Topolnicki Tadeusz (1903-1995)

Topolnicki Tadeusz de Sas h. Sas, ur. 5.06.1903 Tarnopol, zm. 16.07.1995 Kraków;
Syn Edwina Leona (pocztowca i oficera Legionów) i Władysławy Fritze. Chrzest: 5.6.1903 rodzice chrzestni: Eugeniusz Topolnicki; ślub: 14.10.1935 Kraków k. oo. Dominikanów); żona: Maria Jaroszewska c. Kazimierza; dzieci: Ewa Teresa (1937), Barbara Maria (1938); Zmarł: 16.7.1995 Kraków – niewydolność układu krążenia; poch.: Kraków cm. rakowicki.
Genealogia Topolnickich

Pochodził z rodziny wołoskiej, szlacheckiej, linii parochów greko-katolickich. Pracownik i naczelnik urzędów skarbowych przed i po II Wojnie Światowej (Kraków, Brzesko, Horochów, Równe, Elbląg, Kwidzyń, Kraków). Porucznik WP, legionista, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. Ostatni z trzech żołnierzy Marszałka Józefa Piłsudskiego. Organizator Mikołajczykowskiego PSL na Wybrzeżu, długoletni działacz PTTK w Krakowie. Oddany i długoletni członek Towarzystwa Pamięci Narodowej im. I Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Krakowie, a także członek Komendy Głównej i komendant Okręgu Krakowskiego Związku Legionistów Polskich, członek Związku Legionistów Polskich i Ich Rodzin. Odznaczony Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Obrońców Ojczyzny za Wojnę 1919–1920;

Kalendarium

1. 5.06.1903 urodzenie - Tarnopol
2. Dzieciństwo w domu pełnym patriotycznych wartości (opowiadanie)
3. 1909 - kurs froblowski
4. 1910 - Zakliczyn n. Dunajcem (listopad, odp. na list do "Małego Światka" z chęcią zakupu poprzednich numerów) [7]
5. 1914 - Ucieczka w kierunku Węgier i Wiednia. Drobne prace przy budowie osiedla mieszkalnego.[2] Rodzina przenosi się do Jordanowa, gdzie ojciec od 11.1915 prowadzi urząd pocztowy
6. 1915-18 – Uczeń gimnazjum w Nowym Targu. W 4 klasie udział w tajnej organizacji studenckiej o celach patriotycznych, po ogłoszeniu traktatu brzeskiego – "demonstracja krzywdy" – niszczenie portretów cesarskich i godeł austriackich "Zniewaga Majestatu Cesarskiego", wydalony z gimnazjum jako "jedyna ofiara".[2] (opowiadanie) 25.2.1918 opuścił naukę będąc w IV klasie [13] Naukę kontynuował potajemnie.[2]
7. 1.11.1918 – 30.XII.1918 ochotnicza służba w wojsku polskim – Nowy Targ i Jabłonka (opowiadanie);
8. 1.1.1919-13.7.1920 poszukiwanie pracy oraz praca w Składnicy Kółek Rolniczych Nowy Targ
9. 1920 - prowadzi sklepik w Zakopanym aby pomóc w utrzymaniu rodziny.[4]
10. 14.7.1920-29.12.1920 –służba ochotnicza w Wojsku Polskim - 1 Pułk Artylerii Górskiej (21 Dywizja Podhalańska, 21 DAGór, 21 DPGór)
    
