Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Lenina Wielka, pow. starosamborski
6.03.2012 22:07
Lenina Wielka
Lenina Wielka (po rus. Linyna Wełyka), wś w pow, staromiejskim, 8 kil. na płd. zach, od Staregomiasta. Na płn. leży Bilicz, na płn. wsch. Terszów, na wsch. Spaś i Busowisko, na płd. Strzyłki i Tysowica, na zach. Lenina Mała i Ławrow- Przez wś płynie pot, Lenina, dzieląc ją na część większą płd. i mniej. płn. Wchodzi on tu z Ławrowa, od zach., a tworząc łuk lekko na płd. wygięty, przybiera kierunek płn, wsch. i wchodzi na granice Terszowa i Spasa. Od praw. i lew, brzegu zasilają Leninę w obrębie wsi liczne potoki. Z tych najważniejsze: od praw. brzegu Seminów, płynący od płd, zach. na płn. wsch., zasilony licznemi strugami; od lewego brzegu; Szczubranów, płynący ze strony płn.? lesistej, na płd. W dolinie Seminowa i napraw. brzegu Leniny leżą zabudowania wiejskie; na lew. brz. Leniny leśniczówka (419 m.;. W płn. stronie obszaru wznosi się na niwie Tiażki szczyt jeden do 577 m„ W stronie płd-wsch leży las Oleny (szczyt 659 m.) a w stronie płd. las Osowie (szczyt 047 m.)» Na płn. spada ta część stopniowo ku dolinie Leniny. Wzdłuż lew. brzegu Leniny idzie droga, wiodąca z Tarczowa do Ławrowa.
Własn. wiek, w L. Małej i Wielkiej ma roli or. 186, łąk i ogr. 44, past, 238, lasu 1275 mr,; własn, mniej, roli ornej 2583, łąk i ogr, 248, pastw. 1826, lasu 110 mr. W r. 1880 było w L. Małej 395 mk„ a w L. Wielkiej 938 mk. w gminie, 75 na obszarze dwór. (obrz, gr.-katol, z wyjątkiem kilkunastu rzym,-katol.). Par, r.-katol w Staremmieście, W L. Małej jest gr.-katol kapolania, a w L. Wielkiej parafia, obie należą do dek. staromiejskiego a dyecezyi przemyskiej. W obu wsiach są cerkwie, w L, Wielkiej szkoła etat. l-klas.* młyn i tartak pnrowy; w L. Małej kasa pożycz, gm. z kapit. 416 zł, w. a.
W L. Wielkiej zachowała się pamięć o napadach tatarskich. Śród lasu leży pole nazwane „Tatarynowem", a. podanie mówi, że tu dopędził w czasie napadu tatarskiego Tatarzyn je« dnego z mieszkańców wsi i chciał go zabić. Zagrożonemu nadbiegają jednak w pomoc żona i oboje zabili Tatarzyna. Stąd wywodzą nazwę pola. Ciekawa jest także okoliczność, że nazwijska niektórych mieszkańców wskazują na pochodzenie tatarskie (np. Kithaa, Kałmuk, Kerosz i i p.).. L. Wielką wspomina już hramota książęca z r. 1292. Wówczas to nadał Lew ks. halicki wieś tę wraz z innemi biskupowi Samborskiemu. Darowiznę tę potwierdził Zygmunt August w r. 1548. (Ob. „Ławrow, seło i monastyr*4 w Naukowym Sbornyku, Lwów 1860, str. 324. „Die ruthenische Fr&ge in Galizien, beleuohtet Ton einem Russinen, Lemberg 1850, str. 65). Później przeszła wś w posiadanie królów polskich i jako taka należała wraz z L. Małą do krainy gwoździeckiej a ekonomii Samborskiej. W lustracji ekon. samb, odbytej za czasów Jana III czytamy (Rkp. Oasol. N. 1255, str, 206): „Wieś L# Wielka ma łanów 22%, zosobna kniazkich łanów 2, popowski 1. Czynsze na św. Marcin: źyrowszczyzna, stróżne, kuchenne, %% sądy zborowe, owies, gęsi, kury, drzewo do żupy tak płacą i odwożą jak Strzelbice. Zosobna gromada płaci