Mrzygłód, pow. będziński

Mrzygłód, dok. Mrziglod, os. miejska nad rz. Wartą, pow. będziński, gm. Poręba mrzy-głodzka, par. Mrzyglód. Leży na prawo od linii dr. żel. warsz.-wied,, między Myszkowem a Zawierciem, w nizinie na lewym brzegu Warty. Posiada kościół par. murowany, szkołę początkową ogólną, dom przytułku dla 3 starców. W 1827 r. 152 dm., 1079 mk., w 1860 r. 161 dm., 1,362 mk,. (320 żydów), obecnie 175 dm., 1240 mieszkańców i 1242 mórg. ziemi do osady należącej (w tern 323 ornej). Według Lib. Ben. Dług. (II: 217) M. już w połowie XV w. był miastem (oppidum), mającem kościół par. drewniany. Miasto założone zostało widocznie na części wsi t. n., gdyż Długosz obok miasta wymienia wieś tego nazwiska. Miasto i kilka przyległych wsi stanowiły dziedzictwo Jana Pileckiego h. Leliwa, stryja Elżbiety z Pileckich Granowskiej, żony Władysława Jagiełły. Miasto miało 27 łanów, z których 9 gorszych i nieżyznyeh płaciło po 4 grosze, zaś 18 lepszych po 8 groszy na rzecz proboszcza. Założycielem miasta byli zapewne ciź sami Pileccy Leliwici. W XVII w. M. przeszedł w ręce Warszyckich, z tych Stanisław ,kaszt. krakowski, wzniósł na miejscu drewnianego obecny murowany kościół w 1680 r. Dobra M. al. Poręba Mrzygłodzka składały się w 1866 r. z folw.: Poręba Mrzygłodzka, Dziegciane, Niwki, Mrzygłódka, Papiernia, Marciszów, Zawiercie wielkie, os. miej. Mrzygłód, wsie: Poręba Mrzygłodzka, Marciszów, Krzemenda, Dziegciane, Mrzygłódka, Zawiercie wielkie i małe, Łośnia i Niwki i miały rozl. mr. 7,758: gr. or. i ogr. mr.1458, łąk mr. 252, pastw. mr. 524, lasu mr. 3,765, zarośli mr. 1314, nieuż. i place mr. 445. Os. miej. M. os. 313, z gr. mr. 1,279; wś Poręba Mrzygłodzka os. 148, z gr. mr. 1456; wś Marciszów os. 43, z gr. mr. 433; wś Krzemenda os. 23, z gr. mr. 249; wś Dziegciane os. 31, zgr. mr. 218; wś Mrzygłódka os. 94, z gr. mr. 899; wś Zawiercie wielkie i małe os. 48,-z gr. mr. 564; wś Łośnia os. 46, z gr. mr. 416; wś Niwki os. 81, z gr. mr. 651. M. par., dek. będziński dawniej siewierski, 4,289 dusz.

[SGKP]