełomu XIX i XX w.
