Strony rodzinne Powstanie Styczniowe Narzędzia Ziemiaństwo Materiały Archiwum zdjęć Forum Kontakt
Zarejestruj się lub Zaloguj się
Portal w rozbudowie, prosimy o wsparcie.
Uratujmy wspólnie polską tożsamość i pamięć o naszych przodkach.
Zbiórka przez Pomagam.pl

Topolnicki Eugeniusz (1872-1916)

Marcin Niewalda
8.04.2025 20:10
Eugeniusz Topolnicki Eugeniusz Topolnicki, h. Sas, ur. 11.07.1872 Złoczów, Szlaki 19, (chrz. zapisany 1.3.1879), zm. 10.4.1916 Zamość. Syn sędziego, Henryka Józefa Topolnickiego, oraz Ludmiły Karoliny "Pyszniak" Bielińskiej.

Dzieciństwo i rodzina

Akt chrztu Eugeniusza Topolnickiego Jego rodzina wywodzi się ze szlachty wołoskiej, od XIV wieku mieszkającej w granicach Rzeczypospolitej, obszaru Północnych stoków Karpat. Przodkowie przez wiele pokoleń dzierżyli stanowisko proboszczów grecko-katolickich, wiernych Rzymowi i królowi polskiemu. Rodzinę cechował jednak - jak w rodzinach wołoskich - poczucie niezależności, rzetelności, dbałości o powierzone stanowiska.
Eugeniusz miał 4 rodzeństwa - 3 braci, Henryka Artura, Włodzimierza Alfreda (zmarłego młodo) i Edwina Leona, oraz siostrę Olgę

Kalendarium
  • 1884 - Eugeniusz Topolnicki Rozpoczęcie nauki w gimnazjum w Złoczowie (uczęszczał tu do klasy I i II)[19]
  • 1886 - Przenosiny do szkoły w Kołomyi (klasa III, IV i V)[19]
  • 1888 - Uzyskał wypis poświadczenia szlachectwa w Sądzie w Lwowie[1]
  • 1889 - Klasa VI - ukończona w Złoczowie[19]
  • 1890 - Klasa VII i VIII w Samborze. [19]
  • 1893 - Skończył VIII klasę gimnazjum w Samborze z oceną pierwszą[20] a na jesieni zdał egzamin dojrzałości[16] i rozpoczął studia we Lwowie.
  • 1894 - Rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, Wydział Prawa
  • 1895 - Służył w wojsku austriackim.[2]
  • 1898 - Przystąpił do egzaminu rządowego prawno-historycznego
  • 1900 - Mianowany podporucznikiem rezerwy (pułk stacjonujący w Przemyślu) [2][9]
    - - Ukończył studia. Rektorem wówczas był Władysław Abraham, profesor prawa i specjalista prawa kanonicznego, a dziekanem wydziału Stanisław Głąbiński, profesor ekonomii politycznej
    - - Przystąpił do egzaminu rządowego w języku ruskim
    - - Rozpoczął 6-miesięczną praktykę w Sądzie Powiatowym w Tarnopolu
  • 1901 - Eugeniusz Topolnicki w wojsku austriackim Otrzymał posadę askultanta przy Sądzie w Tarnopolu (bezpłatną, z dodatkiem)
  • 1902 - Złożył trzeci egzamin rządowy z nauk politycznych
  • 1904 - Zdał egzamin sędziowski uzyskując wynik dobry. Uzyskał prawo wykonywania zawodu w języku polskim i rusińskim.
    - - 17.11.1904 złożył przysięgę sędziowską na ręce radcy dworu, prezydenta Sądu Obwodowego w Tarnopolu Michała Stefki.
  • 1908 - Otrzymał medal jubileuszowy[2]
  • 1909 - Sędzia w Radziechowie
  • 1912 - Sędzia Dobromilu
    Eugeniusz Topolnicki z żoną - - 10 października ślub we Lwowie z młodziutką, 16-letnią Stanisławą Franciszką Kuhles, zwaną w rodzinie Erni (Ernestyna) urodzoną w Berlinie, córką Józefa Adolfa Gottlieba i Pauliny Herminy Albertyną Wollf (która była 5 lat młodsza od swojego zięcia - Eugeniusza). [17]
  • 1914 - Razem z żoną wyjechali na Węgry. Zapewne tam Eugeniusz otrzymał powołanie do stawienia się do służby związanej z wojną.
    - - Eugeniusz, w obliczu idącej wojny, spisał testament, datowany 15.9.1914, zawierający m.in tekst: "Ponieważ zostałem posłany jako porucznik do obozu wojskowego i możliwem jest, że z wojny nie wrócę ustanawiam na wypadek mojej śmierci moją uniwersalną spadkobierczynię żonę moją Stanisławę Franciszkę dwojga imion z Kuhlesów Topolnicką do całego mojego majątku jaki po mnie zostanie. Taka jest moja ostatnia wola, co rozporządziłem swobodnie, rozważnie bez przymusu i jako zdrowy na umyśle i przytomny. Beregszasz 15 września 1914". Żona była już w wtedy w 7 miesiącu ciąży.
    - - Żona wyjechała na ucieczkę do Wiednia, gdzie w listopadzie urodził się syn Adam.
  • 1915 - Sędzia powiatowy w Tłumaczu, audytor w Zamościu,
    - - Mianowany został nadporucznikiem pułku pospolitego ruszenia rezerwy [10]
    - - miał miejsce chrzest syna Adama
    - - Pracował w Sądzie Rejonowym w Zamościu, w Katedrze Prawa Karnego, na stanowisku audytora[18]
  • 1916 - Eugeniusz Topolnicki list pożegnalny W okręgowym sądzie wojskowym w Zamościu.
    - - Będąc sędzią wojskowym, został wprowadzony w błąd który doprowadził do osadzenia w warunkach wojskowych niewinnych ludzi w więzieniu w Grazu. Prawdopodobnie była to ustawka władz CK aby zastraszyć żołnierzy przed dezercją.[11]
    - - Nie mogąc poradzić sobie z ciążącą na nim winą popełnił samobójstwo. W liście do żony napisanym przed śmiercią pisał: "Już prawie 7 nocy spędziłem bezsennie, dręczyła mnie myśl, iż będąc pociągnięty do odpowiedzialności, za to, że nie sprawowałem należycie nadzoru nad rzeczami jakie mi powierzono (...). Kto by się mógł spodziewać, że tak skończę. Na pogrzeb nie przyjeżdżaj, bo chciałbym, abyś mnie zachowała w pamięci żywego, jak ja Ciebie i naszego kochanego Adasia. Proszę Cię bardzo, nauczaj nasze wspólne dziecko i wychowaj go na uczciwego człowieka."
    - - Eugeniusz został pochowany na cmentarzu wojskowym w Zamościu.[15] Prezydium Sądu Powiatowego w Tłumaczu, w którym pracował przeznaczyło składki na wieniec na fundusz Wdów i Sierot o polskich legionistach.[7]
    - - Posiadał medal i Krzyż Jubileuszowy Armii Austriackiej.[18]
  • 1917 - Wdowa, zamieszkała w Przemyślu przy ul. Słowackiego 52, gdzie mieszkali rodzice jej męża oraz szwagierka Olga. Przez kilka lat starała się rentę po zmarłym mężu, oraz o wsparcie na rozpoczęcie działalności krawieckiej. Przyznane to jej zostało, pod warunkiem powtórnego ożenku - co zapewne skłoniło ją w 1920 do ślubu z Romanem Iglantowiczem - urzędnikiem pocztowym. Pensja sieroca dla Adama została przyznana w 1922 i wydawana do 1932. Stanisława zmarł w1931 i została pochowana w Przemyślu.


