Łunin, pow. piński

Łunin albo Łunno, wieś i wielkie dobra, dawniej w województwie brzesko-litewskiem, teraz w pow. pińskim, okr. polic. łohiszyński, z zarządem gminnym, przy głuchym gościńcu wiodącym z mka Pohosta do Koźangródka, o 23 w. od Pińska, w najlesistszej miejscowości polesia pińskiego, mającej od północy i południa nieprzebyte moczary kotlin rzek Bobryka i Cny,t teraz osuszających się przez roboty jenerała Żylińskiego i wyprowadzenie tak zwanego kanału łunińskiego. Ł. jest dawnem dziedzictwem Lubeckich.

Gmina łunińska ma 7 starostw wiejskich, 16 wsi (Ł., Wólka, Bostyń, Dubówka, Łobcze, Weluta, Lipsk, Borowiki, Łuniniec, Meleśnica i inne), 1911 włościan płci męskiej. W Ł. osad wiejskich około 100, cerkiew parafialna. W pobliżu piękna rezydencya ks. ks. Lubeckich, zawierająca nieco pamiątek i bibliotekę, kościół z muru wzniesiony przez dziedziców w r. 1794, był filią parafii benedyktyńskiej horodyszczańskiej; po kasacie parafii w Horodyszczu około r. 1866 filią łunińską przyłączono do parafii pińskiej. Tu żył długo na kapelami i umarł w r. 1828 we wrześniu, uczony i cnotliwy ksiądz eks-kartuz z Berezy Paweł Gieniusz, historyk kościoła (ob. Bibl. Estrejchera, t. II, str. 33) a przy tern przyrodnik, przyjaciel botanika Wolfganga i pomocnik w pracach jego (ob. Życiorys jego w T t. Atheneum Kraszewskiego, za rok 1850, str. 225).

Dobra łunińskie obfitują w lasy, ryby, łąki i zwierzynę, mają grunta lekkie, obszaru przeszło 595 włók, gotowy grosz z młynów, propinacyi, rybołówstwa i smołami; po osuszeniu zaś błot przybywają gospodarstwu znaczne zasoby w sianie. Do dominium Ł. należą nadto dobra Bohdanówka około 377 włók i Wiełuta około 271 włók, zupełnie tej samej natury poleskiej. Ostatniemi czasy Bronisław przezwał się Aleksandrem z Łunina Lubeckim (ob. Kalendarz
wileński za rok 1867, str. 77)
[SGKP]