Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Olendry, koło Siemiatycz

25.03.2012 17:37
Witam serdecznie wszystkich odwiedzających.

Szukam informacji o wsi Olendry położonej niedaleko rzeki Bug, koło Siemiatycz.
Niestety bardzo mało jest opracowań na temat tej wsi, zazwyczaj 2, 3 linijki tekstu.
Interesują mnie dane archiwalne oraz geneza powstania tej wsi, spisy rodzin, dalsze ich losy.
Wiem że gdy wieś została założona w XVIII wieku,
Właścicielką ówczesnych terenów była księżna Anna Jabłonowska z pobliskich Siemiatycz.

Ustne przekazy rodzinne
Sprowadzono 4 rodziny (najprawdopodobniej wyspecjalizowane w osuszaniu oraz melioracji podmokłych terenów).:
a. Rodzina - Mantur - pochodzenia niemieckiego ?
b. Rodzina - Szulc - pochodzenia niemieckiego ?
c. Rodzina - Glencner - pochodzenie holenderskie ?
d. Rodzina - Jodłowski z Poznańskiego

W okolicach dalej żyją liczni mieszkańcy tych rodzin, są to rodziny wyróżniające się w sposób pozytywny z "tła" ogólnego tutejszych mieszkańców.

Pierwsza nazwa Olender to : Fürstendorf.

Z innych źródeł wyczytałem iż Olendry, w 1940 roku nakazano rozebrać i przenieść w okolice drogi Siemiatycze - Mielnik (władze rosyjskie przygotowywały się do obrony przed spodziewanym atakiem Niemiec na obrzeżach bugu). Jako że domy były drewniane na pewno było to wykonalne proszę o potwierdzenie tego dość ciekawego faktu.
Ponieważ dzisiejsze Olendry stoją na dawnym miejscu, więc domniemam iż po odejściu armii czerwonej i okupacji niemieckiej, mieszkańcy przenieśli domy na poprzednie miejsca.

Brakujące dane uzupełnię w miarę gromadzenia danych oraz waszej pomocy.
Z góry serdecznie dziękuję za posty oraz linki i informacje o tych rodzinach, jakiejkolwiek znanej dokumentacji która mogła by potwierdzić powyższe dane i rzucić więcej światła na tak mroczne i prawie zapomniane informacje.

Z pozdrowieniami
Robert M. Poźniak

Odpowiedzi (8)

26.03.2012 11:25
Witam!

Proszę przeglądnąć te strony Wikipedii

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ol%C4%99drzy

http://pl.wikipedia.org/wiki/Olendry

http://pl.wikipedia.org/wiki/Olendry_%28wojew%C3%B3dztwo_podlaskie%29

Wynika z tego, że wieś założona została przez osadników z Holandii.

Jurek
30.03.2012 03:01
Uzupełnienie wiadomości.
Dzięki uprzejmości redakcji Kurier Podlaski - Głos Siemiatycz, która skontaktowała mnie z znawcą historii regionu Panem Tomaszem Jaszczłta, który uprzejmie naprowadził mnie na trop wiadomości o pierwszych mieszkańcach Olender.
Zapewnił też że sporo się zachowało do czasów obecnych.
Mieszkańców pierwotnych było ok. 10 rodzin zachowały się metryki i inne dokumenty od 1680r. do 1900r. w Archiwum Diecezjalnym w Drohiczynie, więc czy jest komuś blisko do archiwum?
Trzeba poświęcić przynajmniej dzień na doszukiwanie się. Ja to mogę zrobić osobiście, ale dopiero pod koniec kwietnia.
Widzę że jest trochę zaglądających na str. ogłoszenia, ale nikt nie podejmuje tematu jak na razie. Zapraszam serdecznie, najmniejsza wskazówka może być cenna i naprowadzić na ciekawy trop.
Z pozdrowieniami z słonecznych karaibów
Robert
4.11.2012 12:03
na austriackich mapach wojskowych z 1913 roku ta wieś funkcjonowała pod nazwą Holendry
4.11.2012 13:55
Olender- to napweno założona przez Holendrów, (czy tam jest podmokło?),
U mnie w obecnej miejscowości też zamieszkałej kiedyś rpzez memonitów ta nazwa coś znaczy! nawet bedzie muzeum. :0
4.11.2012 18:07
Na temat Olędrów była w 2001 r, konferencja w Toruniu.
http://www.holland.org.pl/art.php?kat=a ... 001&id=toc
W czasie okupacji wielu z nich zapisało niezbyt piękną kartę. I o tym też trzeba pamiętać.
A tu jeszcze o Olędrach w Warszawie
http://m.warszawa.gazeta.pl/warszawa/1, ... .html?as=1
25.12.2012 19:13
Witam

Oczywiście że tak, wieś jest osadzona na łąkach zalewowych przy rzece Bug, temu właściciel, sprowadził rodziny specjalizujące sie w meloracji aby odzyskać łąki oraz zwiększyć zyski.
Co ciekawe, wieś jest opisana słabo. No i nie wiele się zachowało już. Układ drogi przez wieś jest prosty, budynki pierwotne były budowane według regły typowej dla memonitów.