    Informacje rodzinne

    Eugeniusz Topolnicki Żona (ślub: 10.10.1912 Lwów[14]) Stanisława Franciszka Kuhles
    Dzieci:
    * Adam, ur. 1914,
    * ?? (zmarł jako małe dziecko). Wg opowieści rodzinnych, drugi syn Eugeniusza zmarł w młodości po tym, jak służąca nakarmiła go kiszoną kapustą, po czym dostał boleści brzucha. Matka poradziła służącej, aby uciekła zanim ojciec wróci.[11]

    Matka żony, po wczesnej śmierci męża, wyszła powtórnie za mąż za Włodzimierza Giżowskiego i to on był najbliższym dziadkiem dla małego Adama.

    => Genealogia rodziny Topolnickich

    Bibliografia

    [1] CDIAL 165-3-4667
    [2] CDIAL 780-3-907
    [3] Szematyzm 1905
    [4] Gazeta Narodowa 1909 nr 191
    [5] Gazeta Narodowa 1912 nr 172
    [6] Sprawozdanie gimn. w Złoczowie 1891
    [7] Nowa Reforma 18.4.1916
    [8] Księga chrztów par. Złoczów
    [9] Gazeta Lwowska 29.12.1900
    [10] Czas, 11.5.1915
    [11] Przekaz rodziny Urszula Topolnicka zam. Dziedzic
    [12] Topolnicki Tadeusz, Saga rodu Topolnickich h. Sas. (msps), Archiwum rodziny Niewaldów
    [13] Młynarczuk Aldona, Honor. Kiedyś rozumiano to słowo inaczej, audycja w Radiu Polskim 19.10.2013
    [14] Księga ślubów Lwów, par. św. Mikołaj
    [15] Młynarczuk Aldona, Topolniccy herbu Sas, Historia Eugeniusz de Sas Topolnickiego i Adama de Sas Topolnickiego na podstawie zebranych i zachowanych dokumentów, pdf 2013, Archiwum rodziny Dziedzic
    [16] Świadectwo egzaminu maturalnego Eugeniusza Topolnickiego, Archiwum rodziny Dziedzic
    [17] Akt ślubu Pauliny Kuhles z Włodzimierzem Giżowskim, par. Przemyśl 1910
    [18] Schematismus des k. u. k. Militär-General-Gouvernements für das österreichisch-ungarische Okkupationsgebiet in Polen 1915
    [19] Świadectwa szkolne Eugeniusza Topolnickiego, Archiwum rodziny Dziedzic
    [20] Sprawozdanie c.k. Gimnazyum Arcyksiężnej Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1893