Topolnicki Tadeusz (1903-1995)

29.01.2008 15:40

Topolnicki Tadeusz de Sas h. Sas, ur. 5.06.1903 Tarnopol, zm. 16.07.1995 Kraków;
Syn Edwina Leona (pocztowca i oficera Legionów) i Władysławy Fritze. Chrzest: 5.6.1903 rodzice chrzestni: Eugeniusz Topolnicki; ślub: 14.10.1935 Kraków k. oo. Dominikanów); żona: Maria Jaroszewska c. Kazimierza; dzieci: Ewa Teresa (1937), Barbara Maria (1938); Zmarł: 16.7.1995 Kraków – niewydolność układu krążenia; poch.: Kraków cm. rakowicki.
Genealogia Topolnickich

Pochodził z rodziny wołoskiej, szlacheckiej, linii parochów greko-katolickich. Pracownik i naczelnik urzędów skarbowych przed i po II Wojnie Światowej (Kraków, Brzesko, Horochów, Równe, Elbląg, Kwidzyń, Kraków). Porucznik WP, legionista, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. Ostatni z trzech żołnierzy Marszałka Józefa Piłsudskiego. Organizator Mikołajczykowskiego PSL na Wybrzeżu, długoletni działacz PTTK w Krakowie. Oddany i długoletni członek Towarzystwa Pamięci Narodowej im. I Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Krakowie, a także członek Komendy Głównej i komendant Okręgu Krakowskiego Związku Legionistów Polskich, członek Związku Legionistów Polskich i Ich Rodzin. Odznaczony Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Obrońców Ojczyzny za Wojnę 1919–1920;

Kalendarium

[listn]

5.06.1903 urodzenie - Tarnopol

Dzieciństwo w domu pełnym patriotycznych wartości (opowiadanie)

1909 - kurs froblowski

1910 - Zakliczyn n. Dunajcem (listopad, odp. na list do "Małego Światka" z chęcią zakupu poprzednich numerów) [7]

1914 - Ucieczka w kierunku Węgier i Wiednia. Drobne prace przy budowie osiedla mieszkalnego.[2] Rodzina przenosi się do Jordanowa, gdzie ojciec od 11.1915 prowadzi urząd pocztowy

1915-18 – Uczeń gimnazjum w Nowym Targu. W 4 klasie udział w tajnej organizacji studenckiej o celach patriotycznych, po ogłoszeniu traktatu brzeskiego – "demonstracja krzywdy" – niszczenie portretów cesarskich i godeł austriackich "Zniewaga Majestatu Cesarskiego", wydalony z gimnazjum jako "jedyna ofiara".[2] (opowiadanie) 25.2.1918 opuścił naukę będąc w IV klasie [13] Naukę kontynuował potajemnie.[2]

1.11.1918 – 30.XII.1918 ochotnicza służba w wojsku polskim – Nowy Targ i Jabłonka (opowiadanie);

1.1.1919-13.7.1920 poszukiwanie pracy oraz praca w Składnicy Kółek Rolniczych Nowy Targ

1920 - prowadzi sklepik w Zakopanym aby pomóc w utrzymaniu rodziny.[4]

14.7.1920-29.12.1920 –służba ochotnicza w Wojsku Polskim - 1 Pułk Artylerii Górskiej (21 Dywizja Podhalańska, 21 DAGór, 21 DPGór)
* 20.7-14.8. kurs telefoniczny w 1PAG.
* 10.9. przybycie do Białegostoku (piechotą) razem z odnowioną 5 Baterią - służba w Batalionie Zapasowym
* 13-20.9. Odmarsz z kolumną płk. Horoszkiewicza (1 PStrzPodch), przez Wasilków, Czarną Wieś do miejsc. Krościanka. 5 b-a zajmuje stanowisko na płd. od Stocka
* 20.9-18.10 udział w Bitwie nad Niemnem
* 20.9 Przemarsz do Zadworzan, a potem odmarsz do Malewicz (wraz z 4 PSP). 5 b-a stacjonuje na płn-zach od miejsc. Sidra.

