Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Dokument z 1768, prawie po polsku, czy ktoś pomoże odczytać

19.03.2013 17:12
Witam, czy są Państwo w stanie mi pomóc rozszyfrować treść tego dokumentu?
Na razie wklejam I część - nie mam doświadczenia z tym i nie wiem czy się uda i czy będą chętni.
http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/14a ... a9fd1.html
Z góry dziękuję Anna

Odpowiedzi (6)

6.10.2013 16:05
Witam,
Czy jest Pani w stanie zeskanować ten dokument? Ciężko się czyta ze zdjęcia skan byłby bardziej czytelny.
6.10.2013 17:37
Niestety nie, posiadam tylko zdjęcia. Pozdrawiam i dziękuję za zainteresowanie.
7.10.2013 18:16
Szanowna Pani Anno,

wstyd powiedzieć - przyglądam się Pani dokumentowi mniej więcej od lipca (co jakiś czas, rzecz jasna). Koszmar... Dotąd całkiem bez rezultatu
Dziś wreszcie udało mi się rozróżnić pierwsze litery, potem już jakoś poszło.
Oto próbka. Kilku słów brakuje, ale sens całości zdaje się być dość czytelny. Spróbuję potem rozszyfrować tych kilka pozostałości, żeby nie zostawiać niedoróbek.
Zachowuję przy tym oryginalną (w miarę ) pisownię (nie chce wyjść na takiego, co nie wie, jak się współcześnie pisze "ogólnie")

"M.G.R. [] Brudno[?] Jacobus Kozłowski Authenticatus Juratus
My Kommissarze Rady Ekonomiczney Skarbu Koronę ? [przy czym to „ę” to chyba znak abrewiatury, skrótu: „Koronnego”?], a Rzpltey posłowie [?]

[Mazy ]

Wu~ P: [abrewiatura: „Wielmożnemu” lub „Wielmożnemu Panu”] Marcinowi Trzcinskiemu Podwojewodziemu Pilzneńskę [abrewiatura ] tudzież Urodzę [abrewiatura: „Urodzonemu”?] Janowi czyli [] inszego imienia Kwapnuciskiemu [?!] Dobr Wsi Borowy administratorowi zsprawy [] nizey opisaney Dobr Waszych ogulnie wszystkich nakazuiemy ażebyście przed nami czyli [] naszemi
Komissyi [?] Skarbu Koronnę [abrewiatura: „Koronnego?] w [może: „połozeniu” ] Pozwu ninieyszego w Cztery Niedziele w Warszawie [...] się Na Instancją Urodzę [abrewiatura: „Urodzonego”?] Instygatora Sądu naszego y Jego [...] W. [Wielmożnego?] Ignacego Złowodzkiego [lub Złowodskiego – obcięte] Burgrabiego Zamku Nowomieyskiego [tu tekst się urywa]"

Łączę wyrazy szacunku i pozdrawiam,

Maciej
8.10.2013 12:16
To niesamowite, a ja straciłam już wszelkie nadzieje. Mi się udało wywnioskować, że chodzi o jakiś napad na kupca, jest tam mój przodek Kwapniewski, ale nie wiem co ma z tym wspólnego, w której części Polski była by ta wieś której jest administratorem. Jeśli poda mi Pan maila to wyślę zdjęcia na niego tego dokumentu.
Dziekuję serdecznie Anna
29.10.2013 19:26
Szanowna Pani Anno,

wydaje mi się, że mam całość po polsku. Kłopot mam ze skrótem (może to tytulatura?) w pierwszym wersie. Potem jakby z górki. Nadal kłopoty sprawia mi część końcowa po łacinie (wymienieni są tam w każdym razie adresaci, którym powinno zostać doręczone pismo). Co do reszty wydaje mi się, że gra i trąbi.

