Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Etymologia nazwisk (2)

30.04.2009 07:54
Witam
Mam źródła, mogę pomóc.
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch

Zadaj pytanie o nazwisko
*Nie wstawiaj adresów mailowych - będą KASOWANE!
*Wcześniej sprawdź czy ktoś już nie pytał i przeszukaj ten dział
*Można pisać bez logowania, (ale post wyświetli się po akceptacji)
*Po zadaniu pytania przejdź do działu Słownik Biograficzny gdzie są opisy rodzin

Jak dowiedzieć się jeszcze więcej?
  1. Pochodzeniem i rodzajami nazwisk w genealogii zajmuje się etymologia i związana z nią onomastyka, Możesz się dowiedzieć więcej o typie swojego nazwiska i innych informacjach z tej dziedziny w Leksykonie.
Zobacz też
  1. Słownik biograficzny z opisami nazwisk - tworzony przez użytkowników, jeśli uzyskasz odpowiedź o swoim nazwisku, lub wiesz coś o historii rodziny koniecznie umieść tam tą informację a inni przyjdą do Ciebie.
  2. Wyszukiwarka nazwisk herbowych - Największa baza nazwisk ze wszystkich herbów Polski
  3. Twoje nazwisko wśród potomków Mieszka I ? - Informacje i lista
Pomoc w poszukiwaniach
  1. W dziale Porad i pomocy uzyskasz wparcie przy każdym problemie, a także możesz zamówić profesjonalną pomoc w różnych dziedzinach i obszarach poszukiwań genealogicznych.

Odpowiedzi (3417)

Strona z 171 < Poprzednia Następna >
22.02.2016 19:17
Witam

Osiak - od osa ‘jadowity owad’, też od osa ‘osika’.

Bibliografia

Rymut K., 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

22.02.2016 21:17
Osiak, czerwony grzyb, czerwonogłówka, czerwony łebiec, kraśniak, krawiec, kozak, kozok, osak, osowiak, osiczak, osiniak, podosiniak, podosinnik: to po prostu koźlarz jadalny, jeden z czterech jego gatunków, jeden z najpopularniejszych grzybów.

I to by było na tyle.
14.03.2016 01:01
Witam serdecznie
Jakie jest pochodzenie nazwiska Cudo. Z góry dziękuję
15.03.2016 08:16
Nazwisko oczywiście pochodzi od słowa 'cud', 'czud' 'cudo', 'czudo'. Słownik staropolski red Nitsch poświęca temu słowu bitą stronę. Znaczenia to:1. wydarzenie o charakterze religijnym i często zdrowotnym, 2. znak poprzedzający jakieś wydarzenie nazwany tak po fakcie, 3. element bajania: zmyślone niemożliwe historie o charakterze alegorii, lub bajki, 4. osoba ładna, nieprzeciętnej urody i kilka mniej istotnych młodszych znaczeń jakie podaje już słownik warszawski

5. Sąd i sędzia prawa polskiego:
2. Cud (sąd prawa polskiego (na Śląsku),
iudiciuI11 (in Silesia), quod iure .lit Polonico' :
Facimus quoque ipsum... liberum... a juditio
Polonicali, quod dicitur czud, scilicet respon-
debit in judicio Theutonicali, quod vocatur
powednik (1319) Haeus ] 53; A juditio Polo-
nicali, quod czud vocatur (1320) Haeus 154.


Cudarz 'sędzia prowincjonalny prawa polskiego
(na Śląsku), iudex provincialis iuris Polonici
(in Silesia)' : Czudarius seu iudex provinciali
1340 CodSil II 145.


W związku z tym sugerował bym zastanowić się obszerniej i dokładniej od czego to nazwisko pochodzi: czy od słów potocznie rozumianych czy jest reliktem czasów znacznie dawniejszych. Dokładniej przyjrzę się (o ile nie zapomnę) temu nazwisku jeszcze dziś wieczorem, a przy okazji zachęcam koleżeństwo pisujące w tym temacie, by się nad nim pochylić.
15.03.2016 12:06
Witam