* 20-23.9 Ostrzeliwanie uciekających z Odelska na Indurę oddziałów rosyjskich. Udział w obronie Kuźnicy.
* 24.9 Przemarsz na Indurę i zajęcie stanowisk na wsch. od Dubary. Ostrzał Indury.
* 25.9-1.10 Przeprawa przez Niemen
* 1-15.10 Przemarsz w kierunku na Lidę. Przejście przez Dobrowlany i zakończenie w Nowosiłkach.
* 18.10. Otrzymanie rozkazu o zawieszeniu broni.
* Stacjonowanie w Sokołówce (liczne choroby, dezynteria itp)
* Przejście na piechotę do Baranowicz do szpitala
* 15.12. Powrót do nowego Targu

28.1.1921-3.10.1922 – praktykant w urzędzie pocztowym w Jordanowie;

6.10.1922-29.6.1933. Izba Skarbowa w Krakowie wydz. III, I i II, praktykant, sekretarz, asesor; (tu poznaje przyszłą żonę)

1925 - mieszka Kraków ul. Długa 62 [10]

czerwiec 1930 – uzupełnienie średniego wykształcenia

wrzesień 1930 - mianowany asesorem VIII st Izby Skarbowej w Krakowie [6]

1932 - urzędnik skarbowy, mieszka: Kraków, ul. Długa 62 [9]
- uczestniczył w kursie administracyjnym II-gim, w w Szkole Ekonomiczno-Handlowej w Krakowie (ul. Kapucyńska 1), Instytucie Administracyjno-Gospodarczym, rok II. Uczęszczał tu wraz ze swoją przyszłą żoną.[16]

30.6.1933-4.2.1934 - 2-gi Urząd Skarbowy Kraków – kierownik działu egzekucji; stopień, asesor, podreferendarz

4.2.1934 – 26.1.1939 - Naczelnik Urzędu skarbowego w Brzesku (na miejsce zwolnionego z pow. zdrowotnych Karola Kasztelewicza)

14.10.1935 ślub z Marią Jaroszewską w Krakowie

w kościele. oo. Dominikanów

1937 - rodzi się córka Ewa

1938 - rodzi się córka Barbara

28.1.1939-30.9.1939 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Horochowie (Wołyń) a przed wojną przeniesiony do Równego na referenta;

1.10.1939-1.2.1945 mieszkał w Krakowie, nie zgłaszał się okupantowi do służby, utrzymywał się z różnych niestałych zajęć zarobkowych, m.in. z produkcji wody sodowej, pomagał w konspiracji bratu Julkowi, który związał się z grupami lewicowymi.

* 1940 Rodzina mieszkała ul. Brodzińskiego 3.[2]
* 1941 Prowadził sklep z zabawkami przy ul. Krakowskiej, z które się utrzymywał. W sklepie była komórka konspiracyjna PPS, prowadzona przez brata.[2]
* 1941-1943 Razem z bratem Julkiem, dzięki pomocy brata Jana założyli lokal "Smocza Grota" w szopie oficyny ul. Grodzka 6, który był komórką konspiracyjną PPS, prowadzoną przez Julka.[2]
* ok. 1942 - Przyszedł któryś z Everardów, który był zwolennikiem współżycia z Niemcami - Tadeusz bardzo się z nim pokłócił.[5]
* ok. 1943 - Próbuje dostać się do AK, po rozmowie z kolegą, który mu to proponował miał czekać 2 tygodnie, jednak po tygodniu całą grupę aresztowano, Tadeusz z całą rodziną błyskawicznie udaje się na wieś do Szczyglic, gdzie mieszkają jakiś czas.[5]

1.2.1945-18.4.1945 kadra kierownicza Izby Skarbowej Kraków z przydziałem do grupy operacyjnej Gdańsk;

21.4.1945-30.7.1945 – p.o. kier. Oddziału i p.o. kier. Wydziału;

19.7.1945-30.7.1947 – Elbląg Naczelnik Urzędu Skarbowego. założyciel Związku Zawodowego Stronnictwa Ludowego w Elblągu (Mikołajczykowskiego), oraz Samopomocy Chłopskiej (opowiadanie)

31.7.1947–7.3.1948 - Kwidzyn – Naczelnik Urzędu Skarbowego;

