Poledno, pow. świecki

Poledno, dok. Polene, Polleden 1438, Poleden 1415, dobra ryc., pow. świecki, st. p., tel. i kol. Terespol, 4'5 kim. odl., par. kat. Gruczno, pół mili odl., ew. Bukowiec, szkoła kat. w miejscu. W 1868 r. 33 bud., 14 dm., 185 mk., 161 kat., 24 ew. Obejmuje 1.128-5 ha roli or. i ogr., 47*23 łąk, 52*34 past., 62-55 lasu, 30*22 nieuż., 18-12 wody, razem 1338-96 ha; czysty dochód z gruntu 9154 mrk; gorzelnia parowa. W 1850 r. należały te dobra do Czapskich na Bukowcu, 1885 r. posiadał je Hilmar v. Wuthenau. Źa czasów krzyżackich należało P. do komturstwa świeckiego. Zakon urządził tu folw., obejmujący 10 włók ohełm,. wś zaś zawierała w 1415 r. 50 włók. Z tych posiadał proboszcz 4 wolne, sołtys 5 wolnych, od reszty płacono po 5 skojców i po 8 korcy żyta i po 2 kury od włóki na św. Marcin. Osiadłych było wówczas, krótko po wojnie, tylko 6 włók (ob. Wegner „Ein Poinmer. Herzogthum", II, 433). W 1628 r. srożyło się tu morowe powietrze. W pierwszej wojnie szwedzkiej uległa osada spustoszeniu i została 1642 r. puszczona w dzierżawę jako tenuta. W lustracyi z r. 1565 czytamy: Wś P. i dwór poledziński od ststwa świeckiego, urodzonego pana Rafała Konopackiego, kaszt, elbląskiego, dzierżawy, która dzierżawa przedtem była nieosiadła gruntownie, przy której nie było dworu, który za pana elbląskiego niedawno zbudowano, który gospodarstwem swojem stawy pokopał i łąki biedne lgnące nakładem niemałym osuszył. Do której wsi i dworu przerzeczonego włók przez gbury osiadłych 31, sołtyskich 4, kościelnych 4, lemańskich 5, karczma 1, ogród 1, młyn z rudą 1, fol. 1, jezioro 1, z którego ma pożytek ku wychowaniu, nic więcej. Item łąk obfity dostatek, których nad swą potrzebę przedawa nie mało. Suma prowentów wszystkich wsi P. i dworu tak pieniężnych czynszowych, jako pospolitych, na pieniądze liczby polskiej oszacowanych, czyni fl. 388 gr. 20. Dawniej istniał w P. kościół paraf. p. w. WW. Świętych, budowany po prusku. Proboszcz posiadał 4 wł., nadto dawali mu poddani od włóki po korcu żyta i owsa zamiast dziesięciny. Już r, 1326 płaci proboszcz tutejszy świętopietrze do Rzymu, Później przyłączono go jako filią do Gruczna. Ale w XVI w, ówczesny dzierżawca Konopacki, luteranin, według wizytacyi Rozdrażewskiego, kościół z gruntu rozwalił, a z pozostałego materyału groblę przez jezioro sobie zrobił (ob. Utracone kościoły przez ks. Fankidejskiego, str. 278). Pamięć o kościele zachowała się między ludem. Powiadają, że właśnie na tem miejscu, gdzie stała ta świątynia, otworzyło się źródło i kościół się zapadł; ale jeszcze są po nim znaki
[SGKP]