Klimontów, pow. miechowski

Klimontów, wś i folw., pow. miechowski, gm. Klimontów, par. Proszowice. Leży przy drodze gubernialnej ze Skierniewic do Barana, na północ Proszowic w odl. 3 i pół w., na wzniesieniu 611 stóp nad poziom morza. W r. 1827 było tu 75 dm., 425 mk. Obecnie wynosi 82 dm. i 571 mk.; męz. 297, kob. 274; osad włość. 70, z przestrzenią gruntów 549 m. Posiada szkołę początkową, urząd gminny, młyn wodny. Dobra K. z folw. Teresin mają grun. m. 1242. Do majętności tej należy młyn wodny na Szreniawie w olległości pół wiorsty z przestrzenią gruntów m, 19, w dzierżawie wieczystej będący. Wieś ta była pierwotnie własnością drobnej szlachty i zwała się Lutowice; obok szlachty mieli tu swoje działy narocznicy i rzemieślnicy książęcy. R. 1228 Lutowice są własnością Klemensa z Ruszczy herbu Gryf, kasztelana krakowskiego, i od imienia jego nazwane Klimontów. On to około r. 1253 założył klasztor benedyktynek w Staniątkach pod Wieliczką, i temuż K. na własność nadał. Według Długosza (t. II, 155 i 156; t. III, 280, 295, 297) były tu 24 łany kmiece, z których 20 kupione i ztąd zwane zakupne, a 2 także od plebana proszowskiego nabyte; z tych 22 łanów czynsz wynosił po 20 skojców, dawali 2 kapłony, a za drugie dwa kapłony, dwa grosze, jaj 20, serów 2, owsa 2 korce i 6 deuarów; na Wielkanoc po groszu miodowego i oprawnego po pół grosza. Oprócz tych 22 łanów, były jeszcze 2 łany, zwane Posrzebny, z których czynsz wynosił po pół grzywny, i ponosiły wszelkie inne ciężary zarówno z zakupnemi łanami. Ze wszystkich zaś 24 łanów odrabiali pańszczyzny po jednym dniu w tygodniu. Trzy karczmy mające pola, z których płacili: z jednej czynszu 3 grzywny i kamień łoju, a z dwóch po 2 grzywny i po kamieniu łoju. Na rzece Szreniawie młyn wielki, mający wiele znacznych pól i łąk, z których dochód czynił 22 grzywny. Zagrodników 3 mających role, odrabiali tylko pańszczyznę po jednym dniu pieszym na tydzień. Folwark klasztorny wielki i sadzawka. K. graniczył z miastem Proszowicami, oraz wsiami: Stągniowice i Opatkowice, co dotąd pozostało bez zmiany. Dobra K. do ostatnich czasów stnienia rzeczypospolitej należały do wspomnionego klasztoru, później 1774 roku stały się własnością skarbu, od którego nabył je Józef Sołtyk, a w r. 1813 sprzedał Janowi Rudnickiemu. Dziś dziedzictwo Kamockich. Gmina K. należy do sądu gm. okr. V w Proszowicach, st.pocz. tamże; obszar gminy wynosi m. 8076, z tego przypada na: grunta orne m. 6339; łąkim. 740; pastwiska 253 m.; ogrody, sady i pod budynkami 276 m; lasów zaledwie 98 m., resztę gruntów zajmują wody i nieużytki. Gleba przeważnie pszenna, wielce urodzajna. Z wymienionej przestrzeni, grunta dworskie zajmują 6040 m; włościańskie 2036 m. Ludneść gminy K. z końcem 1881 r. wynosiła: chrześcian męż. 1491, kob. 1573; żydów męż. 12, kob. 8, w ogóle 3084 głów. Domów murowanych 6, drew. 458, razem 464; budynków niemieszkalnych 430, w tej liczbie 12 mur. Fabryka cukru w osadzie Szreniawa, z roczną produkcyą rs. 96,000. Browar piwny we wsi Zagrody Proszowskie, produkujący rocznie za rs. 3,300; młynów wodnych 3 i cegielni 3, z produkcyą 1200 r. Rzemieślników kowali 11, ślusarzy 2 i cieśli 3. Szkółka elementarna jedna, koszt utrzymania jej rs. 224. Sklepików drobnych 19, w rękach żydów, karczma jedna. W skład gminy wchodzą wsie i folwarki: Gniazdowice, Janów, Kadzice, Klimontów, Kowary', Makocice, Opatkowice, Ostrów, Rozalin, Szczytniki, Szreniawa (cukrownia), Teresin, Wielopole i Zagrody Proszowskie.
[SGKP]