SŁOWNIK
GWAR POLSKICH
UŁOŻYŁ
JAN KARŁOWICZ


Cud: »Cuda, Cudeńka = dziwy,
fantazje, |m> głowie chodzące*
Sand. 261. »Cudy pomiany! =
dziwne rzeczy* Kuj. II, 269.
»Cud czudesny (czyi. czudjesny) =
na wyrażenie stopnia najwyższe-
go* Zb. I, 65. >Co za cddal* ==
okrzyk zdziwienia Cen. 76. »U
nas we wsi jeszcze i |>o dziś
kużdenm chłopu gadką na wielki
czud (taki), co...« Kam. 159 (=
»na wielki dziw*). »Cudy, Cu-
deńki = wyraz podziwu* Pr. fiJ.
IV, 809. »Cud = coś niezwy-
kłego: 'Kuba cud robił, cobym
ś ninł seł'. Taki dobrv, co cud'*

Spr. V, 34r9. >Cud = 1, cud
2, coś nadzwyczajnego: 'Co cud*=
niesłychanie, nadzwyczajnie, nie-
wypowiedzianie. Taki dobry, C(»
cud'. Tak wiela, co cud'. 'Cud
robić' = dokazywać, awantury
czynić. 'Tak prosi, że aż cud ro-
bi'. 'Koń nm cud robił'* Wrześ.
5. »Ładna.ś jest do 'iidu!* Kle-
czyński Melodje 10. > Ładny od
cudu* Zejsz. 89. Zh. XII, 186.
Kozpr. 111, 369. »Co cud =
zwrot, .służący do wyrażenia wy-
sokiego stopnia jakiegoś przymiotu,
np. 'Było tam ludu , co cud'. 'Taki
dobry, co eud'< Kozpr. X, 274.
Patrz j)od Brygantować przyto-
czenie ze Spr. V, 345, oraz tam-
że [). w. Bryzo wać się. » Prawi
ona jakie.ś '<iidy-niewidy'* Pozn.
VII. 139. 277. 279. Toż Zb. I,
33. Książe, na cud uroda jego*
Kękop. .1. Kopern. »Ładnaś jest
do cudu' Klecz. 10. »Ładnvś
od cudu* Wisła Vm. 220, ń«
159. 'Bogaty [»rzez cuda* Mii-
lyas C)db. 4. » Kobyła taka wy-
myśua, co lud* Wisła VI, 145.
»Cueo jo (umarłą gospodynię),
wielkie cuda z nio robio. ale to nic
nie pomaga ^ Chełch.ll, 128. »Zeby
na <!iebie cud I* = przekleństwo
ł*leszcz. 105. II » Cudeńka* blp.:
> Cudeńka z nim wyrabia* =
pastwi się, dokazuje Łomż. || »Cu-
deczki* dziwy, cuda Święt. »Cu-
decki = cudowne rzeczy* Sab.
128. II >Cudo* = dziwnie, cu-
downie: »Coś cudo dzisiaj* (bo
jadł^ cudownie pi-zybvło) Lub.
II, 204.
Cudak: > Cudak = dziwak* Kopr.
XIK 88; XXVI 372. Toż Spr.
ly, 20. Rozpr. IX, 117. 204.
Święt. IJdz. >Moja panno młoda,
Jakaześ ty droga: Za ćtyry tii-
lary Taki cuddk mały* Zb. I^^
124, n« 86. II >W dzień ś. Szeze-
17^
Cudno - - Cudzowoia.

pana, młodzi parolK-y ubierają
słomianego bałwana... jakby jeźdź-
ca, któn^go zowią 'cudakiem'*
(u'd^U*\)u'y* opi.-^j Wisła II, 816.
II 'Cudak z krzywego drzewna =
dziwak, człowiek cudaczny- Pr.
fil. IV, 809.

C a d n o = dziwno : » Cudno mu
byłoc Zb. VII, 11. Toż ib. 20.
Matvas Świat i przvr. 15. Spr.
IV, 'H21.

Cadoslworny= ^ niezwykły, nie-
słychany: 'fopowiadał cudostwor-
ne rzecy'« Rozpr. XXVI, 373.

Cadośny = dziwny, cudacki : > Cu-
dośne rzeczy wyprawia « Pozn.
VI, 279. >Cudo.sne gada rzeczy*
ib. VII, 136.