Pozdrawiam.

Olender- to napweno założona przez Holendrów, (czy tam jest podmokło?),
U mnie w obecnej miejscowości też zamieszkałej kiedyś rpzez memonitów ta nazwa coś znaczy! nawet bedzie muzeum. :0
5.01.2016 23:17
Witam serdecznie,

Może wkrótce będę mogła napisać więcej o Olendrach. Tworzę drzewo genealogiczne rodziny m.in. Sawickich i osadzam je na tle historyczno-geograficznym. A to jest ściśle związane z wsią Olendry.

Według przekazu mojego Dziadka Zygmunta Sawickiego Rodzina Sawickich wraz z 9 innymi Rodzinami (doprecyzuję i postaram się wypisać te nazwiska - na pewno nie jak wyżej Glencner, a Klencner) pod koniec XVIII wieku została sprowadzona na te tereny przez Księżnę Annę Jabłonowską z okolic Sosnowca. Każdy z osadników (rzemieślników miejskich określonego fachu? - nie pamiętam) otrzymywał wówczas wąski pasek gruntu położony poprzecznie do rzeki na odległości ok 1,5 km. A to jest akurat zgodne ogólnie z zasadami prawa lokacyjnego - w przywileju lokacyjnym osadnicy otrzymali/utrzymali również prawa mieszczan (to też słyszałam od Dziadka).

Księżna Anna rozwijała miasto i swoje wsie, zależało jej na rozwoju zadłużonego majątku i zwiększaniu ilości mieszkańców, rozwoju handlu i przyznawała lokowanym osobom ,,16 morg czyli 9,6 ha -12 morg ziemi ornej, 2 morgi łąki, 2 morgi na siedlisko i ogród"(Jerzy Skodlarski ,,Księżna Anna Jabłonowska jako prawodawca i zarządca(1728-1800"

W latach 1795 – 1918 – okres zaborów – ziemie nadbużańskie były pod Imperium Rosyjskim. W 1861 roku zaczęto wprowadzać reformy uwłaszczeniowe dla chłopów w zaborze rosyjskim, a tym samym rdzenni osadnicy olęderscy zaczęli uciekać z ziem polskich. Może dlatego, że ziemie te zostały opuszczone Księżna Anna Jabłonowska, która władała majątkiem siemiatyckim w ramach nadawania nowego ładu i porządku ziemskiego postanowiła sprowadzić te 10 rodzin z południa Polski?

Oczywiście słyszałam o tym, że kiedyś wieś nazywała się fonetycznie ,,Fiszendorf" - to usłyszałam ok. 20 lat temu, gdy w szkole podstawowej mieliśmy za zadanie zebrać od mieszkańców informację o historii swojego regionu. Ale możliwe, że taką nazwę wprowadzili stacjonujący w Olendrach Niemcy. Na ziemiach olenderskich ok 500 m. od wsi i ok. 800 m. od rzeki Bug znajduje się ciąg bunkrów sowieckich biegnących w ramach sowieckiej linii umocnień linii Mołotowa powstałych po 17 września 1939 roku.

Jak dotąd nie korzystałam z żadnych źródeł kościelnych czy urzędowych, a informację uzyskiwałam od już nieżyjących mieszkańców wsi oraz tych żyjących - sąsiadów i ich potomków (m.in. Babcia 91 lat, Dziadek 89), ale chętnie poczytam i jestem otwarta na wskazówki. Na razie najważniejsze są wywiady, z ludźmi, którzy żyją i są potomkami pierwotnych rodów.

Na pewno wieś jest zbudowana zgodnie z osadnictwem olęderskim i w otoczeniu widać charakterystyczne elementy dla tego osadnictwa. Osady w stylu polskim (nie fryzyjskie i niemieckie) – budynki gospodarcze i mieszkalne osobno, rozrzucone po zagrodzie najczęściej na planie czworoboku. Osady umiejscowione są na delikatnym drugim wzgórzu (możliwe, że kiedyś sztucznie usypanym) patrząc od rzeki Bug - frontem do drogi, która w prostej linii wyznacza wieś. Domy zwrócone są ku rzece, występują rowy melioracyjne, stawy. Całe nabrzeże terenu Bugu porośnięte jest wierzbą i wikliną. Jeszcze kilka lat temu od nabrzeża Bugu do głównej szosy Siemiatycze - Mielnik po obu stronach rosły topole.

Nie znalazłam wzmianki o tych Olendrach w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Warszawa : nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914 pomimo, że są tam opisy sąsiednich wsi - Anusina i oczywiście Siemiatycz.

Pozdrawiam i zapraszam do dzielenia się wiedzą, informacjami
Marzena Sawicka
16.01.2016 21:40
Olender- to napweno założona przez Holendrów, (czy tam jest podmokło?),
U mnie w obecnej miejscowości też zamieszkałej kiedyś rpzez memonitów ta nazwa coś znaczy! nawet bedzie muzeum. :0

Jaka to miejscowość?