oko

Wieloznaczny symbol występujący w wielu kulturach. Często wykorzystywany w heraldyce.

1. W kulturach monoteistycznych - w tradycji europejskiej, chrześcijańskiej i judaistycznej miało związek ze światłem, słońcem, duchem. Było oznaką uwagi, widzenia w głębi, przenikania na wskroś. Stanowiło zwierciadło duszy. Szczególną formą było Oko Opatrzności - symbolizujące wzrok Boga Ojca w Trójcy Jedynego (otoczone trójkątem), z promieniami rozchodzącymi się na zewnątrz. Często było łączone z Tetragramem (również pisanym po hebrajsku).

2. W kulturach materialistycznych, pogańskich i wywodzących się z nich tradycjach dualistycznych - oko najczęściej odnoszono do pary, gdzie prawe oko łączono z aktywnością, przyszłością, żarem słonecznym - zaś lewe z biernością, przeszłością, Księżycem. W Buddyzmie trzecie oko symbolizowało "mądrość" mającą łączyć te przeciwstawności. W Egipcie oko udjat - czyli sokole oko boga Horusa symbolizowało przewidywanie i wszechwiedzę, a spoczywając na berle także władzę, nietykalność i wieczną płodność. W masonerii i ezoteryzmie trójkąt otaczający oko oznaczał trwanie (podstawa) ciemności (lewy bok) i światła (prawy bok). Był to symbol najwyższego architekta, doskonałości, oświecenia przenikającego zabobon.