Ostrów - wieś usytuowana jest przy dawnym trakcie do Pabianic i Tuszyna, wśród zanikających terenów leśnych, 4 km na wschód od centrum Łasku.
Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1366 r. i informuje, iż wieś włączona została w obręb nowo erygowanej parafii Łask. Archeologia potwierdza istnienie w Ostrowie i w przyległym od północy Ostrówku osad. W 1493 r. Jarosław Łaski drogą zamiany z córkami kasztelana konarskiego Krzesława z Wodzierad włączył wieś Ostrów w obręb dóbr rodowych skupionych wokół Łasku, w kompleksie których znajdowała się ona do II wojny światowej.
Ostrów, podobnie jak inne wsie dóbr łaskich w połowie XVII wieku po wygaśnięciu rodu Łaskich, dostaje się Nadolskim, później Wierzbowskim, następnie w wieku XVIII Załuskim, od 1798 r. Wyganowskim, po nich Czołhańskim i Kręskim. W 1895 r. od Włodzimierza Kręskiego dobra łaskie, a w nich również folwark Ostrów, nabywa Michał Szweycer h. Zadora - właściciel dóbr Rzeczyca w pow. rawskim.
Od 1913 r. do okresu okupacji hitlerowskiej dobra dziedziczy Janusz Szweycer syn Michała, który w tymże roku ożenił się z Marią Benigną z Kożuchowskich h. Doliwa, wdową po Radziszewskim. Jak informuje księga adresowa z 1917 r., oprócz folwarku Ostrów o pow. ponad 1.000 ha Janusz Szweycer posiadał folwarki: Janowice, Krzucz, Orchów, Osadę Łask, Poleszyn, Utratę, Wesółkę, Wiewiórczyn, Wolę Łaską i Wronowice.
Utworzenie Reichstagu Wartheland w okresie II wojny światowej spowodowało konfiskatę majątku - stał się on własnością III Rzeszy i był zarządzany przez Niemców. Na przełomie lutego i marca 1945 r. folwark Ostrów uległ częściowej parcelacji. Dwór z przyległym parkiem początkowo przeznaczony został na ośrodek wczasowy. Od 1959 r. mieści się tu Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza, a od 1967 r., również Państwowe 3-letnie Technikum Ogrodnicze. Obecne szkoły stanowią Zespół Szkół Ogrodniczych. Warto tu wspomnieć, iż Janusz Szweycer ok. 1920 r. występował do władz miasta Łasku z projektem utworzenia szkoły rolniczej, dla której przeznaczał 30 mórg pola na szkolne zajęcia praktyczne. Projektu wówczas nie zrealizowano.
Akta wizytacji parafii w latach 1779 - 1791 wspominają o istnieniu we wsi szkoły. W 1886 r. wieś liczyła 242 mieszkańców zamieszkujących 30 domów. Miejscowość związana jest z wydarzeniami z okresu powstania styczniowego oraz I i II wojen światowych. Stąd 26.VIII.1863 r. rozpoczyna swoją pogoń za powstańczym oddziałem por. Bąkowskiego oficer carski - rotmistrz von Grabbe z sotnią kozaków. Pogoń skończyła się bitwą pod Sędziejowicami, gdzie Moskale doszczętnie zostali rozbici przez koncentrujących się tam powstańców pod dowództwem gen. E. Taczanowskiego.
Dwór Janusza Szweycera, ostatniego właściciela Ostrowa, był prawdziwym składem bibuły niepodległościowej. Tu też znajdowali opiekę legioniści i peowiacy. Na terenie wsi kilkakrotnie w 1917 r. odbyły się ćwiczenia znacznych oddziałów peowiackich (m.in. 4.III.1917 r., 26-27.V.1917 r.), a sam właściciel był członkiem łaskiego obwodu POW (podoficer Janusz), wprowadzającym w szeregi peowiackie poczucie karności, obowiązkowości i subordynacji.
W dniach 6-7 września 1939 r. przez Ostrów wycofują się oddziały najpierw 2 DP Leg. zmierzające na linię Neru, a później 28 DP odchodzące na linię Pabianice - Kudrowice. Oddziały z tej ostatniej jednostki w lasach wokół Ostrowa i Gucina toczyły się z hitlerowskim najeźdźcą dosyć ciężkie walki, o czym wspomina gen. Rómmel w książce "Za honor i Ojczyznę", w rozkazie pożegnalnym podczas kapitulacji Warszawy. W okolicznych lasach dochodzi również do walk żołnierzu radzieckich z wycofującymi się na zachód wojskami niemieckimi. Około 20 stycznia 1945 r. w tzw. lesie piotrkowskim (wg przekazów mieszkańców) radzieccy zwiadowcy zlikwidowali znaczny oddział niemiecki.
Bibliografia
Na sieradzkich szlakach. - Informator ZW PTTK w Sieradzu, Nr 2 (14) 1989.