1. Wersja "oryginalna" - z archaiczną pisownią, ortografią, interpunkcją etc. Abrewiatury rozwinąłem w nawiasach kwadratowych, zaznaczyłem też wytłuszczonym drukiem (m.in. na początku dokumentu pojawia się kilkukrotnie znak przypominający ę, który oznacza na ogół obcięcie końcówki (tzw. suspensję).

M.G. L. [?] [?...undus?] Jacobus Kozłowski Authenticatus Juratus
My Kommissarze Rady Ekonomiczney Skarbu Koronę [abr.: Koronnego], a Rzpltey [abr.: Rzeczypospolitey] posłowie

[tekst nieczytelny – pokreślony]

Wu~ P: [abr.: Wielmożnemu Panu] Marcinowi Trzecieskiemu Podwojewodziemu Pilzneńsę [abr. Pilzneńskiemu] tudzież Urodzę [abr.: Urodzonemu] Janowi czyli [] inszego imienia Kwapniewskiemu Dobr Wsi Borowy administratorowi zsprawy [] nizey opisaney Dobr Waszych ogulnie wszystkich nakazuiemy azebyście przed Nami czyli Sądami naszemi Komissyi Skarbu Koronnę [abr.: Koronnego] od połozenia Pozwu ninieyszego w Cztery Niedziele w Warszawie odprawiaiących się Na Instancją Urodzę [abr.: Urodzonego] Instygatora [] Sądu naszego y Jego Delatt. [abr.: Delatorów ], W. [abr.: Wielmożnego] Ignacego Złowodzkiego, Burgrabiego Zamku Nowomieyskiego y Niewiernego [] Manusia [resp. Manusa] Izraelowicza Kupca y Obywatela Nowomieyskiego Powodow osobiście prawnie i [może: sumiennie? – tu abrewiatura] y Stawilisię którzy Powodowie a osobliwie Niewierny Manus Izraelowicz Kupiec Przychylając się do Prawa koronnego postanowionego [fragment wstawiony znakiem korektorskim: o Zastąpienie na drodze publiczney i zabranie gwałtowne] tudzież Stosując się do Manifestow wtym Interessie zaniesionych [] pozywa Was do osądzenia [? ewentualnie: widzenia] y Win prawem przepisanych Zwasz. [abr. z Waszmościów] rządania ato oto Iz wy niezwazayąc na prawo [fragment skreślony] ustanowione wazyliscie się Niewiernego Manusia Izraelowicza Kupca w Drodze Zatrzymac. Towaru czyli Płutna Dnia Drugiego Miesiąca Sierpnia w Roku ninieyszym osimnaście półsetków zabrac. do Handlu y kupiectwa wstręt uczynic. w Unkoszta prawne wprowadzic y insze Powodowi (co wam lepiej wczasie [? może w sensie: wkrótce, we właściwym czasie?] dowiedziono [archaiczna postać imiesłowu] będzie) krzywdy uczynic Po ktorych to otrzymanych z wass. [abr.: waszmościów] winach do oddania y przywrocenia Towaru Zabranego. Unkosztów i szkod? prawnych was przez Sentencyą [archaiczna postać biernika na „-ą”] Sądu Naszego nieod[...]cznie [może: nieodwłocznie ] przymusic y cokolwiek sprawy ninieyszey potrzeba wyciągac. będzie na wass. [abr.: waszmościów] uznany stanowić Oto pozywa Was Stawić się więc, Terminu pilnuycie y nato wszystko Sądownie odpowiedzcie Dan w Warszawie Dnia 3go Pazdziernika R.P. [abr.: Roku Pańskiego] 1768.

