świątnicy

Ludność służebna, zazwyczaj całe wsie, zobowiązane do służby w ważniejszych ośrodkach kościelnych w zamian za dziedziczne i wolne od niektórych danin użytkowanie ziemi. Pod Krakowem istniały cztery takie wsie - Świątniki, Szczytniki, Trąbki i Górki. Gromady były zobowiązane co tydzień wysyłać 4 osoby do obsługi, a na większe święta 9 - zaś do ich obowiązków należało stróżowanie, dzwonienie, otwieranie, zamykanie, sprzątanie, załatwianie drobnych sprawunków. Służba ta miała wiele mankamentów, którym próbowano zaradzić chcą wprowadzić roczną służbę wybranych przez gromadę osób (nie powiodło się to).