Slaski Jan Feliks

Jan Feliks Slaski. h. Grzymała, ur. ok. 1768 Szarbia, zm. 5.1.1847 Rzeplin, pow. olkuski.[1][3]. Syn Adama Slaskiego i Anny Ludwiki Walewskiej.[1][2]

Bardzo wcześnie osierocony przez ojca (który zmarł w 1773). Otrzymał po nim w spadku spłatę w wysokości 89420 złotych polskich.[9] Wojski krakowski. Właściciel Warzyna. 21.6.1789 w Sancygniowie ożenił się z Ludwiką Dembowską, h. Jelita.

Teść Stefan Dembowski namówił go do udziału w Powstaniu Kościuszkowskim . 25 marca 1794 naczelnik mianował go generałem majorem ziemiańskim pow. proszowickiego i ksiąskiego. Jan Feliks sprowadził do miejsc zbiórki w Koniuszy ok. 300 zbrojnych chłopów z okolic i miasteczka Skała, w tym Wojciecha Bartosza. Rekrutację do oddziału Slaskiego opisał w powieści "Rok 1794" (tom III - Insurekcja) Władysław Reymont (choć nieprawidłowo zlokalizował ją w Rzeplinie, nie należącym jeszcze wówczas do Slaskich).
Jan Feliks stanął na czele oddziału prawie 2000 kosynierów i pikinierów (m.in. przyprowadzonych również przez brata - Andrzeja). Po brawurowym ataku na rosyjskie działa pod Racławicami (4 kwietnia) oddział został przemianowany na regiment grenadierów krakowskich, choć ponad połowa wróciła do domów.[6] Atak został uwieczniony na obrazie "Bitwa pod Racławicami". Jan Feliks jest też główną postacią na grafice B. Gembarzewskiego "Wjazd Jana Feliksa Slaskiego na czele kosynierów do Krakowa". Jan Feliks był autorem "Raportu do Komisji Porządkowej Województwa Krakowskiego przez Naczelnika Kościuszkę podpisanego", w którym opisał przebieg bitwy i który stanowi główne źródło do historii tego wydarzenia.
Dalej prowadził agitację i uzbrajanie, choć założony przez niego regiment coraz bardziej się zmniejszał. M.in. wprowadził dla zachęty w swoich dobrach uwłaszczenie chłopów. Na czele oddziału walczył pod Szczekocinami (6 czerwca).[5] choć regiment liczył już tylko 663 żołnierzy.[6]
Od 30 sierpnia 1794 przeniesiony na własną prośbę do służby cywilnej, członek Deputacji Indagacyjnej Rady Najwyższej Narodowej.
Po upadku Powstania na skutek represji i zadłużenia utracił Warzyn, który został sprzedany w 1802 Michałowi Baierowi. Przez pewien czas dzierżawił wieś Kotelanka[14] na Wołyniu w dobrach wujostwa Walewskich., gdzie pracował z synem Ferdynandem. Współpracował tam z Fryderykiem Lubomirskim z Równego i zaprzyjaźnił z mieszkającym po sąsiedzku gen. Kniaziewiczem.[9] Syn Ferdynand żył tam przyjaźniąc się serdecznie z Tadeuszem Walewskim. Zmarł tragicznie około 1830 roku. [15]
W 1813 żona otrzymała spadek po swoim bracie kanoniku Mikołaju Dembowskim. Rzeplin i Stoki będące do tej pory jego własnością miały zostać sprzedane, lecz Slascy zapewne podjęli decyzję o osadzeniu się w tych dobrach. [9] Pełnił tu funkcję wójta i wybudował dwór.[8][9] Łożył też na utworzenie szkoły elementarnej.[10] Rodzina pozostała w tej wsi do lat 60-tych XIX wieku. W 1823 był chrzestnym wnuka w par. Grębynice, które syn Adam krótko dzierżawił.[12] W 1828 przebywał krótko w Warszawie.[11] W 1835 jest chrzestnym wnuczki Jadwigi.[13] Pełnił też funkcję marszałka sejmiku olkuskiego uzyskując w 1837 potwierdzenie szlachectwa.[9]
1843 był winny zmarłemu Mateuszowi Kurczewskiemu, wg ugody z 1826 - 3356 złp[4]

Pochowany Minoga przy kościele (cmentarzyk nie istnieje).
Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy. W Iwanowicach, na budynku izby regionalnej została wmurowana tablica poświęcona Janowi Feliksowi Ślaskiemu.

Dzieci:
* Adam, ur. 1789
* Władysław, ur. ok. 1790
* Ferdynand, ur. ok. 1790
* Teodor Stanisław Jan Nepomucen, ur. 1794, poseł na Sejm [2]

Bibliografia

[1] Księga zgonów par. Minoga - akt zgonu Jana, akt zgonu Ludwiki
[2] Polski Słownik Biograficzny - hasło Jan Feliks Slaski
[3] Wielka Genealogia Minakowskiego
[4] Dziennik Urzędowy Gubernii Lubelskiey. 1843, nr 33
[5] Portal rzeplin.pl
[6] Bauer Krzysztof, Wojsko koronne powstania kościuszkowskiego, Warszawa 1981
[7] Trembałowicz-Chęć Izabela, Generał major Jan Feliks Slaski, w: Muzeum Narodowe we Wrocławiu
[8] Dziechciarz Olgierd, Dzieje Rzeplina do 1945 r., w: Przegląd Olkuski 3.7.2016
[9] Slaski Michał, Slascy-przodkowie, maszynopis w zbiorach rodzinnych
[10] Gazeta Warszawska. 5.10.1821 (nr 159)
[11] Kurjer Warszawski. 27.9.1828
[12] Księga chrztów par. Korzkiew
[13] Księga chrztów par. Minoga
[14] SGKP
[15] Gazeta Warszawska 21.4.1855