Mamert Wandali

Właściwie Mamertyn Władysław Wandel, syn Konstantego i Romantyny (Romany) Wodzyńskiej (zm. 1856 Łowicz). Urodzony prawd. w 1847 roku (choć akt chrztu informuje o roku 1855). Wbrew podaniu rodzina nie miała związków z włoską rodziną Vandeli, czy Vandalli. Ojciec faktycznie ukrywał się przed Moskalami, nie walczył jednak w Powstaniu Listopadowym, lecz od 1828 ukrywał się przed komisją wojskową (fakt ten nie został dobrze zapamiętany przez syna, z racji na wczesną śmierć ojca).

Mamertyn, wg jego własnych, opowiadań brał czynny udział w organizacji cywilnego Rządu Narodowego w Rawie Mazowieckiej, potem walczył w oddziale gen. A. Jeziorańskiego w bitwach pod Rawą i Lubochnią. Aresztowany w Grójcu, po uwolnieniu uczestniczył w życiu społecznym, był korespondentem i literatem. Informacje te są jednak poddawane w wątpliwość z powodu zbyt młodego wieku (8 lat), który potwierdza akt chrztu i akty małżeństw.

W 1915 r. ewakuowany do Rosji w 1919 r. wrócił do kraju. Z trzema żonami miał 10 dzieci. Odznaczony wieloma orderami w tym Krzyżem Niepodległości. Jeden z ostatnich weteranów Powstania Styczniowego. Zmarł i został pochowany w Warszawie.