    * 20.7-14.8. kurs telefoniczny w 1PAG.
    * 10.9. przybycie do Białegostoku (piechotą) razem z odnowioną 5 Baterią - służba w Batalionie Zapasowym
    * 13-20.9. Odmarsz z kolumną płk. Horoszkiewicza (1 PStrzPodch), przez Wasilków, Czarną Wieś do miejsc. Krościanka. 5 b-a zajmuje stanowisko na płd. od Stocka
    * 20.9-18.10 udział w Bitwie nad Niemnem
    * 20.9 Przemarsz do Zadworzan, a potem odmarsz do Malewicz (wraz z 4 PSP). 5 b-a stacjonuje na płn-zach od miejsc. Sidra.
    * 20-23.9 Ostrzeliwanie uciekających z Odelska na Indurę oddziałów rosyjskich. Udział w obronie Kuźnicy.
    * 24.9 Przemarsz na Indurę i zajęcie stanowisk na wsch. od Dubary. Ostrzał Indury.
    * 25.9-1.10 Przeprawa przez Niemen
    * 1-15.10 Przemarsz w kierunku na Lidę. Przejście przez Dobrowlany i zakończenie w Nowosiłkach.
    * 18.10. Otrzymanie rozkazu o zawieszeniu broni.
    * Stacjonowanie w Sokołówce (liczne choroby, dezynteria itp)
    * Przejście na piechotę do Baranowicz do szpitala
    * 15.12. Powrót do nowego Targu
11. 28.1.1921-3.10.1922 – praktykant w urzędzie pocztowym w Jordanowie;
12. 6.10.1922-29.6.1933. Izba Skarbowa w Krakowie wydz. III, I i II, praktykant, sekretarz, asesor; (tu poznaje przyszłą żonę)
13. 1925 - mieszka Kraków ul. Długa 62 [10]
14. czerwiec 1930 – uzupełnienie średniego wykształcenia
15. wrzesień 1930 - mianowany asesorem VIII st Izby Skarbowej w Krakowie [6]
16. 1932 - urzędnik skarbowy, mieszka: Kraków, ul. Długa 62 [9]
    - uczestniczył w kursie administracyjnym II-gim, w w Szkole Ekonomiczno-Handlowej w Krakowie (ul. Kapucyńska 1), Instytucie Administracyjno-Gospodarczym, rok II. Uczęszczał tu wraz ze swoją przyszłą żoną.[16]
17. 30.6.1933-4.2.1934 - 2-gi Urząd Skarbowy Kraków – kierownik działu egzekucji; stopień, asesor, podreferendarz
18. 4.2.1934 – 26.1.1939 - Naczelnik Urzędu skarbowego w Brzesku (na miejsce zwolnionego z pow. zdrowotnych Karola Kasztelewicza)
19. 14.10.1935 ślub z Marią Jaroszewską w Krakowie w kościele. oo. Dominikanów
20. 1937 - rodzi się córka Ewa
21. 1938 - rodzi się córka Barbara
22. 28.1.1939-30.9.1939 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Horochowie (Wołyń) a przed wojną przeniesiony do Równego na referenta;
23. 1.10.1939-1.2.1945 mieszkał w Krakowie, nie zgłaszał się okupantowi do służby, utrzymywał się z różnych niestałych zajęć zarobkowych, m.in. z produkcji wody sodowej, pomagał w konspiracji bratu Julkowi, który związał się z grupami lewicowymi.
    
