Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Bodzanów, pow. trembowelski
2.08.2009 15:49
Bodzanów, miasteczko w powiecie trembowelskim. Nad Seretem, po stronie północnej, na cyplu znacznego wzgórza ruiny zamku, częściowo przekształcone na kościół i mieszkanie proboszcza. Zbudowany z łamanego kamienia tworzył prostokąt, zwężający się ku cyplowi, a po rogach mający cztery okrągłe baszty. Skrzydło zachodnie, na cyplu, razem z obu przyległemi basztami zamienione na kościół. Skrzydło południowe z pierwotną bramą, od strony przygródka w ruinie. Za bramą ślady głębokiego przekopu (tabl. XV).
Zamek bodzanowski, pierwotnie drewniany, założył w połowie XVI wieku razem z miastem Jakób Bodzanowski. Po zniszczeniu go przez najazdy tatarskie, z początkiem XVII w. Jan i Marcin Chodorowscy wybudowali nowy murowany zamek. W r. 1631 przeszedł on w posiadanie Aleksandra Sienieńskiego, a następnie do Lewoczyńskich.
W wojnach kozackich, dwukrotnie nie uszedł smutnego losu, w roku bowiem 1648 a następnie 1651, mimo kilkudniowej zaciętej obrony musiał się poddać. W następstwie do szczętu został złupiony, a znaczna część obrońców wzięta w jasyr. Wskutek tych klęsk i niedbalstwa dzierżawców dóbr bodzanowskich w opłakanym znalazł się stanie. Świadczy o tern opis z r. 1661, który stwierdza, że powały i dachy zamku bądź pogniły, bądź opadły, baszty i ściany zarysowały się w wielu miejscach, most i ganki strzelnicze zgniły, okna były potłuczone, piece rozwalone, studnia zrujnowana, a wszędzie „na chłopa było gnoju".
Z ruiny tej podniósł się w latach następnych za dziedzictwa Tomasza Łużeckiego, który tutaj w r. 1672 oblężony przez Turków tak mężny stawił opór z okoliczną szlachtą i chłopami, że obrona budzanowski ego zamku na całą Polskę zasłynęła rozgłosem. Mimo to zdobyty nie uszedł zemsty zwycięzców, którzy wszystkich wycięli w pień razem z Łużeckim. Podobny los spotkał i zamek w r. 1675. Zniszczony i spalony, a przez następnych właścicieli zaniedbany znowu zamienił się w ruinę, z której nie podniósł się już więcej. W r. 1817, ówczesny właściciel Bodzanowa, darował ruiny zamkowe po wieczne czasy na własność miejscowym proboszczom. Ci spożytkowali je w ten sposób, że wspomniane jedno skrzydło z basztami zamienili na kościół, a przyległą część starych ubikacyj mieszkalnych na mieszkanie proboszcza. Proboszcz ks. Kulczycki w r. 1846 przy wschodniej, zewnętrznej ścianie zamku, dobudował osobny gmach, w którym fundował klasztor SS. Miłosierdzia, utrzymujący tu zakład wychowawczy i szpital. Dziś gmach ten leży w gruzach, zniszczony przez wypadki wojenne. Zniszczony również kościół, został nowo zrestaurowany.
Zamek bodzanowski, pierwotnie drewniany, założył w połowie XVI wieku razem z miastem Jakób Bodzanowski. Po zniszczeniu go przez najazdy tatarskie, z początkiem XVII w. Jan i Marcin Chodorowscy wybudowali nowy murowany zamek. W r. 1631 przeszedł on w posiadanie Aleksandra Sienieńskiego, a następnie do Lewoczyńskich.
W wojnach kozackich, dwukrotnie nie uszedł smutnego losu, w roku bowiem 1648 a następnie 1651, mimo kilkudniowej zaciętej obrony musiał się poddać. W następstwie do szczętu został złupiony, a znaczna część obrońców wzięta w jasyr. Wskutek tych klęsk i niedbalstwa dzierżawców dóbr bodzanowskich w opłakanym znalazł się stanie. Świadczy o tern opis z r. 1661, który stwierdza, że powały i dachy zamku bądź pogniły, bądź opadły, baszty i ściany zarysowały się w wielu miejscach, most i ganki strzelnicze zgniły, okna były potłuczone, piece rozwalone, studnia zrujnowana, a wszędzie „na chłopa było gnoju".
Z ruiny tej podniósł się w latach następnych za dziedzictwa Tomasza Łużeckiego, który tutaj w r. 1672 oblężony przez Turków tak mężny stawił opór z okoliczną szlachtą i chłopami, że obrona budzanowski ego zamku na całą Polskę zasłynęła rozgłosem. Mimo to zdobyty nie uszedł zemsty zwycięzców, którzy wszystkich wycięli w pień razem z Łużeckim. Podobny los spotkał i zamek w r. 1675. Zniszczony i spalony, a przez następnych właścicieli zaniedbany znowu zamienił się w ruinę, z której nie podniósł się już więcej. W r. 1817, ówczesny właściciel Bodzanowa, darował ruiny zamkowe po wieczne czasy na własność miejscowym proboszczom. Ci spożytkowali je w ten sposób, że wspomniane jedno skrzydło z basztami zamienili na kościół, a przyległą część starych ubikacyj mieszkalnych na mieszkanie proboszcza. Proboszcz ks. Kulczycki w r. 1846 przy wschodniej, zewnętrznej ścianie zamku, dobudował osobny gmach, w którym fundował klasztor SS. Miłosierdzia, utrzymujący tu zakład wychowawczy i szpital. Dziś gmach ten leży w gruzach, zniszczony przez wypadki wojenne. Zniszczony również kościół, został nowo zrestaurowany.
Bibliografia
Czołowski A., Przeszłość...