Nuszcze, pow. złoczowski

Nuszcze, wieś pow. złoczowski, 20 kim. na płn. od urz. poczt., st. kol. i tel. w Zborowio. Na płn. leżą Kołtów i Kruchów, na płn.-wsch. Harbuzów, na wsch. Perepelniki, na płd. Wołczkowce i Iwaczów, na zach. Trościaniec Mały. W stronie płn.-zach., w lesie „Oszowica", powstaje na wsch. stoku głównego działu wodnego jedno z ramion Seretu i płynie na wsch. do Harbuzowa, zabierając wody z płn. części obszaru. Na zach. stoku działu wodnego, niedaleko źródeł Seretu, powstaje mały strumyk, podążający na zach. do Trokiańca a wpadający do Złoczówki, dopływu Bugu. Wody z obszaru płd. zabiera jedno z ramion Strypy, powstające tu, a płynące na płd. do Wołczkowiec. Lesiste wzgórza, ciągnące się wzdłuż granicy płn., tworzą również dział wodny między Bugiem a Seretem. Zabudowania wiej skie leżą w dolinie Seretu (350 m.), w stronie płn.-wsch. obszaru; na płd. od nich, wśród lasu „Załuez" (szczyt 420 m.), grupa domów zwana „Załpczem". W lesistej płd.-zaohod. stronie leżą gajówki: ,,Na Wygonie", „Mogiłka" (413 m., na granicy Iwaczowa). W środku lasu Oszowica jest gajówka „Średnia Buda" (Seredna Buda po rus.). Własn. więk. ma roli or. 339, łąk i ogr. 119, pastw. 42, lasu 1808 mr.; wł. mn. roli or. 675, łąk i ogr. 59, past. 16 mr. Lasy przeważnie zniszczone a po części wykarczowane. W jednej części tylko zachowała się najpiękniejsza dębina. W r. 1880 było 658 mk. w gminie, między nimi 122 obrz. rzym.-kat., 511 gr.-kat., 17 izrael., 8 innych wyznań. Par. rzym.-kat. w Sassowie, gr.-kat. w miejscu, dek. zborowski. Do parafii należy Kruków. We wsi jest cerkiew pod wezw. św. Jana, a we dworze kaplica prywatna. Od 1873 istnieje szkoła etat. jednokl. z język, wykład, ruskim, dwór, młyn i kasa pożyczk. gmin. z kapit. 296 zł. Są tu także pokłady torfu. !Na Wysokiem wzgórzu, w lesie zwanym „Czernyoza" al. „Na Czernyczej", są ślady dawnego monasteru. Wzgórze to wznosi się po nad głębokim parowem, a na wsch. jogo stronie jest miejsce bezleśne, okopane w kwadrat wałem, przeszło metr wysokim. Miejsce to okalają stare dęby, a opodal na płn.-wsch. jest druga grupa dębów. O to miejsce prowadzili niegdyś bazylianie złoczowscy proces z Kriegshaberami, właścicielami Nuszcza. Opodal tego miejsca, w dolinie, znalazł włościanin trościasieoki długą, starodawną rusznicę, rdzą nieco uszkodzoną, W lesie na granicy Trościańca, po za Średnią Budą, jest mogiła, po części zniszczona, prawie w kwadrat usypana, 1'/, m. wysoka. W pośrodku niej stoi ogromny pień dębowy, gruby, na metr wysoki, osmalony w skutek częstego podkładania ognia przez pastuchów. Są prócz tego ślady liczniejszych mogił, dziś poniszczonych, w których dawniejszymi czasy znaohodzono kościotrupy, a przy nich narzędzia kamienne i krzemienne, czerepy z garnków ofiarnych i t. p.
[SGKP]