(łac. dominus), władca. Określenie wywodzące się z tytułu żupan, oznaczającego naczelnika terytorium mniejszego niż plemię, ale większego niż rodzina czy klan. W XIV wieku pan wyparł określenie gospodzin. W księgach metrykalnych XIX wieku używane najczęściej dla oficjalistów i nauczycieli - w odróżnieniu od GenerosusDominus (G.D.) - urodzony pan, dziedzic, lub Magnificus Dominus (M.D.) - wielmożny pan, używanych odpowiednio do właścicieli wsi lub większego obszaru.