Zyjacy w XIX wieku historyk hrabia Walerian Krasinski napisal ksiazke "Zarys dziejow powstania i upadku reformaci w Polsce". Zostala wydana w Warszawie w roku 1903 nakladem "Zwiastuna Ewangelicznego". W ksiazce tej autor opisuje dzieje kosciola slowianskiego na terenach Polski. oto jeden z cytatow:
"Kronikarze stanowczo twierdza, ze w r. 949 morawianie zalozyli na Kleparzu, pod Krakowem, kosciol sw. Krzyza, z zachowaniem liturgii i jezyka narodowego.Krolowa Jadwiga (...) ustanowila ona kolegjum braci slowian. W kolegjum tem nabozenstwo odbywalo sie w jezyku liturgicznym, czgo dowodza ksiegi liturgiczne dotad zachowane.Nasz slawny dziejopis Dlugosz , zyjacy przy koncu XV stulecia, czesto sie tam udawal dla przysluchiwania sie pieknym spiewom w jezyku narodowym."
Wartym zaznaczenia jest, iz jeszcze za czasow Krasinskiego (1795 - 1855), dochowaly sie owe ksiegi liturgiczne. A sam Krasinski? Nie byl samoukiem. Odbyl staranne studia uniwersyteckie w Wilnie. Jego w/w dzielo zostalo przetlumaczone na jezyki obce.