Pyzdry 29.04.1863

Dnia 28. kwietnia wieczorem, Taczanowski dowiedział się, że moskale maszerują na niego od strony Konina. Postanowiwszy przyjąć bitwę posłał natychmiast po oddział, znajdujący się w Ratajach pod dowództwem Faucheux. Skoro tenże przybył na czele około 300 ludzi około godz, 3. z rana, cała kolumna wyruszyła o 4-tej z Pyzdr i zajęła stanowisko o ćwierć mili od miasta. Około 8. ukazała się przednia straż nieprzyjacielska złożona z huzarów, a za nią wysunęła się piechota, która, rozrzuciwszy się w tyraliery, rozpoczęła silny ogień, poczem zaczęli moskale strzelać granatami i kartaczami z czterech dział. Przy pierwszem tem spotkaniu strzelcy chlubnie się odznaczyli i ani na chwilę nie zachwiali się. Po ośmiogodzinnym ogniowym boju rozstrzygnął walkę atak kosynierów, moskale natychmiast w nieładzie zaczęli się cofać i zostawili plac boju. Obronę miasta i mostu powierzył Taczanowski Władysławowi Niegolewskiemu, posłowi na sejm pruski pleszewskiemu. Niegolewski wywiązał się chwalebnie z danego mu polecenia, bo całą ludność do broni powoławszy, ustawił na moście. W bitwie pod Pyzdrami szczególnem męstwem odznaczył się major Strzelecki szef sztabu, który wśród gradu kul z najzimniejszą krwią obchodził pozycye, tudzież Jan Działyński, Faucheux dowódca oddziału, Ganier, dowódca kosynierów, Osten, kapitan strzelców, Skąpski, porucznik strzelców, Prądzyński, rotmistrz, Kaniewski, Stanisław Budziszewski, szeregowcy od ułanów i Lewiński z całą swą kompanią, Mańkowski, Norbert Szuman i inni. Siły powstańcze w tej bitwie wynosiły 1200 ludzi: 500 strzelców, 650 kosynierów i 50 jazdy, moskiewskie składały się z 9 kompanii piechoty, tudzież znacznej liczby kozaków i straży granicznej oraz 4 dział. Dzięki bardzo dobrej pozycyi straty Taczanowskiego były nieznaczne, bo tylko 8 zabitych i 27 rannych, między nimi dowódca Faucheux, po którym objął dowództwo Turno. Straty moskali natomiast były wiele większe, gdyż przez cały czas walki moskale zakryci byli tylko rzadkimi krzakami, gdzie kule powstańców łatwo dosięgały.

[Ojczyzna, dziennik polityczny, literacki i naukowy 1865 nr 6]
W boju pod Pyzdrami d. 29 kwietnia oddział francuza Faucheux, nie znajdował się w przedniej straży, lecz z miasta na pole walki szedł w tylnej straży i to nie cały jego oddział, ale tylko 80 ludzi, reszta zaś bowiem, mniej więcej 200 ludzi, pomimo nalegań Taczanowskiego została w mieście Pyzdrach. Taczanowski nie mógł rozkazać francuzowi Faucheux, gdyż ten tylko dobrowolnie przyłączył się do niego (Taczanowskiego) i dopiero po długiem i cierpkiem parlamentowaniu zgodził się na to, że weźmie udział w boju z częścią swojego oddziału. Na stanowisku gdzieśmy oczekiwali nieprzyjaciela, Faucheux ze swymi 80ciu ludźmi, został postawiony na lewem skrzydle w rezerwie; gdy jednakowoż Moskale długi tyraljerski łańcuch rozciągnęli, Faucheux z rezerwy poszedł w naszą linję tyraljerską. Po półgodzinnym boju, Foucheux został rannym i Turno objął dowództwo nad jego oddziałem. Reszta oddziału Faucheux’go, która została w mieście, dopiero ku końcowi potyczki, przyszła na pole bitwy. Podczas trwania ognia, Turno dobrze się zachowywał, me można jednakowoż powie dzieć, aby jego oddział głównie przyczynił się do zwycięztwa. Podobne wyrzeczenie byłoby ubliżeniem dla innych dowódców kompanji strzeleckich, którzy również porządnie i spokojnie stali w ogniu. Szczególnie byłaby dotkniętą pierwsza kompanja strzelców z obozu Taczanowskiego, która pod dowództwem kapitana Lewińskiego najpierwsza ogień rozpoczęła i naj więcej miała rannych. Na swe nieszczęście jednakowoż nie miała owa kompanja w swych szeregach ko respondentów, w których oddział Faucheux’go obfito wał i dla tego się w nim tyle bohaterów po gazetach namnożyło