Cudować = 1, = »dokazywać,
niedorzeczności wyrabiać* Sand.
261. Por. O. »Nie cuduj!* Krak.
II, 122, no 239, zwr. 4. Rad. II,
117, no 270. »Wieprzc tak krę-
czą, tak cudują* Pozn. VI, 17.
> Kazał poszczuć psami za zakon-
nikiem, żeby napadły i cudowały
tego byku (lak), coby ón się ur-
wał* ib. 225. > (Zaklęta królewna)
snou (= znów) cuduje nad nim,
tak wrzeszczy^ ib. 74. » Cudo-
wać* = dokazywać, figlować,
żartować Ś w ięl. » Cudować* = ni-
szczyć, psuć, np. las, łąkę Ust.
z Litwy. II 2, » Cudować = wy-
rzucić komu, wymyślać, wyrzą-
dzać obelgę. 'Zcudował mnie' =
nagadał, nakrzyczał, nawymyślał*
Krak. IV, 305.' > Niech (mąż) nie
krzycy, nie cuduje, Niech mnie
sanuje* Maz. III, 112, n^ 71,
zwr. 4. II 3, > Cudować się =
dziwić się* O. Toż Was. 240 i
Rozpr. X, 213. »Cudują mu (gai-
kowi) się ludzie* Pauli, 17, n® 1.
» Cudują się ludzie, ze nie mam
podusek* ib. 204, n® 26. Toż
Krak. II, 431, n^ 692, zwr. 8.
Por. Spr. IV, 321. Zb. V, 249.

Zb. VII, 45. >Baba sie iiokro-
pnie cudała* ib. 59. Por. ib. 60.
Zejsz. 46. 155. >Jak sie flo (=
kto K.) cuduje (= zachwyca się,
chwali K.). to Irza powiedzieć:
'Soli w o<'y!\ to nie urzece« Wi-
sła VII, 141. *Cudować sie =
dziwić i^ię. Ty mi sie nie cuduj'.
'Ludzie sie cudowali'* Spr. V,
349. II » Cudować się = doka-
zN-wać, hałasować* Osip.

Cudowność: » Dzieją się cudowno-
ści na świecie* Kaspr. 84.

Zofia Kowalik-Kaleta, Leonarda Dacewicz,
Beata Raszewska-Żurek

S ł o w n ik N a j s t a r s z y c h N a z w is k P o l s k ic h

CZUDNO < cudny, czudny 1423, odap., s. 162.
CZUDNOCH < cudny, czudny 1463, odap., s. 2OO.
C(Z)UDNY ^ cudny, czudny piękny, doskonały, wyborny Sstp 1388, odap., s. 139.
CZUDO < cudo, czudo ‘cud’ Sstp 1489, odap., s. 2OO.
CZUDZICH < cudo, czudo 1494, odap., s. 2OO


Potencjalną podstawę nazwiska stanowi nazwa osobowa Cud, pochodząca od rzeczownika cud,zjawisko nie wynikające z praw przyrody, zrządzenie czynnika nadprzyrodzonego,zjawisko nadzwyczajne, osobliwość, fenomen,cudactwo, dziwactwo, ekscentryczność - zob. tzw. Słownik warszawski

Pozdrawiam
15.03.2016 13:43
Uzupełnienie

Cud (sąd prawa polskiego (na Śląsku),
iudiciuI11 (in Silesia), quod iure .lit Polonico' :
Facimus quoque ipsum... liberum... a juditio
Polonicali, quod dicitur czud, scilicet respon-
debit in judicio Theutonicali, quod vocatur
powednik (1319) Haeus ] 53; A juditio Polo-
nicali, quod czud vocatur (1320) Haeus 154.

bardziej zrozumiale

Cud (SĄD prawa Polskiego ( na Śląsku ) ,
iudiciuI11 ( na Śląsku ) , że prawo .lit Polonico ':
Jesteśmy również bardzo ... wolny od wyroku ...
Polonicalia , który jest czud odpowiedź
theutonicale debetowej w wyroku , który jest nazywany
powednik ( 1319 ) haeus ] 53 ; Orzeczenie Polo-
niczne , które czud nazywa ( 1320 ) haeus 154

Cudarz 'sędzia prowincjonalny prawa polskiego
(na Śląsku), iudex ==== iuris Polonici
(in Silesia)' : Czudarius seu iudex provinciali
1340 CodSil II 145.

Cudarz 'sędzia prowincjonalny prawa polskiego
Polskie prawo
( Śląsk ) : sędzia Czudarius lub sędzia wojewódzkich
1340 CodSil 2 145

Prośba- jeżeli coś po łacinie to z tłumaczeniem na j.polski

Słownik języka polskiego Jerzy Dargiewicz
15.03.2016 21:06
Patrzę na tego cudariusza i na słownik Taszyckiego i doprawdy nie wiem co myśleć.