ze wszech ćwierci gr, 10. z pustych łanów koszonych po gr. 0 a obsianych po gr. 8; z popostwa czynszu płacą 2 gr,, z wójtowskich domów, z każdego 24; zosobna z łanu wójtowskiego. Czynsze na św. Wojciech: kuchenne, stróźne, za jagnię i jarząbki, owczą dziesięcinę tak płacą jak Byliez, Orać do tego z łanu każdego powinni dzień jeden, kosić zaś dzień jeden z chleba powinni raz w rok. Na straż powinni posyłać do w% podczas jarmarku*** Extcrakt inwoni ekon. sambor. hs r. 1700 (Rkp, Ouol. N. 1032, str. 238) podaje następujące szczegóły: „Ta wieś osiadła na łanach 22%, a mianowicie stenych 10, koszonych 8, pustych 4%; zosobna kniazkich łanów 2, popowski 1. Chlebnika ad praesens znajduje się in N. 90. Czynsze tej wsi czynią w ogóle 030 złp. 8 gr. (wymienione szczegółowo). Wójtostwa tej wsi posesorką pani Mahrynowa, na które prawa nie pokazała, płacić jednak ma do kasy ekonomicznej corocznie czynszu 100 złp, tudzież hybernę na gardekurów J. Kr. M, i inne onera fundi ferre tenetur.Następnie wymienione są powinności tej wsi, poczem mowa o lasach: Na wschód słońca lasolchowy, jodłowy i laskowy; las na zachód, którego połowa do wsi tej, a druga do Wołoszynowej; na płd. las nazwany Źemiczyn, bukowy, częścią do tej wsi, częścią do Strzyłek należący. Uskarżają się poddani tej wsi na ww. oo. bazylianów ławrowskich, iż nie tylko pola, łąki, łazy, lasy onym odbierają, pastwiska wypasają, ale też onych biją, o co protestacye w grodzie przemyskim inlercesserunt. Administracja ma im w tern dopomódz. Także do wójtostwa niezwyczajne powinności pełnić muszą*4. Rząd austryacki zajął krainę gwozdecką w r. 1772, ob. Gwozdec. Wójtostwo w L. zajęto 15 lutego 1789 r. Było ono wówczas w posiadaniu Franciszka Rajtarowskiego, Grunta wskutek dekr. gub, z r. 1799 rozdzielono między osadników krajowców. W cerkiewnych aktach znajdują się następujące dokumentach Stanisława Odrowąża z r, 1535 zawierający zapis dla cerkwi; Zygmunta III z r. 1607, zabezpieczający popowiczom dożywotnie posiadanie gruntu cerkiewnego; Augusta III z r. 1698 przenoszący grunt wójtowski z Dmytryków na Sozańskich h. Wrona. W sumaryuszu dokumentów z r. 1787 (rkp. Ossol. N. 2837, str, 131) wymienione są następujące: Roku 1539. „Sig.confirmat actum granicialem in ter bona Lenina et Wołoszynowata et fundum monasteri S-ti Onufrii, Górny vooitati ete.u R. 1561: „PrMl. Sig. Aug. locandi vii lam de oruda radice, minor Lininka appelan* dam, Provido Joanni et fratribus datum eto." (Ob. tamże, str. 44)
[SGKP]
Lenina Wielka, r. 1565 Linina, wś, pow. Staromiejski. W r. 1565 we włości ozimińskiej ststwa samborskiego, miała 54 kmieci na 26 dworzyszczach, prócz tego 4 na półdworz. osadzonych r. 1558 i 1 od .r. 1557. Sołtys miał 2 dworz. po nad przywilej. Podsadków 3, przymiarki, karczmarz. Pop i cerkiew. Ogółem zł. 106 gr. 16, den. 4,/2i. Wieś tę przyłączono do żupy Solskiej i zamieniono czynsze i daniny na obowiązek wożenia drzewa (po 104 wozów rocznie każdy kmieć) do żupy poblizkiej z lasów królewskich. Na wieś przypadało wozów 2851. Dochód z dani baraniej, wieprzowej i opłat wynosił zł. 107 gr. 4.
