Grodno - Umocnienia grodzieńskie: Fort 4. Mały fort. Zaczynamy wędrówkę od ronda w części zaniemeńskiej miasta. Ruszamy tak, jak byśmy jechali do Kuźnicy, jednak za wąskim mostem na Łosośnej nie skręcamy w lewo, w stronę Korobczyc, ale jedziemy prosto. Po 5 km skręcamy w prawo. Droga leśna pnie się w górę, po 700 m rozdwaja się w miejscu, gdzie stoją dwie brzozy. Idziemy jeszcze 200 m i wychodzimy przed fort. Rzadkie w naszej wędrówce wydarzenie: fort nie został zburzony przez jego obrońców i pozostał prawie nienaruszony, pomijając uszkodzenia spowodowane upływem czasu.
Fort jest nieduży, zbudowany mniej niż 100 m od frontu. Wysokość nad poziomem wejścia - 6 m, tyle samo zagłębiony. Naliczyliśmy 58 miejsc strzeleckich, dwie pozycje dla armat przeciwszturmowych i 5 miejsc dla karabinów maszynowych. Fort ma trzy wejścia. Wewnątrz został znacznie przerobiony. Podziemna kondygnacja jest zawalona. Sale i korytarze od 1,5 m do 5 m szerokości. W latach sześćdziesiątych XX wieku miejscowy kołchoz urządził tutaj stację elektryczną, po której pozostał motor marki ChTZ - Charkowskij Traktornyj Zawod. Frontowa część małego fortu, do którego dojeżdża się od strony ferm wioski Strzelczyki, ma 30 m. Jest jedno wejście. Fort został zaprojektowany na pluton obrońców, ustawiony na wzniesieniu, podjazdy miał ubezpieczone rowami i wałami. Strzegł drogi z Grodna na Bielany.
Zachowały się dwa cmentarze żołnierzy niemieckich. Jedyna przeszkoda w dotarciu do nich to fakt, że jest to już strefa graniczna. Natomiast sam fort IV leży jeszcze przed tą strefą.
Za - http://kresy24.pl/showArticles/article_id/68/