Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Ziemia przemyska
23.02.2017 16:43
Przemyska ziemia wchodziła w skład wojew. ruskiego. Przeważną jej część zajmowała ekonomia samborska, należąca do dóbr stołowych królewskich a obejmująca 3 miasta, 7 żup i 127 wsi.
Z dóbr koronnych, należały tu starostwa: Drohobycz z 1 miastem i 20 wsiami; Leżajsk z 1 miastem i 23 wsiami; Mościska; Przemyśl z 1 miastem i 12 wsiami; Sądowa Wisznia; Stryj z 1 miastem i 20 wsiami; dzierżawy: Dołhe z 6 wsiami; Laszki z 3 wsiami; Lisiatycze; Terszów i 76 wójtostw.
Ziemia przemyska przechodziła te same koleje co i Przemyśl. Zaludniła ją przeważnie kolonizacya polska, która zagospodarowała puste obszary. Rozsiadły się tu głównie dwie gałęzie jednej wielkiej polskiej rodziny: Tarnowscy i Holsztyńscy. Jaśko z Tarnowa, wyniesiony do godności generalnego starosty Rusi, otrzymał od Władysława Jagiełły dwa klucze:przeworski i jarosławski; brat zaś jego Spytek z Melsztyna klucz Samborski. Nadto zagnieździły się już wcześnie w ziemi przemyskiej rodziny Kmitów i Tarłów. Zaklice czyli Tarle ze Szczekarzewic dostał się bowiem od Władysława Jagiełły Stryj; Piotr Kmita zaś otrzymał Dubiecko.
Herbem ziemi był orzeł dwugłowy; Długosz wyliczając ziemie, które znajdowały się na polu bitwy pod Grunwaldem i Tannenbergiem w r. 1410, opisał już chorągiew ziemi przemyskiej jako mieszczącą herb taki.
Przemyskie starostwo obejmowało miasto P. z przedmieściami; fol w. Bakończyce i wsie: Pikulice, Nehrybka, Krówniki, Zasanie, Cisowa, mczko Niżankowice (al. Krasnopol) z wójtostwem, fol w. Dziewieńczyce, wsie Jaksmanice, Siedliska^ Popowice i Oykowa. Tę część ststwa wraz z wsią Wyszatyce sprzedano w r. 1778 Ignacemu hr. Oetnerowi za 274,150 złr., a dopiero w r. 1787 odkupiono P. i ekscyndowano. Drugą część ststwa^ obejmującą wsie: Bandrów, Berehy, Hujsko, Liskowate, Kątynę, Łodynę, Łopusznicę, Nanowę, Polanej Smerecznę, Sopotnik, Stebnik, Tarnawę i Wolicę przydzielono do dóbr dobromilskich.
Starostami byli
* Benko de Kuchar, wymieniony w dokumentach z r. 1375 (A. G. Z., t II, str. 8; t VII, str. 14 i t. IX, str. 1).
* Merbota w r. 1376 i 1377;
* Predborius de Koniecpole 1443 do 1463;
* Nicolaus de Koniecpole 1464;
* Jakub Koniecpolski 1464;
* Dobeslaus de Żyrawica 1469-—70;
* Raphael de Jaroslau 1476;
* Matthias de Bryn 1485;
* Nicolaus de Żmigród 1489;
* Stanislaus Kmita de Wiśnicz 1493—1510;
* Andreas Czurilo de Stajanowice 1512;
* Petrus Kmita de Wiśnicz 1517—52;
* Spytek Jordan z Zakliczyna 1553 —1556;
* Krasicki Aleksy z Siecina i Grochowiec 1569;
* Jan Herburt z Fulsztyna 1570;
* Drohojowski Tomasz 1595—1605;
* Jan Mikołaj z Żarowa Daniło 1631—48;
* Madaliński Marcin 1659;
* ks. Michał Korybut Wiśniowiecki 1659;
* Michał Kazimierz Radziwiłł ks. na Ołyce i Nieświeżu 1661—1676;
* Michał Kazimierz Radziwiłła koniuszy w, ks. litew, 1729;
* Stanisław Poniatowski, kasztelan krakowski, 1752—62;
* Stanisław August Poniatowski, późniejszy król, od 1763.
