Kościelec - pow. inowrocławski
Kościelec, będący własnością p. Łączyńskiej, z hr. Ponińskich, jest od szeregu już lat w posiadaniu rodziny hr. Ponińskich. Obecnym właścicielem jest Adolf hr. Poniński.
Historja Kościelca sięga najstarszych wieków, jak dowodzi starożytny, z końca XIII wieku, kościół katolicki, pw. Św. Małgorzaty. Kościół ten zachował się do dni dzisiejszych w starodawnej swej formie i jest jednym z najciekawszych i najcenniejszych zabytków historyczno-architektonicznych na ziemi wielkopolskiej. Budowla kościoła utrzymana jest w stylu romańskim, z ciosanego granitu, jednonawowa z półkulistą absydą przy presbiterjum, z czworoboczną wieżą od strony zachodniej i dwoma kaplicami. W dolnej kondygnacji wieży znajduje się sklepienie krzyżowe. W czasie późnogotyckim kościół został odrestaurowany, podwyższono wówczas tak kościół sam jak wieżę a w presbiterjum wykonano sklepienie gwiazdowe. Kaplicę po stronie południowej dobudowano w wieku XVI; stanowi ona również cenny zabytek architektoniczny z epoki renesansu, będąc dziełem Jana Baptysty di Quadro, budowniczego ratusza poznańskiego. Brzeg dachu okolony jest murowanymi palmetami, przypominającymi ratusz poznański, a także techniką „al graffitto" podobnie tam zastosowaną.
Wnętrze kościoła zdobią sklepienia, w presbiterjum gotyckie z XIV wieku, w głównej nawie późniejsze, wielki i dwa boczne ołtarze z rzeźbami późnorenesansowymi, jeden ołtarz barokowy z piaskowca, roboty włoskiego mistrza, krucyfiks późnogotycki, 2 konfesjonały wczesnorenesansowe, ambona renesansowa oraz dzwon późno-gotycki. W kaplicy znajdują się m. in. nagrobek Jana Kościeleckiego i syna jego Janusza, bardzo ciekawy, podwójny, z roku 1559 oraz Gertrudy Kościeleckiej, małżonki Janusza, nieco późniejszy.
W parku znajduje się szaniec w kształcie podkowy, starosłowiański, z czasów przedhistorycznych, otwarty ku wodzie, kiedyś bezpośrednio z Notecią się łączący.
Ogólny obszar Kościelca, łącznie z folwarkami Leszczyce i Dziarnowo wynosi 1451 ha ziemi kujawskiej, pszenno-buraczanej. Gospodarstwo prowadzone jest w kierunku przemysłowo - hodowlanym.
Adres: Kościelec, poczta i stacja kolejowa Kościelec, telefon Inowrocław 2, powiat Inowrocław.
Bibliografia
Złota Księga Ziemiaństwa...