[SGKP t. XV]
1884 - nauczycielem w szkole trywialnej jest tu Jakub Topolnicki
Lenina Wielka (po rus. Linyna Wełyka), wś w pow, staromiejskim, 8 kil. na płd. zach, od Staregomiasta. Na płn. leży Bilicz, na płn. wsch. Terszów, na wsch. Spaś i Busowisko, na płd. Strzyłki i Tysowica, na zach. Lenina Mała i Ławrow- Przez wś płynie pot, Lenina, dzieląc ją na część większą płd. i mniej. płn. Wchodzi on tu z Ławrowa, od zach., a tworząc łuk lekko na płd. wygięty, przybiera kierunek płn, wsch. i wchodzi na granice Terszowa i Spasa. Od praw. i lew, brzegu zasilają Leninę w obrębie wsi liczne potoki. Z tych najważniejsze: od praw. brzegu Seminów, płynący od płd, zach. na płn. wsch., zasilony licznemi strugami; od lewego brzegu; Szczubranów, płynący ze strony płn.? lesistej, na płd. W dolinie Seminowa i napraw. brzegu Leniny leżą zabudowania wiejskie; na lew. brz. Leniny leśniczówka (419 m.;. W płn. stronie obszaru wznosi się na niwie Tiażki szczyt jeden do 577 m„ W stronie płd-wsch leży las Oleny (szczyt 659 m.) a w stronie płd. las Osowie (szczyt 047 m.)» Na płn. spada ta część stopniowo ku dolinie Leniny. Wzdłuż lew. brzegu Leniny idzie droga, wiodąca z Tarczowa do Ławrowa.
Własn. wiek, w L. Małej i Wielkiej ma roli or. 186, łąk i ogr. 44, past, 238, lasu 1275 mr,; własn, mniej, roli ornej 2583, łąk i ogr, 248, pastw. 1826, lasu 110 mr. W r. 1880 było w L. Małej 395 mk„ a w L. Wielkiej 938 mk. w gminie, 75 na obszarze dwór. (obrz, gr.-katol, z wyjątkiem kilkunastu rzym,-katol.). Par, r.-katol w Staremmieście, W L. Małej jest gr.-katol kapolania, a w L. Wielkiej parafia, obie należą do dek. staromiejskiego a dyecezyi przemyskiej. W obu wsiach są cerkwie, w L, Wielkiej szkoła etat. l-klas.* młyn i tartak pnrowy; w L. Małej kasa pożycz, gm. z kapit. 416 zł, w. a.
W L. Wielkiej zachowała się pamięć o napadach tatarskich. Śród lasu leży pole nazwane „Tatarynowem", a. podanie mówi, że tu dopędził w czasie napadu tatarskiego Tatarzyn je« dnego z mieszkańców wsi i chciał go zabić. Zagrożonemu nadbiegają jednak w pomoc żona i oboje zabili Tatarzyna. Stąd wywodzą nazwę pola. Ciekawa jest także okoliczność, że nazwijska niektórych mieszkańców wskazują na pochodzenie tatarskie (np. Kithaa, Kałmuk, Kerosz i i p.).. L. Wielką wspomina już hramota książęca z r. 1292. Wówczas to nadał Lew ks. halicki wieś tę wraz z innemi biskupowi Samborskiemu. Darowiznę tę potwierdził Zygmunt August w r. 1548. (Ob. „Ławrow, seło i monastyr*4 w Naukowym Sbornyku, Lwów 1860, str. 324. „Die ruthenische Fr&ge in Galizien, beleuohtet Ton einem Russinen, Lemberg 1850, str. 65). Później przeszła wś w posiadanie królów polskich i jako taka należała wraz z L. Małą do krainy gwoździeckiej a ekonomii Samborskiej. W lustracji ekon. samb, odbytej za czasów Jana III czytamy (Rkp. Oasol. N. 1255, str, 206): „Wieś L# Wielka ma łanów 22%, zosobna kniazkich łanów 2, popowski 1. Czynsze na św. Marcin: źyrowszczyzna, stróżne, kuchenne, %% sądy zborowe, owies, gęsi, kury, drzewo do żupy tak płacą i odwożą jak Strzelbice. Zosobna gromada płaci ze wszech ćwierci gr, 10. z pustych łanów koszonych po gr. 