1388 tccz I 668; Platea Tartaryensis ...
Czudny 1405 PdLw I1 s. 13; lurat(us)
in Crzeschnowe ... Swanch Czudni
1419
Trz 5; Coram ... viceadvocato Nicolao,
sartore dicto Czudny 1442
Trz 68; lohannes
dictus Czudny 1449 Trz 107; Per lohannem
alias Czwdn y 1457 Trz 151 ; Providus
lohannes Czudny de Busko 1488 ACL I
2126; Providus Iohannes Czu d n y elegans,
protoconsul Colomiensis 1489 ACL I 2496;
Marczyn Czvdn y 1497 Gp s. 205; Bona ...
Stanislai Czudny ... de Kanthky in dist
r i c t ~ Silirziensi (!) 1497 Mafr 11 995.


Cud jako przezwisko zamienione w nazwisko. Zgoda. Jednak, jeśli ktoś wywiedzie swoich przodków z Dolnego Śląska, powinien mieć świadomość, że jego pradziadowie byli raczej sędziami, woźnymi, ławnikami aniżeli cudakami i od tego wprost przybrali nazwiska.
15.03.2016 21:43
Patrzę na tego cudariusza i na słownik Taszyckiego i doprawdy nie wiem co myśleć.

1388 tccz I 668; Platea Tartaryensis ...
Czudny 1405 PdLw I1 s. 13; lurat(us)
in Crzeschnowe ... Swanch Czudni
1419
Trz 5; Coram ... viceadvocato Nicolao,
sartore dicto Czudny 1442
Trz 68; lohannes
dictus Czudny 1449 Trz 107; Per lohannem
alias Czwdn y 1457 Trz 151 ; Providus
lohannes Czudny de Busko 1488 ACL I
2126; Providus Iohannes Czu d n y elegans,
protoconsul Colomiensis 1489 ACL I 2496;
Marczyn Czvdn y 1497 Gp s. 205; Bona ...
Stanislai Czudny ... de Kanthky in dist
r i c t ~ Silirziensi (!) 1497 Mafr 11 995.


Cud jako przezwisko zamienione w nazwisko. Zgoda. Jednak, jeśli ktoś wywiedzie swoich przodków z Dolnego Śląska, powinien mieć świadomość, że jego pradziadowie byli raczej sędziami, woźnymi, ławnikami aniżeli cudakami i od tego wprost przybrali nazwiska.


Potencjalną podstawę nazwiska stanowi nazwa osobowa Cud a etymologia ma być nazwiska Cudo

Gwary dolnośląskie były mową autochtonicznych mieszkańców Dolnego Śląska od wczesnego średniowiecza.Graniczyły z dialektami czeskimi.
Z braku źródeł i przekazów pisanych nie potrafimy odtworzyć śląskich gwar słowiańskich, którymi posługiwali się górale sudeccy oraz karkonoscy. Gwary te musiały zaniknąć stosunkowo wcześnie, najpóźniej do początków XVII stulecia.

Nie ma co szukać podwójnego dna bo go nie ma.Oczywiście każdy ma prawo mieć swoje zdanie.

Pozdrawiam
17.03.2016 13:05
witam :Chce się dowiedzieć skąd pochodzi moje nazwisko Sobczyk
18.03.2016 08:33
Witam

SOBCZYK

Nazwisko Sobczyk, odnotowane w 1604 roku, ma kilka potencjalnych podstaw etymologicznych: 1. imiona złożone typu Sobiesław, 2. imię Sobiestian (= Sebastian), zaimek „sobie”, 4. sobić ‘przywłaszczać, przyswajać’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski

Etymologia W/G dr hab. Alina Naruszewicz-Duchlińska

Pozdrawiam
20.03.2016 19:44
Witam
Poszukuję nazwisk na Podlasiu Czyżewski i Joszczyk. Bardzo prosze o mail verde.alpi@gmail.com
Będę wdzięczna za każdą informację. Pozdrawiam serdecznie K G-P.
21.03.2016 10:13
Świerczewski vek Świerczowski