Słownik:
Instygator: oskarżyciel królewski, prokurator
Delator: oskarżyciel lub powód w sprawach kryminalnych (wg w Encyklopedii Staropolskiej Glogera http://pl.wikisource.org/wiki/Encyklope ... ka/Delator )
Półsetek: miara dotycząca tkactwa – 8 sztuk, każda po 12 łokci (w Encyklopedii Staropolskiej Glogera http://pl.wikisource.org/wiki/Encyklope ... ka/Tkactwo )
Unkoszta – niestety jako hasło nie figurują jeszcze w Słowniku języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku w Internecie (może znajdę w bibliotece). W każdym razie z porównania jego wystąpień w tekstach XVII-wiecznych dojść można, że chodzi o koszta, nakłady, opłaty.
Znalazłem też poświadczone tu i ówdzie imię Manus - dość chyba rzadkie, ale istnieje. Postać dopełniacza "Manusia" mogłaby wskazywać, że piszący wymawiał miękko końcówkę (Manus' lub Manuś)...

2. Wersja z nieco uwspółcześnioną ortografią i interpunkcją umożliwiającą lepsze rozeznanie w składni i sensie (wykształcony na retoryce łacińskiej Jmć Jacobus Kozłowski posługuje się długimi okresami zdaniowymi z orzeczeniem na końcu, co dla dzisiejszego ucha upiornie zawiłe) .

[---] Jacobus Kozłowski Authenticatus Juratus
My Komisarze Rady Ekonomicznej Skarbu Koronnego, a Rzeczypospolitej posłowie [---]

Wielmożnemu Panu Marcinowi Trzecieskiemu, Podwojewodziemu Pilzneńskiemu, tudzież Urodzonemu Janowi, czyli inszego imienia, Kwapniewskiemu, Dóbr Wsi Borowy administratorowi ze sprawy niżej opisanej Dóbr Waszych ogólnie wszystkich nakazujemy, ażebyście przed nami, czyli Sądami naszemi Komisji Skarbu Koronnego od położenia pozwu niniejszego w cztery niedziele w Warszawie odprawiających się na instancją Urodzonego Instygatora Sądu naszego i Jego Delatorów, Wielmożnego Ignacego Złowodzkiego, Burgrabiego Zamku Nowomiejskiego, i Niewiernego Manusia Izraelowicza, kupca i obywatela nowomiejskiego, powodów, osobiście, prawnie i [sumiennie?] stawili się, którzy powodowie, a osobliwie Niewierny Manus Izraelowicz, kupiec, przychylając się do prawa koronnego postanowionego, o zastąpienie na drodze publicznej i zabranie gwałtowne, tudzież stosując się do manifestów w tym interesie zaniesionych, pozywa was do osądzenia?/widzenia? i win prawem przepisanych z Waszmościów żądania, a to o to, iż wy, nie zważając na prawo ustanowione, ważyliście się Niewiernego Manusia Izraelowicza, kupca, w drodze zatrzymać, towaru, czyli płótna, dnia drugiego miesiąca sierpnia w roku niniejszym osiemnaście półsetków zabrać, do handlu i kupiectwa wstręt uczynić, w unkoszta prawne wprowadzić i insze powodowi (co wam lepiej [w czasie?] dowiedziono będzie) krzywdy uczynić. Po których to otrzymanych z waszmościów winach do oddania i przywrócenia towaru zabranego, unkosztów i szkód prawnych was przez sentencją Sądu naszego nieod[...]cznie [nieodwłocznie?] przymusić i, cokolwiek sprawy niniejszej potrzeba, wyciągać będzie, na Waszmościów stanowić. O to pozywa was, stawcie się więc, terminu pilnujcie i na to wszystko sądownie odpowiedzcie.
Dan w Warszawie dnia 3go października R.P. [Roku Pańskiego] 1768.

Przy łacińskiej końcówce jeszcze chwilę podziubię - stanowi ona autonomiczną, trochę formularną w stylu część, poświęconą (chyba) głównie określeniu odbiorców pozwu. Jest tam trochę abrewiatur i zlatynizowanych nazw polskich, więc jest kłopotliwa...

Pozdrawiam serdecznie,

Maciek
30.10.2013 10:08
Jest Pan Mistrzem, dziękuję bardzo, i podziwiam wytrwałość.