* Ostatnim starostą był Franciszek Ksawery Branicki łowczy koronny, do r. 1773
(spis powyższy, daleki jeszcze od zupełności, podaliśmy głównie na podstawie Akt grodzkich i ziemskich we Lwowie).
[SGKP]
Z dóbr koronnych, należały tu starostwa: Drohobycz z 1 miastem i 20 wsiami; Leżajsk z 1 miastem i 23 wsiami; Mościska; Przemyśl z 1 miastem i 12 wsiami; Sądowa Wisznia; Stryj z 1 miastem i 20 wsiami; dzierżawy: Dołhe z 6 wsiami; Laszki z 3 wsiami; Lisiatycze; Terszów i 76 wójtostw.
Ziemia przemyska przechodziła te same koleje co i Przemyśl. Zaludniła ją przeważnie kolonizacya polska, która zagospodarowała puste obszary. Rozsiadły się tu głównie dwie gałęzie jednej wielkiej polskiej rodziny: Tarnowscy i Holsztyńscy. Jaśko z Tarnowa, wyniesiony do godności generalnego starosty Rusi, otrzymał od Władysława Jagiełły dwa klucze:przeworski i jarosławski; brat zaś jego Spytek z Melsztyna klucz Samborski. Nadto zagnieździły się już wcześnie w ziemi przemyskiej rodziny Kmitów i Tarłów. Zaklice czyli Tarle ze Szczekarzewic dostał się bowiem od Władysława Jagiełły Stryj; Piotr Kmita zaś otrzymał Dubiecko.
Herbem ziemi był orzeł dwugłowy; Długosz wyliczając ziemie, które znajdowały się na polu bitwy pod Grunwaldem i Tannenbergiem w r. 1410, opisał już chorągiew ziemi przemyskiej jako mieszczącą herb taki.
Przemyskie starostwo obejmowało miasto P. z przedmieściami; fol w. Bakończyce i wsie: Pikulice, Nehrybka, Krówniki, Zasanie, Cisowa, mczko Niżankowice (al. Krasnopol) z wójtostwem, fol w. Dziewieńczyce, wsie Jaksmanice, Siedliska^ Popowice i Oykowa. Tę część ststwa wraz z wsią Wyszatyce sprzedano w r. 1778 Ignacemu hr. Oetnerowi za 274,150 złr., a dopiero w r. 1787 odkupiono P. i ekscyndowano. Drugą część ststwa^ obejmującą wsie: Bandrów, Berehy, Hujsko, Liskowate, Kątynę, Łodynę, Łopusznicę, Nanowę, Polanej Smerecznę, Sopotnik, Stebnik, Tarnawę i Wolicę przydzielono do dóbr dobromilskich.
Starostami byli
* Benko de Kuchar, wymieniony w dokumentach z r. 1375 (A. G. Z., t II, str. 8; t VII, str. 14 i t. IX, str. 1).
* Merbota w r. 1376 i 1377;
* Predborius de Koniecpole 1443 do 1463;
* Nicolaus de Koniecpole 1464;
* Jakub Koniecpolski 1464;
* Dobeslaus de Żyrawica 1469-—70;
* Raphael de Jaroslau 1476;
* Matthias de Bryn 1485;
* Nicolaus de Żmigród 1489;
* Stanislaus Kmita de Wiśnicz 1493—1510;
* Andreas Czurilo de Stajanowice 1512;
* Petrus Kmita de Wiśnicz 1517—52;
* Spytek Jordan z Zakliczyna 1553 —1556;
* Krasicki Aleksy z Siecina i Grochowiec 1569;
* Jan Herburt z Fulsztyna 1570;
* Drohojowski Tomasz 1595—1605;
* Jan Mikołaj z Żarowa Daniło 1631—48;
* Madaliński Marcin 1659;
* ks. Michał Korybut Wiśniowiecki 1659;
* Michał Kazimierz Radziwiłł ks. na Ołyce i Nieświeżu 1661—1676;
* Michał Kazimierz Radziwiłła koniuszy w, ks. litew, 1729;
* Stanisław Poniatowski, kasztelan krakowski, 1752—62;
* Stanisław August Poniatowski, późniejszy król, od 1763.
* Ostatnim starostą był Franciszek Ksawery Branicki łowczy koronny, do r. 1773
(spis powyższy, daleki jeszcze od zupełności, podaliśmy głównie na podstawie Akt grodzkich i ziemskich we Lwowie).
[SGKP]