Kolejka Sulejowska

Sołtan Wiktor inżynier, projektant, budowniczy i wynalazca.
wymieniony w "Biografia Trzydziestu Siedmiu Tomów Przeglądu Technicznego z lat XXV".
(1875-1899).
Na pamiątkę Jubileuszu wydawnictwa
Zestawił Edward Wawrykiewicz

CYRKIEL DO KREŚLENIA

(ELIPSY, PARABOLI I HYPERBOLI)
pomysłu
Wiktora Sołtana,
INŻYNIERA CYWILNEGO.
Krzywe drugiego stopnia, zwane powszechnie przecięciami ostrokręgoiuemi od sposobu swego powstawania, przedstawiają, bez wątpienia najwięcej interesu dla praktyków. Metylko bowiem,z przyczyny wdzięcznych swych kształtów używane są w budownictwie,gdzie zdaniem niektórych krytyków sztuki stanowią linią najpiękniejszej krzywizny („de la plus belle courbiire") ale nadto oddają ważne usługi we wszystkich gałęziach sztuk i rzemiosł, Inżynier, mający często do rozwiązywania zadania matematyczne i do zastosowywania prawa wyrażone przez hyperbole, elipsy lub parabole, kreśląc te krzywe, omija użycie równań algebraicznych,często żmudnych i wystawiających go na pomyłki.Matematyk wreszcie dochodzi przez kombinacye przecięć ostrokręgowych do rozwiązywania równań 2-go i 4-go stopnia.Aby uniknąć wykreślania tych krzywych pojedynczymi punktami, wymyślono cyrkle, które je kreślą jednym ciągiem. Narzędzie,z którem mamy zamiar zaznajomić czytelnika, nie jestjedyuem w swoim rodzaju, ale ma ono przed innemi tę zaletę, że kreśli wszystkie trzy rodzaje przecięć ostrokręgowycli: hyperbole, parabole i elipsy. Jeżeli się nie mylimy, jeden tylko podobny cyrkiel został dotąd wymyślony, zasadą jego jest tworzenie się') Opis niniejszy, przełożony obecnie przez p. Sołtana na jeżyk polski, podany
był w języku francuskim w kwartalniku: Bullelin de la Socićte Vauduise des Ingćnieurs et des Arclutectes, wychodzącym w Lozannie, f J ! 1 r. 1877.
(P. R.)
Przegląd Techniczny 1879 r.t.9 zeszyt 1
http://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/

Piśmiennictwo techniczne polskie. T.1 wydane w 1911r.
(Fragment całości)
Treściwe a poważne prace, będące wynikami osobistych spostrzeżeń przy budowie dróg żel. i mostów, podawał w Przegl. Techn. inż. kom. JÓZEF PRUFFF.K. Opisywał w r. 1888 roboty w dolinie Prypeci, w artykule: „Z budowy
dróg żelaznych" oraz budowę „Mostu na Dnieprze pod Rzeczycą",który to opis uzupełniony został obliczeniami statycznemi inż. SOŁTANA. Z wycieczki na koleje: Władykaukazką, Zakaukazką i Zakaspijską zebrał interesujące spostrzeżenia,
zestawione w artykule: „Kilka słów o kolejach południowo-wschodnich Rosyi" (1891). W „Przyczynku do robót kiesonowych" (1892) zebrał 77 zastosowań kiesonów, zaczerpniętych ze sprawozdań z budowy dr. żel. w Rosyi
i wyciągnął z nich pouczające wnioski praktyczne. W krótkim artykule p. t. „Zależność między sygnałami wjazdowymi i położeniem zwrotnic (1892) opisał sposób połączenia sygnałów ze zwrotnicami, stosowany na drogach poleskich.
http://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/