0 a obsianych po gr. 8; z popostwa czynszu płacą 2 gr,, z wójtowskich domów, z każdego 24; zosobna z łanu wójtowskiego. Czynsze na św. Wojciech: kuchenne, stróźne, za jagnię i jarząbki, owczą dziesięcinę tak płacą jak Byliez, Orać do tego z łanu każdego powinni dzień jeden, kosić zaś dzień jeden z chleba powinni raz w rok. Na straż powinni posyłać do w% podczas jarmarku*** Extcrakt inwoni ekon. sambor. hs r. 1700 (Rkp, Ouol. N. 1032, str. 238) podaje następujące szczegóły: „Ta wieś osiadła na łanach 22%, a mianowicie stenych 10, koszonych 8, pustych 4%; zosobna kniazkich łanów 2, popowski 1. Chlebnika ad praesens znajduje się in N. 90. Czynsze tej wsi czynią w ogóle 030 złp. 8 gr. (wymienione szczegółowo). Wójtostwa tej wsi posesorką pani Mahrynowa, na które prawa nie pokazała, płacić jednak ma do kasy ekonomicznej corocznie czynszu 100 złp, tudzież hybernę na gardekurów J. Kr. M, i inne onera fundi ferre tenetur.Następnie wymienione są powinności tej wsi, poczem mowa o lasach: Na wschód słońca lasolchowy, jodłowy i laskowy; las na zachód, którego połowa do wsi tej, a druga do Wołoszynowej; na płd. las nazwany Źemiczyn, bukowy, częścią do tej wsi, częścią do Strzyłek należący. Uskarżają się poddani tej wsi na ww. oo. bazylianów ławrowskich, iż nie tylko pola, łąki, łazy, lasy onym odbierają, pastwiska wypasają, ale też onych biją, o co protestacye w grodzie przemyskim inlercesserunt. Administracja ma im w tern dopomódz. Także do wójtostwa niezwyczajne powinności pełnić muszą*4. Rząd austryacki zajął krainę gwozdecką w r. 1772, ob. Gwozdec. Wójtostwo w L. zajęto 15 lutego 1789 r. Było ono wówczas w posiadaniu Franciszka Rajtarowskiego, Grunta wskutek dekr. gub, z r. 1799 rozdzielono między osadników krajowców. W cerkiewnych aktach znajdują się następujące dokumentach Stanisława Odrowąża z r, 1535 zawierający zapis dla cerkwi; Zygmunta III z r. 1607, zabezpieczający popowiczom dożywotnie posiadanie gruntu cerkiewnego; Augusta III z r. 1698 przenoszący grunt wójtowski z Dmytryków na Sozańskich h. Wrona. W sumaryuszu dokumentów z r. 1787 (rkp. Ossol. N. 2837, str, 131) wymienione są następujące: Roku 1539. „Sig.confirmat actum granicialem in ter bona Lenina et Wołoszynowata et fundum monasteri S-ti Onufrii, Górny vooitati ete.u R. 1561: „PrMl. Sig. Aug. locandi vii lam de oruda radice, minor Lininka appelan* dam, Provido Joanni et fratribus datum eto." (Ob. tamże, str. 44)
[SGKP]
Lenina Wielka, r. 1565 Linina, wś, pow. Staromiejski. W r. 1565 we włości ozimińskiej ststwa samborskiego, miała 54 kmieci na 26 dworzyszczach, prócz tego 4 na półdworz. osadzonych r. 1558 i 1 od .r. 1557. Sołtys miał 2 dworz. po nad przywilej. Podsadków 3, przymiarki, karczmarz. Pop i cerkiew. Ogółem zł. 106 gr. 16, den. 4,/2i. Wieś tę przyłączono do żupy Solskiej i zamieniono czynsze i daniny na obowiązek wożenia drzewa (po 104 wozów rocznie każdy kmieć) do żupy poblizkiej z lasów królewskich. Na wieś przypadało wozów 2851. Dochód z dani baraniej, wieprzowej i opłat wynosił zł. 107 gr. 4.
[SGKP t. XV]
1884 - nauczycielem w szkole trywialnej jest tu Jakub Topolnicki