Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Wandalli Władysław Mamert
20.09.2012 11:02
Był potomkiem włoskiej rodziny Vandall, a synem Konstantego, przybyłego na ziemie polskie w 1830 i walczącego w szeregach powstańców listopadowych. Kontynuując tradycje rodzinne, Mamert Wandalli walczył w powstaniu styczniowym pod komendą generała Antoniego Jeziorańskiego, brał udział w bitwach pod Rawą Mazowiecką oraz pod Lubochnią w lutym 1863. W późniejszych latach obok pracy urzędniczej zajmował się badaniami historycznymi, pisał wiersze, malował. W czasie I wojny światowej został ewakuowany do Rosji, powrócił do Polski w 1919.
Córką Mamerta Wandalli była Zofia Halina Uniśkiewicz-Weber (ur. 29 listopada 1915, zm. 5 stycznia 2008) - działaczka społeczna związana z ZHP i ZNP [wikipedia.org]
Odpowiedzi (1)
27.11.2019 18:40
Istnieje przypuszczenie że Mamert Wandali nie był tym za kogo się podawał [4]
Akt urodzenia w Łowiczu, syna Konstantego Wandela i Romany Wodzyńskiej wystawiony dla Mamerta podaje datę ślubu na rok 1855. Na nie wcześniejsze urodzenie wskazują też akty ślubu rodziców (1850) jak i akt ślubu samego Mamerty (1875) gdzie wpisany jest jako 20 latek. W czasie wybuchu powstania Mamert miał więc 8 lat i osobiście nie mógł brać udziału w bitwach.
Mamert Wandali miał więc imię Mamertyn i pochodził z rodziny Wandel (dość popularnej w łódzkim), nie pochodzącej z Włoch.
Rodzicami jego byli Konstanty (syn Bogumiła i Krystyna Wiśniewskiej) i Romantyna Wodzyńska (córka Józefa i Magdaleny Trojanowskiej).
Konstanty, niewysokiego wzrostu, gancarczyk, w wieku 23 lat zbiegł przed spisem wojskowym [1][2] i w 1830 pobrał się z owdowiałą teściową swojej siostry[3]. Po jej śmierci ożenił się po raz drugi. Pierwsze małeżeństwo prawd. było tylko fikcyjne, Anna była o 20 lat starsza i w chwili ślubu miała już 45 lat.
Romantyna w chwili ślubu miała lat ok. 20 - panna. Zmarła w wieku lat 26 w 1856 w Łowiczu.
1. Bogumił Wandel + Krystyna Wiśniewska (Kozłowska)
1.1. Teodozja Wandel +(1833 Łowicz) Bogumił Przeździecki, ojciec: Wojciech, matka: Anna Fijałkowska (ur. ok. 1785) [3]
1.1.1. Michalina Przeździecka, ur. 1835 Bielawy [3]
1.1.2. Ludwik Przeździecki, ur. 1848 Łowicz [3]
1.2. Konstanty Wandel, ur. ok. 1805 (1812?) Kalisz, zm. 1857 +(1)(13.6.1830) Anna Fijałkowska (teściowa siostry) +(2)(21.11.1850 Rawa Mazowiecka) Romantyna Wodzyńska, ur. 1830 Kalisz, ojciec: Józef, matka Magdalena Trojanowska [3]
1.2.1. Mamertyn Wandel, ur. 1855 (lub 1847) [3]
1.3. Wawrzyniec Wandel +(1830) Marianna Piątkowska
1.3.1. Adam Wandel, garncarza +(1851) Balbina Kossakowska
1.3.1.1. Feliks Wandel, ur. 21.5.1855
1.3.1.2. Julia Wandel
1.3.1.3. Agnieszka Wandel
1. Józef Wodzyński, ur. ok. 1800, kupiec + Magdalena Trojanowska, ur. ok. 1809
1.1. Romantyna Wodzyńska, ur. ok. 1830 Rawa + Konstanty Wandel [3]
1.1.1. Mamertyn Wandel, ur. 1855 [3]
1.2. Teofila Wodzyńska, ur. 1832 Rawa, zm. 1834 [3]
1.3. Józef Wojciech Wodzyński, ur. 1835 Rawa, zm. 1835 [3]
Akt z 1855 nie jest jednak pewny z racji na historię ojca. Zachodzi przypuszczenie, że pierwsze małżeństwo było fikcyjne, natomiast drugi związek został zalegalizowany po śmierci pierwszej "żony". W tym czasie Mamert mógł już żyć, a urodzić się w 1847 (gdy matka miała 17 lat). Został jednak (wbrew prawu) ochrzczony w wieku ok 8 lat, co aby ukryć wpisano "bieżący" rok urodzenia zamiast właściwy. Na podstawie tego aktu również wiek podawany przy kolejnych związkach ślubnych Mamerta był podawany błędnie. Decyzja z 1828 o ukrywaniu się Konstantego miała więc efekt domina trwający aż do odzyskania przez Polskę Niepodległości. Dopiero wtedy też Mamert mógł zacząć przyznawać się do historii powstańczej, ale już nie mając wiedzy na temat pochodzenia i losów ojca, który zmarł gdy miał ok 10 lat.
