Sołtan Adam Lew- wspomnienie pośmiertne

[blok]Sołtan Adam Lew (zob. R. II str. 311) umarł w 76 roku życia dnia 6 lutego 1901 r. w Waplewie i tamże pochowany.
„S. p. Adam Lew Pereświet Soltan umarł na zachodnio-pruskiej ziemi, jako członek znakomitej litewskiej rodziny Soltanów, „co mieszka w Zdzieńciele", jak mówi Mickiewicz
„Gniazdo rodzinne pozostało w posiadaniu drugiej linii Sołtanów, ale większą część fortuny olbrzymiej skonfiskował rząd rosyjski za udział w powstaniu 1830 r., a ś. p. Adam już prawie, ubogi, został dzieckiem wzięty w kadety petersburskie. Lecz „dusza litewską została". — -Po różnych przykrych życia kolejach osiadł gorący syn Ojczyzny w Waplewie. Siostra Marya, dziś pani ośmdziesięeioletnia, wyszedłszy za hr. Alfonsa Sierakowskiego, przygarnęła go do siebie. I odtąd żył w rodzinie bliższej i dalszej szwagra, jakoby w swojej własnej, kochany, szanowany, że tracił sam nieraz poczucie, czy nie jego to wszystko, co mu jakoby własne z wykwintną delikatnością przedkładano.
„Tylko do Litwy tęsknił ustawicznie. Na polowaniach lubił opowiadać o wielkich obławach na grubego zwierza w litewskich kniejach, o nocach spędzanych w puszczach, i wyraźnie dawał poznać fatalną różnicę, jaka między naszemi nagankami na zające a polowaniem na niedźwiedzie na wschodzie.
„W naszych podniemczonych Zachodnich Prusach odznaczał się ś. p. Adam Sołtan wybitnie polskiemi cechami: nadzwyczajną bujnością myśli i uczuć, rycerskością zawsze świeżą, szlachetnością nawet we wszelkich zakątkach i zakrętach duszy, gorącą, nie, — palącą miłością do Polski. Nie lubił oczywiście Rosyi, ale i pruszczyzna przejmowała go wstrętem. Nienawiści nie czuł, — był za szlachetny, za to pogardę chował stale w sercu. Qd młodego pokolenia dzieliło go bezwzględne hołdowanie ideałom, bo też młodzieży z modnym obecnie utylitarnym kierunkiem, z duszą wyziębłą a ku używaniom i zyskom zwróconą, i do puszenia się skłonną, nie lubił i wręcz jej to okazywał. — Kogo polubił, to już bez podziału, ten mógł polegać na nim jak na Zawiszy. Mianowicie zaś wszystko, co polskie, choć z źdźbła kiełkowało, już kochał i wspierał i z rozkoszą o nowym polskim nabytku opowiadał. A wszystkie jego uczucia miały oprawę twardą, jakoby z litewskiego dębu. Nawet gdy się rozkwilał, mówiąc o czemś kochanynem, widać było, że czułem jest, bo silnym i prostym, i że choć starzec, niebezpiecznym stać się może.
„Był gotów każdej chwili w piekło skoczyć za swe ideały, a że przyszło nam nie umierać, ale żyć dla nich, więc według sił i możności w pośród tej obcej dla siebie cywilizacyi starał się i męczył serce i głowę, wspierał i zachęcał, i z przekonaniem niewzruszonem patrzał w przyszłość, póki mu wiek oczu . nie zmrużył.
„Jak prawym był synem narodu, jak nieskazitelnym był jego żywot, jak gorąco miłował co zacne, — tak niechaj mu Bóg dobry będzie miłościwym sędzią i da biednemu wygnańcowi spoczynek, zbawienie i chwałę wiekuistą! („Gazeta Gdańska".)
Do słów powyższych czujemy się w obowiązku dołączyć z naszej strony najgorętsze dla zmarłego męża podziękowanie za wszystkie dowody szczerej życzliwości, jakiej od Niego zawsze doznawaliśmy. Mianowicie Wydawnictwo nasze, do którego nas zachęcił swego czasu i odtąd niezmiennie je popierał, miało w nim gorącego przyjaciela, nie zapominającego o niem nawet w ciężkiej chorobie.
To też pamięć zmarłego pozostanie w sercu naszem zawsze głęboko wyrytą...

Złota księga szlachty polskiej. R. 24
Żychliński Teodor (1836-1906)
Wydawca: nakł.i drukiem Jarosława Leitgebr
Poznań
Data wydania 1902
http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra