Kormilcze, pow. kamieniecki

Kormilcze, wieś, pow. kamieniecki, nad rz. Żwańczykiem, gm. Lanckoroń, 20 w. od Kamieńca; mk. 740, w tej liczbie 12 jednodwor. ziemi włość. 1241 dz. Wieś ta nadana w r. 1525 r. przez Zygmunta I magistratowi kamienieckiemu na utrzymanie burmistrzów i ratmanów; gdy jednak przekonano się, że dochód z tej wsi jest daleko większy niż pensye burmistrzów i ratmanów, to w 1783 r. polecono wypuszczać ją w posesyą pod nadzorem kamieniec. magistratu. Po zabraniu Podola przez Rosyą wypuszczono ją z publicznej licytacyi; przynosiła dochodu po 1455 rs. 75 kop.rocznie. W r. 1807 izba skarbowa, wypuszczając na następne 4-lecie, podwyższyła roczną płacę do rs. 2151, a również powiększyła ilość dni pańszczyźnianych z 2 dni do 3, oprócz czynszu po 75 kop. To było powodem zubożenia włościan i wielu z nich uciekło do sąsiedniej Galioyi. W skutek czego naznaczona komisya w 1809 r. dla zbadania przyczyn upadku i zubożenia włościan znalazła, że przyczyną są nadużycia posesorów i podwyższona ilość pracy, przedstawiła to cesarzowi Aleksandrowi I, który w 1809 r. 20 grudnia wzbronił nadal wypuszczać w posesye, uwolnić włościan od pańszczyzny, zastawiając ich na czynszu z roczną opłatą do kasy miejskiej po 1500 rs. Pomimo to włościanie nie wnosili regularnie naznaczonej sumy i do 1834 r, zostali dłużni do kasy miejskiej 4160 rs. To zmusiło zarząd miasta do urządzenia osobnej ekonomii, oddając zarząd jej osobnemu rządcy; pokazało się jednak, że próba ta podniosła dług kasy miasta do 7931 rs. I Odtąd więc zarząd miasta (duma) wziął pod nadzór gospodarstwo wiejskie w Kormilczu. W Kormilczu jest cerkiew pod węzwaniem św. Trójcy, do której należy 1010 paraf i 60 dzies. ziemi, domów 97; 2 stawy i młyn.
[SGKP]