    * 1940 Rodzina mieszkała ul. Brodzińskiego 3.[2]
    * 1941 Prowadził sklep z zabawkami przy ul. Krakowskiej, z które się utrzymywał. W sklepie była komórka konspiracyjna PPS, prowadzona przez brata.[2]
    * 1941-1943 Razem z bratem Julkiem, dzięki pomocy brata Jana założyli lokal "Smocza Grota" w szopie oficyny ul. Grodzka 6, który był komórką konspiracyjną PPS, prowadzoną przez Julka.[2]
    * ok. 1942 - Przyszedł któryś z Everardów, który był zwolennikiem współżycia z Niemcami - Tadeusz bardzo się z nim pokłócił.[5]
    * ok. 1943 - Próbuje dostać się do AK, po rozmowie z kolegą, który mu to proponował miał czekać 2 tygodnie, jednak po tygodniu całą grupę aresztowano, Tadeusz z całą rodziną błyskawicznie udaje się na wieś do Szczyglic, gdzie mieszkają jakiś czas.[5]
24. 1.2.1945-18.4.1945 kadra kierownicza Izby Skarbowej Kraków z przydziałem do grupy operacyjnej Gdańsk;
25. 21.4.1945-30.7.1945 – p.o. kier. Oddziału i p.o. kier. Wydziału;
26. 19.7.1945-30.7.1947 – Elbląg Naczelnik Urzędu Skarbowego. założyciel Związku Zawodowego Stronnictwa Ludowego w Elblągu (Mikołajczykowskiego), oraz Samopomocy Chłopskiej (opowiadanie)
27. 31.7.1947–7.3.1948 - Kwidzyn – Naczelnik Urzędu Skarbowego;
28. 1947 i później - liczne szykany, nękania, długie przesłuchiwania, ograniczenie wypłat, utrudnienia, celowe wysyłki na dalekie placówki - wynikające z nacisków, aby milczał w sprawie licznych malwersacji. [11]
29. od 1948 mieszka i pracuje w Krakowie. od marca do grudnia dojeżdża do Katowic - p.o. insp. II Wydziału
30. od 1949 st. insp. Kraków
31. W 1950 został mu przestawiona fałszywa pogróżka od rzekomego naczelnictwa NSZ (struktry od 2 lat nie działały), w której otrzymuje "naganę" za utrudnianie zdobywania pieniędzy w sposób nielegalny przez malwersacje w urzędzie. Będąc niezwykle uczciwy a domyślając się sfabrykowania takiej pogróżki przez prezesa urzędu, poszedł z nią wprost do niego, w przeciwnym razie mógłby zostać posądzony o kontakty z (fikcyjnym) podziemiem. Konsekwencji nie było z żadnej ze stron (jednocześnie ujawnienie pogróżki nie skutkowało żadnymi konsekwencjami gdyby faktycznie były one sporządzone przez jaki organ podziemny - brak jakichkolwiek konkretów, pismo odręczne).[17]
32. od 11.1858 Kierownik Referatu Izby Skarbowej Kraków
33. 12.1958 Kierownik Referatu Wydziału Finansowego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Krakowie.
34. 1959 - Członek Stronnictwa Ludowego
35. 1970 - Przeszedł na emeryturę. Członek założyciel Ogrodu Działkowego, skarbnik VII Komitetu Osiedlowego, przewodniczący Komisji Zdrowia i opieki społecznej, od 1987 działacz ruchu ekologicznego, członek PTTK
36. 1973 - W grudniu otrzymał Złotą Odznakę Za Pracę Społeczną dla miasta Krakowa [12]
37. 1991 - Mając 88 lat udział w strajku głodowym walcząc od odebranie Domu Legionisty na Oleandrach w Krakowie.
    - - Miał możliwość spotkać osobiście ojca świętego Jana Pawła II w kościele Mariackim w Krakowie
38. 1992 - Komendant okręgu krakowskiego Związku Legionistów Polskich, usunięty po protestach dot. nielegalnego przejęcia władzy przez Krystiana W - skazanego później za kradzież insygniów z Muzeum z Jasnej Góry
39. 16.07.1995 śmierć w Krakowie
40. 19.07.1995 Rakowice, pogrzeb na którym w haniebny sposób, na skutek represji ówczesnego naczelnika ZLP, zabrakło reprezentacji WP i ZLP. Uczestniczyli m.in. kombatanci AK wraz ze sztandarem.[8][14][15][16]

    Materiały uzupełniające

    * Opowiadania z czasów I Wojny Światowej
    * Opowiadania z 1918 i 1920r
    * Komórki konspiracyjne Julka w II WŚ
    * Opowiadanie - pierwsze dni po II WŚ
    * nagrobek
    * genealogia Topolnickich
    
    

    Bibliografia

    [1] Archiwum rodzinne, m.in.: Akt chrztu, Akt ślubu, Legitymacja urzędnicza 1921, Kennkarta 1944, Hitlerowski certyfikat zatrudnienia,
    [2] Saga rodziny Topolnickich,
    [3] CAW - Pismo do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości wraz załącznikami
    [4] Kwestionariusz do Izby Skarbowej w Katowicach 21.6.1948
    [5] Informacje od córki Ewy
    [6] Głos urzędniczy, organ małopolskich urzędników rachunkowo-kasowych, 1.9.1930
    [7] Mały Światek, 20.11.1910
    [8] Gazeta Wyborcza 20.7.1995, za: Pilsudski Institute of America (wspomnienie pośmiertne)
    [9] Księga adresowa Krakowa 1932
    [10] Księga adresowa Krakowa 1925
    [11] Mianowanie na kierownika US w Brzesku , [Archiwum Ministerstwa Skarbu, AAN-10-3157]
    [12] Uchwała nr 339 Prezydium Rady Narodowej Miasta Krakowa, w: Dziennik Urzędowy Rady Narodowej M. Krakowa, 13.12.1973
    [13] Sprawozdanie Dyrektora c.k. gimnazjum w Nowym Targu za rok szkolny 1917/18
    [14] Czas Krakowski 18.7.1920 (wspomnienie pośmiertne)
    [16] Gazeta Krakowska 19.7.1920 (wspomnienie pośmiertne)
    [15] Czas Krakowski 20.7.1920 (wspomnienie pośmiertne)
    [16] Sprawozdanie państwowej dyrekcji Szkoły Ekonomiczno-Handlowej i Instytutu Administracyjno-Gospodarczego za rok szkolny 1932/33
    [17] Rzekoma "nagana" od NSZ, (rkps), Archiwum Marcina Niewaldy
    .