Podhorodce, pow. stryjski

Podhorodce, rus. Pidhorodoi, wieś, powiat stryjski, 33 kim. na płd.-zach, od Stryja, 18-75 kim. na płn.-zach. od sądu pow., urz. poczt, i tel. w Skolem. Na płn.-zachód leży Urycz, na wsch. Jamielnica, na płd. Kruszel-' nica, na zach. Sopot i Dołhe (pow. drohobycki).' Wieś loży w dorzeczu Dniestru za pośrednictwem Stryja. Płynie on prawie środkiem obszaru z Dołhego, na płd.-wsch. do Kruszelnicy i zabiera w obrębie wsi z obu boków liczne dopływy, z których najznacznicjsze są od prawego brzegu: pot, Dolanowski, powstający na płd. granicy z lesistych gór Kizia i Jasieńca, (885 mt.), i pot, Zarzecze, płynący wzdłuż granicy płd.-wsch., a od lew. brzegu: Zeniów, płynący wzdłuż granicy Dołliego od płn. na płd.; Urycz, płynący od płn.-zach., zasilony od lew. brzegu wodami pot. Hatnego i pot. Sokolego, a wpadający do Stryja w samym środku obszaru, i Jamielnica, płynąca od płn. na płd. Zabudowania wiejskie leżą w środku obszaru, na lew. brzegu Stryja i w dolinie Urycza. Na płn.-wsch. leży las z wznieś. 666 mt. Na lewym brzegu Stryja wznoszą się na praw. brzegu pot. Dalnowskiego, Leszkin werch do 751 mt., a na wsch. od niego na lew. brzegu pot. Dalnowskiego, Kluczyna werch do 734 mt. Własn. więk. ma roli or. 301, łąk i ogr. 236, past. 242, lasu 1544; własn. ran. roli or. 1143, łąk i ogr. 1658, past. 337, lasu 132 mr. Las składa się z drzew bukowych, jodłowych i smerekowych. Dawny właściciel wsi Konstanty Stanisław Pietruski, znany naturalista, założył w r. 1835 sad, zawierający 200 gatunków jabłoni, 80 gatunków grusz, 45 gatunków drzew śliwowych, 20 gatunków czereeh i wisien i 75 gatunków angielskich agrestów, z których wyrabiał dobre i długotrwałe wino. Hodował on także jedwabniki. Swojego czasu słynęły jego zbiory krajowych zwierząt, ptactwa i owadów w żywych i zachowanych egzemplarzach (Muzeum natury we Lwowie, Pol W. Pisma, wydanie zbiorowe, t. X, str. 257 i 264). W P. znajduje się glina na cegłę przydatna, wapno, margiel i ruda żelazna. W 1880 r. było tu 295 dra. w gm. a 5 na obszarze dwor.; 1364 rak. w gm., 47 na obsz. dwor., między nimi: 21 wyzn. rz.-kat., 1328 gr.-kat., 35 izrael., 27 innych wyznań; 30 Polaków, 1349 Rusin., 32 Nieme. Ludność należy do górskiego rodu Bojków. Par. rz.-kat. w Skolem, gr. kat. w miejscu, dek. skolski, archidyec. lwowska. We wsi jest cerkiew p. w. św. Dymitra, szkoła etat. jednokl., gorzelnia, browar, młyn i tartak. Zdaniem Bielowskiego (Rkp. Ossol., Jfo 2410, t. II, str. 75) pochodzi nazwa Podhorodec stąd, iż leżały one pod grodem Tustaniera (dzis. Urycz, dawniej Łowczowo). O tej wsi spotykamy wzmianki w dokumentach: Władysław Jagiełło darował w r. 1397 wieś Podhorodezcze Iwanowi Frankowiczowi i Iwanowi Stawiszczycowi, a darowiznę tę potwierdził Kazimierz IV w r. 1469 j (dyplomataryusz Stadnickiego, Rkp. Ossol., 'Jfs 2264, str. 345). Zygmunt I potwierdza w r. 1535 donacyą wsi Podhorodcze, zrobioną poprzednio na rzecz Piotra Kmity, jako ważną i prawuą (1, c., str. 336). Błyszczyński darował w r. 1541 Podhorodce wraz z zamkiem Tustany (dzisiejszym Uryczera) Janowi, panu na Tarnowie, a to mocą zapisu, datowanego w Przemyślu po św. Stanisławie (Rkp. Oss., , Ns 2410, t. II, str. 7ó). Siaiczyński wspomina (Rkp. Ossol., M 1829), że pokazują tu pieczarę, która miała być niegdyś pustelnic/em mieszkaniem. Por. „Opis gospodarstw galicyjskich w zastosowaniu do pasma gór Karpackich, a mianowicie do Podhorodec, p. K. St. Pietruskiego" w R>zpr. galicyj. tow. gosp., Lwów, t. II, 1847, str. 128 do 162 i „Skutki mrozu, czyli spostrzeżenia, robione na drzewach owocowyeh, uszkodzonych przez nadzwyczajne mrozy w dniach U, 20 i 29 grudnia 1885 r., p. St. K. Pietruskiego" w Rozpr. tow. gosp., 1858, t. 23, str. 109 do 115
[SGKP]