Kurier Litewski.
Uczczenie 40-letniej pracy Aleksandra Świętochowskiego. Do komitetu jubileuszowego w celu uczczenia 40-letniej pracy Aleksandra
Świetochowskiego zostali obrani: Prof. Jan Baudouin de Courtenay z Petersburga; inż. Edward Geisler; Piotr Górski, obywatel ziemski z Suwalskiego; Ignacy Grabowski, literat: Józef Jabłoński z Łomżyńskiego ; Katarzyna Kanigowska; Jan Kasprowicz, poeta; red. St. A.Kompner; Józef Kotarbiński, literat; ks.Kirchner; dr. Zygmunt Kramsztyk; adwokatowa Marja Krzycka; St. Krzemiński, literat; b. poseł miński, Aleksander Lednicki; Izydor Mayzner; W. Malinowski z Wilna ; adw. Leopold Meyet; Bronisława Kazimierzewa Natansonowa; adw. Stanisław Patek; dr. Połczyński z Radomia; inż. Pereświet Sołtan z Kijowa; prof. Leon Petrażycki z Petersburga; przełożona pensji z Kalisza p. Semandoniowa; adw. St. Staniszewski z Suwałk; d-rowa Szczepaniokowa z Radomia; dr. Tomaszewicz -Dobrska; inż. Aleksander Więckowski z Petersburga; St. Witkiewicz , literat z Zakopanego; adw. Tadeusz Wróblewski z Wilna i prof. dr. Ziemacki z Petersburga
http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/

Sołtan (Pereswit-Sołtan) Wiktor Władysław, krypt.: W.r.S.n, WS (1853–1905), inżynier kolejnictwa. Ur. 31 VII w Brzostowicy Murowanej na Grodzieńszczyźnie, był synem Stanisława (zob.) i jego pierwszej żony Marii z Jundziłłów.
Po stracie matki i zesłaniu ojca na Syberię za udział w powstaniu styczniowym S-em opiekowała się ciotka Helena Pilecka, która zamieszkała w Brzostowicy Murowanej. Jesienią 1868 wraz z bratem Adamem wyjechał S. do Rygi w celu podjęcia studiów na Wydz. Inżynierii Politechn. Ukończył je w r. 1874 z wynikiem celującym. Umiejętności techniczne doskonalił na praktyce inżynierskiej w Szwajcarii, gdzie jego wuj, Wiktor Jundziłł, był naczelnym inżynierem kolei Lozanna–Berno. Przez cztery lata (1874–8) pracował w Centralnym Biurze Budowy Zachodnio-Szwajcarskich Kolei w Lozannie. W r. 1875 nawiązał współpracę z nowo założonym czasopismem warszawskim „Przegląd Techniczny”. Publikował też w „Bulletin de la Société Vaudoise des Ingénieurs et des Architectes” (Lozanna).
Po ukończeniu praktyki wrócił S. do Warszawy. Początkowo zatrudniony w r. 1878 na stanowisku starszego referenta w Radzie Zarządzającej Kolei Warszawsko–Terespolskiej, przeszedł w r. 1879 do biura zarządu Kolei Nadwiślańskiej. Uczestniczył w badaniach przedwstępnych kolei Iwanogrodzko [Dęblińsko]–Dąbrowskiej. W t.r. napisał kilka artykułów, m.in. do „Przeglądu Technicznego”: Cyrkiel do kreślenia przecięć ostrokręgowych (elipsy, paraboli i hiperboli) (z. 1), do „Inżynierii i Budownictwa”: Dachy ochronne dla peronów kolei żelaznych (t. 1) i O wykreślnem obliczaniu wytrzymałości wiązarów dachowych podług metody prof. Cremony (t. 2) oraz do „Ateneum”: Kanalizacja i zaopatrzenie w wodę m. Warszawy. Studium nad projektem inż. W. Lindleya (t. 3 nr 3). Pod wpływem rodziny S. przeniósł się na wieś. Jesienią 1881 kupił majątek Kraszuty (pow. połocki) w gub. witebskiej, gdzie po ślubie z Amelią z Weyssenhoffów mieszkał i gospodarował do r. 1886. Często wyjeżdżał jednak do Warszawy, aż w końcu przeniósł się tam na stałe.
We wrześniu 1887, jako przedstawiciel drogi żelaznej Fabryczno-Łódzkiej i Iwanogrodzko-Dąbrowskiej, S. w ramach delegacji dróg żelaznych Rosji, uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Kolejowym w Mediolanie (obszerne sprawozdanie opublikował w sześciu częściach w „Przegl. Techn.” 1888). W l. 1889–93 był członkiem komitetu redakcyjnego „Przeglądu Technicznego”. Na jego łamach zamieścił sprawozdania ze specjalistycznych czasopism niemieckich i angielskich oraz własne artykuły z dziedziny mostownictwa, m.in. Obliczenie statystyczne mostu na Dnieprze pod Rzeczycą (1888 nr 11–12), statyki budowli i wytrzymałości materiałów. Dzięki koneksjom rodzinnym (jego szwagier Józef Weyssenhoff ożenił się z córką bankiera i prezesa Kolei Fabryczno-Łódzkiej Jana Blocha) wszedł w środowisko warszawskich finansistów i przemysłowców. W r. 1892 sprzedał Kraszuty i otrzymał posadę naczelnika zarządu Kolei Fabryczno-Łódzkiej w Warszawie. Będąc zamożnym przedsiębiorcą, nie stronił od działalności charytatywnej; dzięki jego zabiegom została zakupiona dla Tow. opieki nad ubogimi matkami i ich dziećmi posesja przy ul. Hożej w Warszawie, wspierał też finansowo wydawnictwo „Biblioteki Warszawskiej”. Latem 1898, w wyniku nieporozumień z J. Blochem, został zdymisjonowany ze stanowiska naczelnika Kolei Fabryczno-Łódzkiej. Angażował się później w inwestycje gospodarcze, nie zawsze udane. Był prezesem Tow. Budowy Rzeźni Miejskich i kierował budową rzeźni centralnej w Łodzi. Posag żony i pożyczone od osób prywatnych pieniądze zainwestował w Zakłady Wapiennicze «Pereświt» w Sulejowie (1903) oraz w budowę kolejki wąskotorowej sulejowsko-piotrkowskiej (1904). Słabnąca koniunktura gospodarcza i złe kalkulacje finansowe doprowadziły go do bankructwa. Zmarł 25 X 1905 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim.
Z małżeństwa (ślub 16 VII 1882 w Warszawie) z Amelią Marią z Weyssenhoffów (1861–1943), córką Michała i Wandy z Łubieńskich, siostrą pisarza Józefa Weyssenhoffa, miał S. troje dzieci: Andrzeja (zob.), Jana (zob.) i Annę, zamężną Romerową (zob.).

