Płuhów, pow. złoczowski

Płuhów al. Pluchów, rus. Piuhiw. z Płuohowczykiem i Bronisławówka z Kazimierówką, dwie wsie, pow. złoczowski, 11 kim. na płd.-wsch. od sądu pow. w Złoczowie. Na płn. leżą Podlipce, na płn.-wsch. Wołczkowce, na wsch. Kubaro wce, na płd.-wsch. Meteniów, na płd. Sławna, na płd.-zach. Ryków, na zach. Zarwanica. Płn.-zach. narożnik obszaru dotyka wsi Łuki. Środkiem wsi idzie w miejscu, gdzie się wznosi Kaniowa góra (409 mt.), dział wodny między dorzeczem Wisły i Dniestru. W dorzeczu Wisły leży płn.-zach. połowa obszaru, a to za pośrednictwem powstającej tu Złoczówki, dopływu Bugu. Na zach. stoku tego działu biją liczne źródła, a z nich powstają małe strumyki, które łączą się i tworzą Złoczówkę, płynącą na płn.-zach. do Zarwanicy, a zasiloną w obrębie wsi od praw. brzegu dopływami z Podlipiec, Trościańca i Łuki. Złoczówka obraca w obrębie P. 5 młynów (Chomów, Magalasów, Sławiański, Pod groblą i Iwaszków). Wody ze wschód, strony obszaru zabiera dopływ Dniestru: Strypa. Przez płn.-wsch. krawędź obszaru płynie jedno z ramion Strypy: Główna Strypa od płn. z Podlipia na płd.-wsch. do Meteniowa, a do niego podążają z płn.-wsch. części obszaru dwa małe dopływy, łączące się w Meteniowie i wpadające do Śtrypy. Zach. i płd. stronę obszaru zajmuje płd.-wsch. kraniec Woroniaków, pokryty lasem, przeważnie bukowym z domieszką grabu, brzozy i osiki, zakończony Kaniową górą. Na płn. od tych gór leży nizina złoczowska. Wschód, część obszaru zajmuje wyżyna podolska, która przedstawia się jako równina, wzniesiona na płd. do średniej wysokości 390 mt., na płn. 374 mt. (dolina potoku płynącego do Strypy 358 mt.). Zabudowania wiejskie P. leżą na płn.-wsch. stoku Woroniaków, na lew. brzegu Złoczówki. Grupa domów na zach., na granicy Zarwanicy, zwie się „Moczary." Na praw. brzegu Złoczówki leży część wsi Płuhowczyk i Aleksandrówka, dwor z kilkoma chatami. Na płn.-zachód od wzgórza „Kaniowa" leży grupa domów Kaniowa, a na płd.-zach. od niej gajówka Dzula al. Żula. Płd.-wsch. kraniec obszaru zajmuje Bronisławówka z Kazimierówką, kolonie niemieckie, odl. o 7 kim. od urzędu poczt, w Zborowie a 4 kim. na płd.-wschód od stacyi kol. w Płuhowie. Przez płn. część obszaru idzie kolej żelazna Karola-Ludwika. Wchodzi ona tu z Zarwanicy, ma zaraz na wstępie przystanek zwany Zarwanica a potem idzie na płd.–wseh. przez most żelazny, zbudowany na dwóch arkadach, do 100 mt. długi, ma stacyą Płuhów na płn.-wsch., odl. 85 kim. od Lwowa, a następnie wchodzi do Meleniowa. Gościniec złoczowsko-tanospolski wchodzi tu także z Zarwanicy i idzie zrazu równolegle z koleją, na płn. od niej, wśród wsi samej skręca na płd. po pod most kolejowy, a następnie, oddalając się od toru kolejowego, przebiega płd.-wsch. część obszaru i wchodzi do Meteniowa. Przy gościńcu są dwie karczmy: Zwarycka i Zielo na. P. wraz z Bronisławówką i Kazimierówką tworzą jedną gminę katastralną. Własność więk. ma roli ornej 1021, łąk i ogr. 143, past. 119, lasu 49; własn. mn. roli ornej 1411, łąk i ogr. 286, pastw. 210, lasu 541 mr. W 1880 roku było w Płuhowie 152 dm, w gm., 34 na obsz. dwor., w Bronisławówce 18, w Kazimierówce 30 dm. Mieszkańców było w Płuhowie 936 w gm., 171 na obsz. dwor. (138 rzym. kat., 812 gr. kat., 155 izrelitów, 190 naród, polskiej, 902 ruś., 14 niem.), w Br. 92, w Kaz. 202 (6 wyzn. rzym.-kat., 10 gr.-kat., 30 izrael., 248 ewang.; 271 narodów, niemiec., 13 pols., 10 rusk.). Par. rzym.-kat. w Złoczowie, gr.-kat. w miejscu, dek. złoczowski, archidyec. lwow. Ewangelicy z Br. i Kaz. należą do par. ew. we Lwowie. We wsi są dwie cerkwie: w Płuhowie i Płuhowczyku. W Płuhowie jest urząd poczt., st. kolejowa, szkoła etatowa jednoklasowa z jęz. wykł. ruskim, założona w 1856 r., z ogrodem o powierzchni 1'55 ha i z sadem śliwowym, kasa pożyczk. gm. z kapitałem 3290 zł., gorzelnia i kamieniołom. W Bronisławówce jest szkoła wyzn. ewang., założona w 1872 r., z językiem wykład, niemieckim. P. należał dawniej do dóbr Sobieskiego. W 1687 r., jadąc ze Złoczowa do Podhajec, zatrzymał się tutaj król Jan z całym dworem na obiad. Wieś, jak opisuje Dalerao w Anecdotes (t. II, str. 236) po niedawnem zniszczeniu przez Tatarów, miała wszystkiego kilkadziesiąt chat, skleconych na prędce z gałęzi, a rozproszonych po dolinie i przyległych pagórkach. Nad potokiem klekotało kilka młynków, a w środku, przy drodze, stała nędzna karczma. Zamieszkiwali ówczesny Płuhów Wołosi, których przesiedlił tam Sjbieski z Baru i Międzyboża, gdy je odzyskał podczas kampanii w 1674 r. (ob. Tatomir, Ślady króla Jana III, Lwów, 1883, str. 79). Schneider wspomina w swoich zapiskach (Muzeum Ossolińskich), że na Hanczarowej górce widać ślady cmentarzyska i że wyorywano tam popielnice; że w lesie Lipnik są ślady mogiłek. Narzędzia kamienne i krzemienne wyorywują czasami i dziś jeszcze.
[SGKP]