Marcin Rębacz

ur. 9 XI 1843 w Szczurowej, zm. 18 IV 1920
w Wieliczce
Nauczyciel, dyrektor szkoły męskiej w Wieliczce, uczestnik powstania 1863-64; syn chłopski. Po ukończeniu szkoły realnej w Tarnowie, rozpoczął naukę na kursie pedagogicznym w Krakowie, którą przerwał wybuch powstania styczniowego. 6 marca 1863 przeszedł przez granicę i przystąpił do oddziału Mariana Langiewicza, stacjonującego wówczas w Goszczy. Przydzielony do pułku Dionizego Czachowskiego brał czynny udział w walkach (pod Chrobrzem i Grochowiskami). Po opuszczeniu wojsk przez Langiewicza, opuścił powstanie i powrócił w rodzinne strony. Ukończył kursy pedagogiczne
w Krakowie i w październiku 1863 objął pierwszą posadę
nauczyciela w Pobiedrzu (obecnie Paszkówka pod Wadowicami). Pracował następnie w szkołach w Kętach, a od 1872 w Liszkach, gdzie dał się poznać jako dobry nauczyciel
i gorliwy patriota. W 1875 zaproponowano mu posadę nauczyciela w 3-klasowej Szkole Męskiej w Wieliczce, gdzie od 1904 pełnił funkcję dyrektora szkoły. Był poważanym
obywatelem, piastował mandat radnego miejskiego, był delegatem do Rady Okręgowej Szkolnej, sekretarzem Towarzystwa Ludoznawczego oraz członkiem wielu innych
towarzystw, przyczynił się też do założenia Towarzystwa Sadowniczo-Ogrodniczego. Po przejściu na emeryturę wielokrotnie zapraszano go na uroczystości ku czci powstania
styczniowego. Pod koniec życia napisał i wydał pamiętnik Z biegiem życia. Kilka wspomnień dla pamięci młodszego pokolenia. Zmarł w wolnej Polsce, 18 kwietnia 1920 i został
pochowany na cmentarzu w Wieliczce; niestety, miejsce, w którym go pochowano, pozostaje dziś nieznane.