Komorniki, pow. wielicki

Komorniki, wieś, pow. wielicki, o 4 mile od Krakowa w stronie płd.-wsch., od Wieliczki 3 mile, od Dobczyc, dawnej stolicy starostwa, jedne milę odległa. Położona na płaskowzgórzu nad poziom morza bałtyckiego blisko 400 metrów wzniesionem. Od północy i zachodu wyższemi wzgórzami otoczona, przy drodze powiatowej z Krakowa przez Wieliczkę do Sącza i Szczawnicy idącej, odznaczą się dotąd widocznemi mogiłami, z odległej a może spółczesnej mogile Wandy i Krakusa epoki. Naprzeciwko resztek tych mogił, po większej części porozkopywanych a na wzgórzu ,,Wierzysko" zwanem położonych, w kierunku południowym, w sąsiedniej wsi Poznachowice górne, wśród lasu obecnie wyciętego na górze ostrokręgowej, 800 metrów nad poziom morza wzniesionej, „Grodzisko" zwanej, są ślady widoczne grodu i drogi ze zwodzonym mostem do tegoż prowadząoej, także z odległej epoki, W dyplomie erekcyjnym sąsiedniego klasztoru cystersów w Szczyrzycu, w oryginale dotąd przechowanym powiedziano: „sub monte directum castrum grodzisko vocatum". Co do Wierzyska w Komornikach starzy ludzie opowiadali około 1810 r., że wykopywano w mogiłach łokciowe cegły. Komorniki należą do par. Raciechowic 1 km. odległych i przez poprzednich posiadaczy, tak dla udotowania probostwa jak i zapisami dla OO. kamedułów bosych z Wiśnicza mających dobra w sąsiedztwie, tak w rolach, jak i lesie, o 200 mr. została uszczuplona. Obecnie ma dm. 53. Własność większa ma roli i łąk 216 mr., lasu 95; mniejsza zaś roli i łąk 224 mr., lasu 15, razem mr. 540. Ludności męzkiej 153, żeńskiej 156. Przez lat 50 ciągle w posiadaniu Juliana Finka, który po r. 1831 tu osiadł a w r. 1846, całe ruchome mienie utracił, i liczne blizny jako pamiątkę okropnych dni lutowych, w których go włościanie miejscowi od śmierci uchronili, przechował.
[SGKP]