Fot. S-a z rodziną z r. 1871, w posiadaniu Andrzeja Sołtana z W.; – PSB (Jundziłł Wiktor); Słownik biograficzny techników polskich, W. 1977 z. 8 (B. Chwaściński); Słownik pseudonimów pisarzy polskich od XV w. – 1970 r., Red. E. Jankowski, Wr. 1996 IV; Żychliński, XXII 178; – Berezowski S., Zprzeszłości gospodarczej Sulejowa, Zesz. Nauk. Uniw. Łódz., Z. 5: 1957 s. 183–4; Jankowski J., Mosty w Polsce i mostowcy polscy (od czasów najdawniejszych do końca I wojny światowej), Gd. 1973, Monografie z dziejów nauki i techniki, LXXXIII; Kołodziejczyk R., Jan Bloch (1836–1902). Szkic do portretu „króla polskich kolei”, W. 1983; Weyssenhoff J., Kronika rodziny Weyssów Weyssenhoffów, Wil. 1935; – Górska z Łubieńskich M., Gdybym mniej kochała, W. 1996–7 I 102, 149, II 53, 80, 93, 210, 214, 228; Górski K. M., Weyssenhoff J., Z młodych lat. Listy i wspomnienia, Oprac. I. Szypowska, W. 1985; Kraszewski J. I., Listy do Adama i Joanny Miłaszewskich, rodziny Langie, Walerego Eliasza-Radzikowskiego, Oprac. W. Danek, W. 1966; – „Przegl. Techn.” 1905 nr 45 (fot., nekrolog i spis ważniejszych artykułów S-a); – B. Narod.: rkp. 8769 t. 11 k. 46–7; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 7203 k. 3; – Mater. Red. PSB: Kserokopie odpisu dziennika Emilii Korsakowej oraz listów S-a do siostry z r. 1868.