Pilawa, pow. kaniowski

Pilawa 1.) fol. nad rzką Rosawą, pow. kaniowski, o 15 w. na płd.-zchd od Kaniowa, ma 620 mk. W 1790 r. było tu 411 mk. i 40 osad, w 1863 r. 470 mk. Posiada cerkiew p. w. św. Michała, wzniesioną pierwotnie około 1765 r., przebudowaną w 1784 r. Obecna, po spaleniu poprzedniej w 1836 r., pochodzi z 1848 r. Na dwóch wyniosłych górach, zwanych Stołpowicką i Gródkiem (Horodkiem), znajdują się ślady fortyfikacyi obronnych. P. wchodziła niegdyś w skład sstwa kaniowskiego. W dawniejszych lustraoyach niema o niej wzmianki, dopiero w lustracyi z 1765 r. wymienioną została jako nowoosiedlona osada. Podług podania mieszkańców wś nazywała się dawniej Pyłynią i obecną nazwę otrzymała od Jakuba Potockiego h. Pilawa, ssty czehryń skiego, do którego należały jej ziemie. Następnie P. należała do Proskurów i w 1837 r. nabytą została przez Daryusza Poniatowskiego. Stanowi ona osobny klucz, obejmujący wsie: P., Berkazówkę, Martynówkę, Połstwin, Kopiowatę i Daryuszówkę (Daryówkę) i mający 10002 dzies. obszaru. Za czasów poddaństwa było w kluczu tym 2162 dusz rewiz. Na mocy umowy wykupnej włościanie w 1863 r. nabyli w P. 367 dzies. ziemi za 17411 rs.
[SGKP]