11 Prof. Witold Taszycki „Słownik staropolskich nazw osobowych” tom V – S-U wyd. PAN 1980r.
12. Genealogia Polska dr Alina Naruszewicz-Duchlińska - Znaczenie nazwiska ,; ŚWIERCZEWSKI VEL ŚWIERCZOWSKI, nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Świercz z byłego powiatu pułtuskiego i łęczyckiego lub Świercze z byłego powiatu sieradzkiego, częstochowskiego, łukowskiego,
Nazwę osobową Świerczewski odnotowano na terenie Polski w 1490 roku , zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 587.
Pozdrawiam
Tadeusz Świerczewski
21.03.2016 23:11
Witam
Chciałbym dowiedzieć się skąd pochodzi nazwisko Oleszek i nazwisko Korgul

pozdrawiam
22.03.2016 17:19
Nazwę osobową Świerczewski odnotowano na terenie Polski w 1490 roku , zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 587..
Coś mi się zdaje, że K. Rymut myli się co do daty odnotowania rodu Świerczowskich h. Trąby na rok 1490. Jan Długosz odnotowuje w roku 1418, Jan - Janu Świerczewski vel Świerczowski urw roku 1460. Marcin z Sosnki
Pozdrawiam Tadeusz
28.03.2016 20:07
Dzien dobry
Czy mogl bym zapytac o pochodzenie 3 nazwisk?
Misiewicz, Stetkiewicz i Noreyko.
Dziekuje Bardzo!
29.03.2016 22:40
Misiewicz, pierwotnie Miszewicz, nazwisko po raz pierwszy zanotowane w 1696 roku oczywiście od słowa "miś" i "misić". To jednak oprócz niedźwiedzia miało kilka znaczeń.
Najpopularniejsze chyba spośród znaczeń nie niedźwiedzich będzie trzebienie zwierząt. Inne to wyrób wędlin to też było miszenie, misienie. Sam miś oprócz zwierzaka kojarzył się również z grubaskiem ale i z frantem. Takie znaczenia podaje słownik warszawski.

Stetkiewicz: Nazwisko kojarzy się ze statkami/stetkami tj. mieniem ruchomym: meble, miski, przyrządy domowe. Starsze w znaczeniu jest określenie "statek" czyli sposób życia, styl. Od któregoś z nich zapewne powstało nazwisko.

Noreyko to nazwisko pochodzenia litewskiego/pruskiego/jaćwińskiego/żmudzkiego/kłajpeckiego/łotewskiego, pochodzące od nazwiska "Noreika", które powstało:
od pruskiego/jaćwińskiego/żmudzkiego/łotewskiego słowa "narikautus" = "starszy" tzn. mający troszkę więcej władzy od reszty;
albo od pruskiego i z dialektu kłajpedy "norka" = "wydra" tj. piżmak;
albo od litewskich słów 1. "noras" = chęć, wola, 2. "noreika" = mniej więcej: poszukujący, szukający czegoś.

10.04.2016 20:13
Czy sa dane o nazwisku Stokowiec, z Kielecczyzny?
11.04.2016 12:08
Witam

Stokowiec 1621 - w grupie nazwisk pochodzących od stok w staropolszczyźnie ‘źródło, strumień’, później ‘zbocze’, od stoczyć się.

Bibliografia

Rymut K., 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

11.04.2016 21:11
Witam.
Interesują mnie nazwiska Łukowicz, Łangowski oraz Brzeziński.
Z góry dziękuję
12.04.2016 00:53
Łukowicz od grążela żółtego, pięknej roślinki wodnej zwanej w polskim i wokółpolskim średniowieczu łuką (ta łuka); albo od etymologii popularnych tj. łuku – do strzelania, od imienia Łukasz, albo imienia Luka/Łukan/Lucjan. Nazwisko zanotowane po raz pierwszy w roku 1396 w Nysie i dotyczyło tamtejszego „burgemajstra”, potem widzę jakichś znacznych norbertanów ze Strzelna w pierwszych latach 15 wieku.

Łangowski - nazwisko pochodzi od prusko-litewskiej, zniemczonej nazwy osobowej Langa. To nazwisko ma najmniej kilkadziesiąt oboczności i form, a wszystkie bez wyjątku pochodzą od pruskiego/jaćwińskiego/litewskiego - trochę mniej (tj. przedkrzyżackiego) słowa „langa” = potok i „langeitis” – mieszkający nad potokiem. Nazwisko w tej formie stworzone nie ma nic wspólnego z środkowowysokoniemieckim lanc/lang = mniej więcej: „kawał chłopa”, będącego podstawą identycznego nazwiska o niemieckim rodowodzie.

Brzeziński. Nazwisko z pozoru tylko łatwe od miejscowości typu Brzezina, Brzeziny, Brzezie itp. Tymczasem możliwych etymologii jest - jak zazwyczaj w popularnym nazwisku – kilka przynajmniej. To jednak z powodu późnej godziny zostawię komu innemu, albo sam dopiszę w późniejszym terminie.
Strona z 171 < Poprzednia Następna >