Kruszyniany - meczet

Pochodzący z XVIII wieku kruszyniański meczet stanowi po części replikę dawnego budownictwa kościelnego i cerkiewnego na tych ziemiach. Przy jego wznoszeniu anonimowi budowniczowie zastosowali tradycyjne praktyki ciesielskie, redukujące postać budynku do nieskomplikowanej bryły. Meczet posiada dwie narożne wieże z okienkami, przykryte ośmiokątnymi kopułami z osadzonymi na nich półksiężycami. Trzecia, ale już mała wieżyczka, znajduje się na wydłużonej kalenicy dachu. Jest bez okienek. Jej kopulasty szczyt także wieńczy symbol islamu. Z tyłu meczetu widzimy wysuniętą na zewnątrz jak gdyby absydę, czyli mihrab, wskazujący kierunek modłów. W przeciwieństwie do bohonickiego obiektu są tu dobudowane osobne przedsionki, wiodące do części męskiej i żeńskiej. Okna mają ostrołukowy wykrój ościeżnic. Przedsionki, ościeżnice, wieńcowa konstrukcja ścian odeskowanych z zewnątrz z zaznaczeniem boniowania na węgłach nadaje meczetowi swojski charakter. Jego sylwetka wyraźnie odbija się od zieleni drzew, co dodatkowo podkreślają pokryte ciemną barwą ściany. Wnętrze kruszyniańskiego meczetu charakteryzuje się nieco bogatszym programem dekoracyjnym. Znajdujemy tu usilne poszukiwania bardziej muzułmańskiego czy nawet tatarskiego wyrazu w oddaniu poszczególnych detali. Świadczy o tym np. minbar, na szczycie którego ustawione są cztery trójkuliste podstawki zakończone półksiężycami. Metalowe osłony bocznych świateł przypominają swym kształtem futerały na strzały do łuku, a więc kołczany. Z osłon górnych świateł zwisają pęczki włosia. Podłogę pokrywają tkaniny. Obok minbaru, na pólce w rogu świątyni leżą księgi liturgiczne, a na ścianach widzimy muhiry.


za - Edyta Kazimierowicz http://edytakaz.zabytkisakralne.pl/