Portal w rozbudowie, prosimy o wsparcie.
Uratujmy wspólnie polską tożsamość i pamięć o naszych przodkach.
Zbiórka przez Pomagam.pl

Henryk Dmochowski

Zdjęcie powstańca styczniowego Henryk Dmochowski
Henryk Alojzy Michał Dmochowski, "Henry D. Saunders" ur. 26.10.1810 Zabłocie, (ceremonia chrztu 17.10.1811 Wilno św. Jan[9]) poległ 11.5.1863. Syn Michała i Anny Deslebert (córki majora dawnej artylerii litewskiej). Wnuk Alojzego, bratanek Kazimierza - arcybiskupa mohylewskiego.

Studiował prawo na Uniwersytecie Wileńskim m.in pod kierunkiem Aleksandra Mickiewicza - brata Adama. Walczył w Powstaniu Listopadowym w oddziale Józefa Zaliwskiego, próbując z nim wzniecić powstanie ponownie w 1833 w witebskim. Musiał uciekać za granicę. Więziony przez Austriaków od 1834 do 1841 w Kufstein. Po walkach w 1846 na ulicach Lwowa udał się do Paryża gdzie kształcił się rzeźbiarsko pod kierunkiem Davida D'Angers'a, Londynu i USA gdzie rozwinął talent snycerski. W Europie wykonał m.in-. słynną rzeźbę satyryczną przedstawiającą medalion w kształcie spluwaczki, przedstawiający Jakuba Szelę i kanclerza Metternicha. W USA wykonał wiele popiersi sławnych osób, m.in. Pułaskiego i Jeffersona, zyskując wielką sławę. Otrzymał nawet w USA patent masoński. W 1853 ożenił się z Heleną Schaaff (pianistką filadelfijską), która zmarła niedługo po poronieniu drugiego dziecka w 1857 (wcześniej zmarło też pierwsze dziecko) - z wielkiego żalu wykonał wówczas przepiękny marmurowy nagrobek. Do kraju wrócił po amnestii w 1861. Tu stworzył między innymi pomnik Włodzimierza Syrokomli i posąg świętego Władysława dla tutejszej katedry.

W Powstaniu naczelnik wojenny powiatu dziśnieńskiego. Uformował oddział ok 100 ludzi, sam poległ jednak szybko od pierwszego strzału w bitwie pod Porzeczem 11.5.1863.

Wzrostu wysokiego, włosów jasnych i tak samo brwi, oczy ma błękitne, nos trochę zadarty, twarz okrągłą; bokobrodów i wąsów do 1831 nie nosił.
Źródło
Opracowanie GP
Nadawca
GP
Uwagi
Bibliografia:
[1] Wiadomości z pola bitwy 1863, 20.6.1863
[2] Dziennik Poznański 20.6.1863
[3] Gazeta Warszawska 27.6.1863
[4] Tygodnik Illustrowany 25.5.1861
[5] Paszko G. (red), Pamiać. Dokszycki rajon, Mińsk 2004, s 124-125
[6] G. Malinowska, Pamiętnik Kresowej Nauczycielki z lat 1833-1921, Bydgoszcz 1995 s.33-34;
[7] Zieliński, Bitwy ...
[8] Wywiad środowiskowy w miejscu pochówku.
[9] Akt chrztu, par. Wilno, św. Jan
[10] Akt ślubu rodziców par. Mejszagoła 1809

Miejsce śmierci w wielu publikacjach jest niejasne. Z prasy wynika że poległ w maju 1863. Wymieniane są nazwa: Józefowo, Poryck, Porzecz, Porycz. Zieliński twierdzi że zmarł pod Poruczem. Malinowska w pamiętniku wspomina o zasadzce oddziału cesarskiego na powstańców na pograniczu guberni mińskiej, w Józefowie, miejscu zamieszkania gen. Józefowicza, w której zginął Henryk Dmochowski-rzeźbiarz. Paszko twierdzi, że bitwa odbyła się w wiosce Porecze a jednego z rannych pochowano w Dolcach Małych, jednak ten sam w innym miejscu twierdzi że partia liczyła 280 i została rozbita 2-3.12.1863 na postoju w Pożeczu po donosie popa prawosławnej cerkwi Wolborowickiej o. Juliana Jaleńskiego [s. 88-91]. Dzięki ustaleniu miejsca pochówku Dmochowskiego udało się ustalić prawidłową lokalizację w parafii Dokszyckiej, (PSB i Wikipedii - błędnie!).
METRYCZKA REKORDU
Id
58689
Imię
Henryk
Nazwisko
Dmochowski
Zdjęcie
Artykuł
brak
Nadawca
GP
Źródło
Opracowanie GP
Link do tego rekordu
Link wewnętrzny GP (BBCode)
Cytowanie naukowe