Podhajczyki, pow. trembowelski

Podhajczyki z Wybranowką, wieś pow. trembowelski, 7 kim. na płd, od Trembowli, na zachód, brzegu Seretu. Granice: wschód, rz. Seret a za nią wś Załawie, połudn. Janów i Mogilnica, zachód. Romanówka, Wieniawka (obecnie Chmielówką przezwana,) i Brykula Stara, półn. Humniska, Semenów i Zieleńcze. Obszar dwor.: gr. or. 882, łąk i ogr. 39, past. 78, lasu 148 mr.; włość. gr. or. 1308, łąk i ogr. 104, past. 35 mr. W 1870 r. 967 mk.; w 1880 r. w gm. 1138, na obsz. dwors. 83; rz. kat. 960, gr.-kat. 84, obydwie parafie w Janowie. Przez tę wieś przechodzi gościniec powiatowy z Trembowli na Janów, Budzanów do kolei transwersalnej; szkoła fil. o 1 naucz. Cegielnia dworska wyrabia cegły i dachówkę. Właściciel dóbr P. z W., Dołhe, Załawio i Dereniówka Justyn hr. Koziebrodzki, nabywszy takowe w opuszczonym stanie, pobudował prawie wszystkie budynki na folwarkach i dom mieszkalny w P. z cegły i kamienia, podniósł gospodarstwo, upiększył ogród, zaprowadził chów poprawnej rasy koni i bydła. Jego głównie staraniem wybudował powiat wspomnianą drogę powiatową z mostem murowanym na Serecie w Janowie. Włościanie za przykładem dworu prowadzą racyonalniejsze gospodarstwo rolne, a wszystkie obejścia otoczyli zamiast płotów murami z kamieni, dostarczanych, przez miejscowe kamieniołomy, tak, że P. stanowią jednę z rzadkich na Podolu wsi porządnie zabudowanych. W 1878 r. Kirkor odkrył na pagórku, wznoszącym się w północnej stronie pól tej włości od granicy Semenowa, groby przedhistoryczne. W 1508 r. Tatarzy i Wołosi wymordowali tu jeńców zabranych w Trembowli.
[SGKP]