Wandali w Katalogu Powstania Styczniowego
Akt urodzenia w Łowiczu, syna Konstantego Wandela i Romany Wodzyńskiej wystawiony dla Mamerta podaje datę ślubu na rok 1855. Na nie wcześniejsze urodzenie wskazują też akty ślubu rodziców (1850) jak i akt ślubu samego Mamerty (1875) gdzie wpisany jest jako 20 latek. W czasie wybuchu powstania Mamert miał więc 8 lat i osobiście nie mógł brać udziału w bitwach.
Mamert Wandali miał więc imię Mamertyn i pochodził z rodziny Wandel (dość popularnej w łódzkim), nie pochodzącej z Włoch.
Rodzicami jego byli Konstanty (syn Bogumiła i Krystyna Wiśniewskiej) i Romantyna Wodzyńska (córka Józefa i Magdaleny Trojanowskiej).
Konstanty, niewysokiego wzrostu, gancarczyk, w wieku 23 lat zbiegł przed spisem wojskowym [1][2] i w 1830 pobrał się z owdowiałą teściową swojej siostry[3]. Po jej śmierci ożenił się po raz drugi. Pierwsze małeżeństwo prawd. było tylko fikcyjne, Anna była o 20 lat starsza i w chwili ślubu miała już 45 lat.
Romantyna w chwili ślubu miała lat ok. 20 - panna. Zmarła w wieku lat 26 w 1856 w Łowiczu.
1. Bogumił Wandel + Krystyna Wiśniewska (Kozłowska)
1.1. Teodozja Wandel +(1833 Łowicz) Bogumił Przeździecki, ojciec: Wojciech, matka: Anna Fijałkowska (ur. ok. 1785) [3]
1.1.1. Michalina Przeździecka, ur. 1835 Bielawy [3]
1.1.2. Ludwik Przeździecki, ur. 1848 Łowicz [3]
1.2. Konstanty Wandel, ur. ok. 1805 (1812?) Kalisz, zm. 1857 +(1)(13.6.1830) Anna Fijałkowska (teściowa siostry) +(2)(21.11.1850 Rawa Mazowiecka) Romantyna Wodzyńska, ur. 1830 Kalisz, ojciec: Józef, matka Magdalena Trojanowska [3]
1.2.1. Mamertyn Wandel, ur. 1855 (lub 1847) [3]
1.3. Wawrzyniec Wandel +(1830) Marianna Piątkowska
1.3.1. Adam Wandel, garncarza +(1851) Balbina Kossakowska
1.3.1.1. Feliks Wandel, ur. 21.5.1855
1.3.1.2. Julia Wandel
1.3.1.3. Agnieszka Wandel
1. Józef Wodzyński, ur. ok. 1800, kupiec + Magdalena Trojanowska, ur. ok. 1809
1.1. Romantyna Wodzyńska, ur. ok. 1830 Rawa + Konstanty Wandel [3]
1.1.1. Mamertyn Wandel, ur. 1855 [3]
1.2. Teofila Wodzyńska, ur. 1832 Rawa, zm. 1834 [3]
1.3. Józef Wojciech Wodzyński, ur. 1835 Rawa, zm. 1835 [3]
Akt z 1855 nie jest jednak pewny z racji na historię ojca. Zachodzi przypuszczenie, że pierwsze małżeństwo było fikcyjne, natomiast drugi związek został zalegalizowany po śmierci pierwszej "żony". W tym czasie Mamert mógł już żyć, a urodzić się w 1847 (gdy matka miała 17 lat). Został jednak (wbrew prawu) ochrzczony w wieku ok 8 lat, co aby ukryć wpisano "bieżący" rok urodzenia zamiast właściwy. Na podstawie tego aktu również wiek podawany przy kolejnych związkach ślubnych Mamerta był podawany błędnie. Decyzja z 1828 o ukrywaniu się Konstantego miała więc efekt domina trwający aż do odzyskania przez Polskę Niepodległości. Dopiero wtedy też Mamert mógł zacząć przyznawać się do historii powstańczej, ale już nie mając wiedzy na temat pochodzenia i losów ojca, który zmarł gdy miał ok 10 lat.
Wandali w Katalogu Powstania Styczniowego
Bibliografia
[1] Dziennik Urzędowy Woiewództwa Augustowskiego. 6.9.1828, nr 36
[2] Dziennik Urzędowy Woiewodztwa Mazowieckiego. 28.81828, nr 648
[3] akty metykalne
[4] Marynicz Marcin, Czy Mamert Wandalli był powstańcem styczniowym?, w: More Maiorium