Kołbiel, pow. nowo-miński

Kołbiel (Kołybiel, Kolibiel), osada, przedtem miasteczko, nad rz. Świdrem, pow. nowo-miński, gm. Rudno, par. Kołbiel. Odl. 36 w. od Warszawy, leży w pobliżu traktu warszawsko-lubelskiego. W 1827 r. było tu 28 dm., 350 mk.; w 1861 r. 36 dm., 619 mk. (505 żydów); obecnie 50 dra. i. 800 mk. (600 żyd.); szkoła początkowa. Parafia K., dek. nowo-miński, dawniej siennicki, 4645 dusz. II. założony na mocy przywileju króla Zygmunta I w 1532 r., który jednocześnie nadał dwa jarmarki, pobieranie dochodu z nich i targowego na rzecz miasta i targi ustanowił tygodniowe, który to przywilej potwierdzili i następni monarchowie polscy, a między nimi Zygmunt III w r. 1624, Jan Kazimierz w r. 1632, pomnażając jarmarków aż do 6 na rok; wreszcie Stanisław August w r. 1782 dodał jeszcze dwa. Mczko to było gniazdem starożytnej rodziny mazowieckiej Kolibielskich, którzy jeszcze na początku XVII w. posiadali takowe w części wraz z Bartłomiejem Grabianką, Krzysztofem Głuszyńskim, Sępuchowskim i Szufczyńskim. Około 1660 r. już wszystkich części mczka był właścicielem Wojciech Grabianka herbu Leszczyc, w XVIII w. dziedziczyli Chrzanowscy, a 1861 r. był własnością Jana Wri landa. Kolibielscy założyli w tem miejscu kościół parochialny 1407 r., a Andrzej Laskary Gosławicki, ówczesny biskup poznański, nadał mu erekcyą 1422 r. Kościół ten wizytował w r. 1603 Wawrzyniec Goślicki, biskup poznański; w tym czasie był drewniany, w dobrym stanie i dobrze pokryty, p. t. św. Trójcy, miał 7 ołtarzy, organy i 2 kaplice, pierwszą Grabianków, drugą Głuszyńskich. Uposażeniem jego, prócz folw. w Kolibielu, były dziesięciny ze wsi Stary Kolibiel, z mczka samego, ze wsi Dobrzyniec Wielki i Mały, z Rudna Wielkiego i Małego. Po roku 1603 kościół ten ze starości runął, a w jego miejsce wystawił nowy około r. 1660, także z drzewa, Bartłomiej Grabianka, stolnik ziemi czerskiej; poświęcił takowy w r. 1661 w dzień św. Trójcy Wojciech Kolibowski, biskup poznański, p. t. św. Michała Archanioła; odnowiony 1755 r. Prócz kościoła parochialnego znajdował się tu r. 1603—1800 jeszcze kościołek drewniany, p. t. św. Ducha, wystawiony przez Kolibielskich, ale nieuposażony. Dobra K. (z o«. Kołbiel, wsiami: Ostrów, Jatne Stare, Gózd, Stara Wieś, Skorupki, Janowice, Bocian, Dąbrówka), własność hr. Zamojskich, podług wiadomości z r. 1866 rozległe mr. 2637. Osada Kołbiel os. 27, z grun. mr. 375; wieś, Ostrów os. 29, z grun. mr. 538; wieś, Jatne Stare os. 11, z grun. mr. 304; wieś, Gózd os. 7, z grun. mr. 78; wś Stara Wieś os. 35, z grun. mr. 117; wieś, Skorupy os. 8, z grun. mr. 155; wieś, Janowice os. 3. z grun. mr. 74; wieś, Bocian os. 9, z grun. mr. 196; wieś, Dąbrówka os. 7, z grun. mr. 191. Gmina K. należy do sądu gm. okr. III w Gliniance, st. poczt. Stara Wieś; obszaru ma 12753 mr. i 5054 mk. (1867).
[SGKP]