1947 i później - liczne szykany, nękania, długie przesłuchiwania, ograniczenie wypłat, utrudnienia, celowe wysyłki na dalekie placówki - wynikające z nacisków, aby milczał w sprawie licznych malwersacji. [11]

od 1948 mieszka i pracuje w Krakowie. od marca do grudnia dojeżdża do Katowic - p.o. insp. II Wydziału

od 1949 st. insp. Kraków

W 1950 został mu przestawiona fałszywa pogróżka od rzekomego naczelnictwa NSZ (struktury od 2 lat nie działały), w której otrzymuje "naganę" za utrudnianie zdobywania pieniędzy w sposób nielegalny przez malwersacje w urzędzie. Będąc niezwykle uczciwy a domyślając się sfabrykowania takiej pogróżki przez prezesa urzędu, poszedł z nią wprost do niego, w przeciwnym razie mógłby zostać posądzony o kontakty z (fikcyjnym) podziemiem. Konsekwencji nie było z żadnej ze stron (jednocześnie ujawnienie pogróżki nie skutkowało żadnymi konsekwencjami gdyby faktycznie były one sporządzone przez jaki organ podziemny - brak jakichkolwiek konkretów, pismo odręczne).[17]
- - Zapewne mniej więcej w tym czasie był rozpracowywany przez Wydz. IV WUBP/WUdsBP w Krakowie z powodu przynależności do przedwojennego PSL. Akta złożono w Archiwum Wydz. "X" WUdsBP w Krakowie do nr 37600/II. Materiały nie zachowały się. [18]

od 11.1858 Kierownik Referatu Izby Skarbowej Kraków

12.1958 Kierownik Referatu Wydziału Finansowego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Krakowie.

1959 - Członek Stronnictwa Ludowego

1970 - Przeszedł na emeryturę. Członek założyciel Ogrodu Działkowego, skarbnik VII Komitetu Osiedlowego, przewodniczący Komisji Zdrowia i opieki społecznej, od 1987 działacz ruchu ekologicznego, członek PTTK

1973 - W grudniu otrzymał Złotą Odznakę Za Pracę Społeczną dla miasta Krakowa [12]

1991 - Mając 88 lat udział w strajku głodowym walcząc od odebranie Domu Legionisty na Oleandrach w Krakowie.
- - Miał możliwość spotkać osobiście ojca świętego Jana Pawła II w kościele Mariackim w Krakowie

1992 - Komendant okręgu krakowskiego Związku Legionistów Polskich, usunięty po protestach dot. nielegalnego przejęcia władzy przez Krystiana W - skazanego później za kradzież insygniów z Muzeum z Jasnej Góry

16.07.1995 śmierć w Krakowie

19.07.1995 Rakowice, pogrzeb na którym w haniebny sposób, na skutek represji ówczesnego naczelnika ZLP, zabrakło reprezentacji WP i ZLP. Uczestniczyli m.in. kombatanci AK wraz ze sztandarem.[8][14][15][16]

Materiały uzupełniające

* Opowiadania z czasów I Wojny Światowej
* Opowiadania z 1918 i 1920r
* Komórki konspiracyjne Julka w II WŚ
* Opowiadanie - pierwsze dni po II WŚ
* nagrobek
* genealogia Topolnickich

Bibliografia

[1] Archiwum rodzinne, m.in.: Akt chrztu, Akt ślubu, Legitymacja urzędnicza 1921, Kennkarta 1944, Hitlerowski certyfikat zatrudnienia,
[2] Saga rodziny Topolnickich,
[3] CAW - Pismo do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości wraz załącznikami
[4] Kwestionariusz do Izby Skarbowej w Katowicach 21.6.1948
[5] Informacje od córki Ewy
[6] Głos urzędniczy, organ małopolskich urzędników rachunkowo-kasowych, 1.9.1930
[7] Mały Światek, 20.11.1910
[8] Gazeta Wyborcza 20.7.1995, za: Pilsudski Institute of America (wspomnienie pośmiertne)
[9] Księga adresowa Krakowa 1932
[10] Księga adresowa Krakowa 1925
[11] Mianowanie na kierownika US w Brzesku , [Archiwum Ministerstwa Skarbu, AAN-10-3157]
[12] Uchwała nr 339 Prezydium Rady Narodowej Miasta Krakowa, w: Dziennik Urzędowy Rady Narodowej M. Krakowa, 13.12.1973
[13] Sprawozdanie Dyrektora c.k. gimnazjum w Nowym Targu za rok szkolny 1917/18
[14] Czas Krakowski 18.7.1920 (wspomnienie pośmiertne)
[16] Gazeta Krakowska 19.7.1920 (wspomnienie pośmiertne)
[15] Czas Krakowski 20.7.1920 (wspomnienie pośmiertne)
[16] Sprawozdanie państwowej dyrekcji Szkoły Ekonomiczno-Handlowej i Instytutu Administracyjno-Gospodarczego za rok szkolny 1932/33
[17] Rzekoma "nagana" od NSZ, (rkps), Archiwum Marcina Niewaldy
[18] Biuletyn Informacji Publicznej IPN
.