Właściciele dóbr łaskich - Szweycerowie - w 1910 r. znaleźli się w Rzymie, wchodząc w skład delegacji ziemi piotrkowskiej odbierającej korony dla powtórnej koronacji obrazu MB Częstochowskiej - o czym donosił w tymże roku "Dziennik Częstochowski". W Wiecznym Mieście zorganizowaną przez Włochów wystawę projektową Polskiego Dworku, w której ze swoimi pracami uczestniczyli polscy architekci ze wszystkich trzech zaborów. Wystawa przypominała obcokrajowcom o Polsce i jej kulturze, była jedną z form pobudzania patriotyzmu., propagując "styl narodowy". Projekt dworu autorstwa Romualda Gutta i Józefa Czajkowskiego zdobył I nagrodę. Był on zbliżony w sylwetce do projektowanego dworu dla Opinogóry (1908 r.).
Ponieważ właściciele dóbr łaskich nosili się z zamiarem zmiany swojej dotychczasowej siedziby jako mało reprezentacyjnej (był nią istniejący dworek przyległy do parku w Łasku), podjęli się realizacji nagrodzonego projektu. Siedziba o charakterze rezydencji rodzinnej postanowiono usytuować z dala od miasta - w majątku Ostrów. Dwór powstał w latach 1912 - 1918. Ustawienie go "podług nieba i zwyczaju polskiego charakterystyczne - za pięć dwunasta". Układ przestrzenny budynku, wysoki dach mansardowy, detale architektoniczne nawiązują do form jakimi odznaczały się barokowe pałace i dwory szlacheckie.
Zbudowany na planie wydłużonego prostokąta o rozczłonkowanej bryle. Od strony frontowej na głównej osi posiada płytki ryzalit i duży taras nad 6-kolumnowym gankiem. Od strony parkowo-ogrodowej ryzalit owalny o charakterze mocno przeszklonej altany, a nad nim balkon. Ryzality na dwóch narożach wysunięte jednocześnie z lica dwóch sąsiednich elewacji nawiązują do alkierzy (wież) w barokowych obiektach rezydencjonalnych. Elewacja wschodnia z widokowymi loggiami i tarasem na parterze. Elewacja zachodnia z wejściem gospodarczym (dawniej dla służby). Ściany i fundamenty murowane z cegły ceramicznej pełnej, na piętrze częściowo murowane, częściowo warstwowe z wypełnieniem z torfu, na zewnątrz i wewnątrz otynkowane. Stropy nad piwnicami ceramiczne na belkach stalowych (Kleina), nad parterem drewniane belkowe, jedynie w niewielkiej części budynku ceramiczne na belkach stalowych, nad poddaszem drewniane belkowe. Więźba dachowa drewniana - wiązary mansardowe, w dolnej części o ustroju płatowo-kleszczowym, w górnej o ustroju jątkowym z podwójną ramą stalową wzdłuż budynku, stanowiącą jednocześnie konstrukcję ściany poddasza. Dach do niedawna pokryty dachówką tzw. "esówką" na łatach drewnianych. Ze względu na jego nieszczelność w 1988 r. wymieniono pokrycie niższej kondygnacji na blachę ocynkowaną. Dekoracyjną rolę spełniają lukarny (okienka dachowe) oświetlające poddasze. Okna drewniane ościężnicowe, dwuskrzydłowe. Drzwi drewniane, jedno- i dwuskrzydłowe, płycinowe.
Wnętrze w układzie dwu- oraz dwu- i pół-traktowym. W sieni wielkiej na ścianie zachodniej murowany kominek z bogato profilowanym gzymsem nadpaleniskowym. Sufit z widocznym (otwartym) stropem belkowym z drewna modrzewiowego. Na jednej z belek - sosrębie - napis:
"Ci, co w tym domu bywają, to co nam życzą niechaj sami mają."
Na drugiej belce napis A. D. 1918 - dwór powstał nieco wcześniej, wydaje się więc, iż intencją właściciela było raczej upamiętnienie roku odrodzenia Państwa. Obok w świetlicy sufit ozdobiony sztukaterią o motywach geometrycznych. Schody do piwnicy murowane, pomiędzy parterem a piętrem schody drewniane o konstrukcji policzkowej. Na parterze budynku - oprócz części zachodniej - znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne, na piętrze - sypialnie i pokoje gościnne. Dziś dwór spełnia rolę internatu.
Na przestrzeni lat zmieniło się również otoczenie rezydencji. Od strony płd.-wsch. znajdował się tu park w stylu angielskim, z oczkami wodnymi, z pięknymi żywopłotami ze srebrnych świerków i wygodnymi alejami m.in. do ćwiczeń konnych. Park ten podobno projektował twórca Parku Skaryszewskiego w Warszawie. Dziś pierwotne założenia parkowo-ogrodowe zostały w znacznym stopniu zniekształcone budynkami szkolnymi, pomimo to teren przyległy jest nadal pełen uroku.
Bibliografia
R. Wróbel, Na sieradzkich szlakach. - Informator ZW PTTK w Sieradzu. Nr 2 (14) 1989
