penitencjał

Księga zawierająca taryfę pokut. Praktyka wyznaczania konkretnie przewidzianej pokuty za konkretny grzech upowszechniona została w VI wieku przez mnichów iroszkockich. Wyparła spowiedź publiczną. Zanikła już w średniowieczu na rzecz indywidualnego podejścia (XII wiek). W tym czasie spowiadano się każdorazowo przed Komunią (gdzieniegdzie dopuszczano trzy Komunie po spowiedzi). Wg taryfikatora pokutą były najczęściej posty, jałmużna, modlitwy lub jakaś forma zadośćuczynienia. Z początku też rozgrzeszenie otrzymywano dopiero po odbyciu pokuty.