Pietrycze, pow. złoczowski

Pietrycze albo Pitrycze, rus. Pitryczi, wieś pow. złoczowski, 18 kim. na płd.-zachód od Złoczowa, 8 kim. na wsch. od urzędu poczt., stacyi kol. i tel. w Krasnem. Na płn.-zach. i płn. leżą Stronibaby, na płn.-wsch. Zakomarze, na wsch. Rozważ i Bużek, na płd. Ostrowczyk Polny i Firlejówka, na płd.-zach. Olszanka Mała, na zach. Uciszków. Wś leży w dorzeczu Wisły za pośrednictwem Bugu. Wchodzi on tu od wsch. z Buźka a płynie przez płn. część obszaru na płn.-zach. do Uciszkowa, dzieląc się na kilka ramion. Do Bugu wpada w obrębie wsi, na granicy Uciszkowa Złoczówka, płynąca z Ostrowczyka Polnego. Zabudowania wiejskie leżą w środku obszaru po obu brzegach Złoczówki i na lewym brzegu Bugu, a dokoła nich rozległe, bagniste łąki. Na płn.-zach. od wsi leży nad Złoczówką i Bugiem, w miejscu ich połączenia, młyn i grupa domów, na płn. od tej grupy grupa domów „Brykoń" albo „Brykun" a na płn.-zach. klinie grupa „Przestawałki" albo Przystawałki, Perestawki. Na granicy Uciszkowa, Olszanki i Firlejówki wznosi się wzgórze Pietrycze do 258 mt. (znak triang.). Płn.-zach. część wsi przerzyna kolej Karola Ludwika. Własność więk. ma roli or. 460, łąk i ogr. 323, past. 78, lasów 401 mr.; wł. mn. roli or. 782, łąk i ogr. 1018, past. 528 mr. Grunta orne są czarnoziemne, miejscami torfiaste lub margliste; las liściasty, mieszany. W 1880 r. było 1162 mk. w gm., 65 na obsz. dwor., 544 obrz. rz.–kat., 635 obrz. gr.-kat., 48 izrael. Umiejących czytać było 125. Par. rz.-kat. w Bużku, gr.–kat. w miejscu, dek. oleski. Do tej parafii należy Ostrowczyk. We wsi jest cerkiew p. w. N. M. P., nowo zbudowana i szkoła etatowa 1-klas., założona w r. 1859, z wykładem polskim i ruskim. Mieszkańcy zajmują się rolnictwem, a niektórzy obok tego szewstwem, tkactwem, stelmastwem, bednarstwem i kowalstwem. Chów bydła, koni i trzody chlewnej staranny; sadownictwo się rozwija. Istnieje tu gorzelnia i młyn o 3 kamieniach. Drobny handel w ręku izraelitów, którzy mają 3 kramy. Bielowski zapisał w swoim Dzienniku podróży z 1838 r. (rkp. Ossol. Wa 2389, str. 6) następujący szczegół. „Właściciel wsi oczyścił staw przed parą laty. Znalazł mnóstwo palów i materyałów przegniłych w środku stawu. Pytał ludzi coby to było? Powiedzieli starzy, iż w środku oczeretów stawowych znajdowały się chałupki niskie, trzciną pokryte. Z brzegu nie można ich było dojrzeć. Tam po kładkach, które za sobą ściągano, uciekał lud z ruchomościami przed Tatarami. Ojciec właściciela pamiętał jak za jego młodości konie dzień i noc pod głuchą jesień stały osiodłane, a pachołoy zbrojni. Skoro zamarzły rzeki pomniejsze i bagna, można było być pewnym napadu". Za czasów konfederacyi barskiej rozproszeni po Małopolsce Rossyanie, przybyli do Buska, zkąd wysełano oddziały kozackie dla ściągania żywności i zdobyczy. Jeden z takich oddziałów, złożony z kilkunastu ludzi, zapuścił się aż pod Białykamień, a wracając ze zdobyczą przez gęsty las, po prawym brzegu Bugu, został napadnięty przez kryjącą się w lesie ludność wsi okolicznych, uzbrojoną w rusznice i oszczepy a zostającą pod dowództwem szlachcica zaściankowego z Pietrycz, Antoniego Wodnickiego. Oddział ten zniesiono do szczętu. W zach. stronie obszaru znajdują się wśród pól dwie mogiły, z których jedna odznacza się wielkością. Według podania pochowano w większej poległych żołnierzy, w mniejszej zaś o 3 sążnie dalej położonej, siedmiu senatorów. Poniżej tych mogił sączy się strumyk, zwany przez lud „Krwawnikiem". Mogiły te mają pochodzić z czasów wojen domowych między książętami ruskimi Dawidem i Świętopełkiem (Sokalski, Rys geogr. stat. okr, szkol, złoczowskiego, Złoczów 1885, str. 147)
[SGKP]