Herbem mieszczańskim nazywa się z pewnym uproszczeniem herb rodów lub osób nie posiadających szlachectwa. Herby mieszczan spotykane są już u zarania heraldyki, od XIII-XIV w. Początkowo, podobnie jak herby rycerskie, przyjmowane samowolnie, później, ich używanie w większości monarchii podlegało kontroli heroldii, a nadawanie było przywilejem władcy lub jego urzędników. Herby mieszczańskie niekiedy wykształcały się z gmerków, ulegających heraldyzacji. Chociaż w historycznej ikonografii spotyka się różnie ukształtowane herby mieszczańskie, to współczesna heraldyka uznaje, że herb mieszczański powinien różnić się od szlacheckiego kilkoma elementami: * zastosowanie określonego typu hełmu turniejowego, tzw. żabi pysk (niem. Stechhelm) * brak medalionu na szyi hełmu. * brak korony hełmowej