Chamiec - Jaxa Józef Szczepan (1842-1915)

Józef Szczepan Jaxa-Chamiec urodził się 8 stycznia 1842 r. na Wołyniu, w majątku rodzinnym Hranie, położonym w powiecie Łuckim. Przez matkę, Emilię z Borejków, był siostrzeńcem Eweliny Hańskiej z domu Rzewuskiej, żony Balzaca.
Ukończył gimnazjum klasyczne w Równem, następnie w 1861 r. wstąpił na uniwersytet w Kijowie, gdzie brał udział w działalności patriotycznej polskich studentów.
W 1863 r. wstąpił do oddziału powstańczego Adalberta (Wojciecha) Komorowskiego. Po zaciętych walkach oddział ten został rozbity i rozbrojony przez żandarmerię austriacką, a Chamca ujęto koło Brodów i skazano na internowanie w twierdzy w Ołomuńcu. Udało mu się uciec w drodze do więzienia. Schronił się we Lwowie w domu Kornela Ujejskiego.
Ze Lwowa wyemigrował do Paryża. Zamieszkał u ciotki, Anny z Hańskich Mniszchowej. W latach 1865—66 przebywał w Monachium i Heidelbergu, gdzie poznał Adama Asnyka.
W końcu 1866 osiadł na stałe w Paryżu, ożenił się z Louise Bellaire Lorraine de Mirecourt. Nie brał udziału w sporach i kłótniach emigracyjnych, w jego twórczości częsty jest motyw bolesnego rozliczenia z ojczyzną, jej historią i teraźniejszością.
Pierwszy tom poezji wydał jeszcze we Lwowie w roku 1864. W latach 1872—1878 w Paryżu ukazały się zbiory: „Książka sonetów", „Która?", „Piosnki jesienne", „Czem chata bogata, tem rada", „Dąsy starego patrioty". (Wiersze te, bardzo wtórne wobec mistrzów: Ujejskiego i Asnyka)
Zmarł 19 sierpnia 1915 w Paryżu.

Bibliografia

na. Janusz Uhma za: z anonimowej przedmowy do: J. S. Chamiec Ostatki z chatki. Warszawa 1933