adoptio per arma

Przyjmowanie do herbu, adopcja herbowa, istniejące od czasów średniowiecza zwyczajowe prawo adopcji do rodów heraldycznych. Określenie rozpowszechnione od czasów Unii Horodelskiej w 1413. Rycerskie rody litewskie nie posiadały herbów więc 47 rodzin polskich przyjęło tyleż litewskich do swoich herbów. W przeciągu dwóch wieków łącznie znanych jest 57 takich przypadków.
Sejm warszawski w 1578 r. wydał prawo o nowej szlachcie, wedle którego nobilitacje miały odbywać się tylko na Sejmie lub w wojsku. Ponieważ jeszcze w XVI i XVII w. zdarzały się przypadki, że już nie ród, ale poszczególni jego przedstawiciele korzystali z tego prawa, Sejm postanowił zabronić takich praktyk. W 1633 r. sejm koronacyjny, orzekł, że konstytucja z 1578 r. dotyczy również kwestii prywatnych adopcji. W związku z tym wydano bezwzględny zakaz takich adopcji wstecz, począwszy od 1578 r., oraz świadczenia za szlachtą w ten sposób kreowaną, pod karą utraty własnego szlachectwa.
(VL, t.III, s.382, f.805).

Chociaż konstytucja z 1601 zabroniła przyjmować do rodu herbu nieszlachcica czyniono to dalej w celach zachęcenia Żydów neofitów co wiązało się również z dawaniem nazwiska. Zdarzało się to do końca XVIII wieku.